Антон схапіў вялікі акварыум з вадою, які стаяў на століку, паставіў на падаконнік, некалькі разоў павярнуў, шукаючы патрэбнае становішча.
— Бачыш? — сябра паказаў на блікі, якія бегалі па сцяне. — Вось гэта я і хачу напісаць. Разумееш?
— Здаецца, што так.
Відаць, выгляд у мяне быў ашаломлены, бо нічога падобнага я не чакаў.
Глянуўшы ў кут, дзе стаяла вялікая карціна, спытаў:
— Гэта яна?
— Яна. Цяпер магу паказаць яе, калі хочаш.
Не дачакаўшыся адказу, ён падышоў да карціны і адкінуў пакрывала. Я ўбачыў запоўненае каляровымі плямамі палатно. Здавалася, што школьнік паспрабаваў на ім толькі што купленыя фарбы. Хаваючы расчараванне, я з залішнім энтузіязмам вымавіў:
— У ёй нешта ёсць!
Але Антон мяне перабіў.
— Не трэба, не прыкідвайся. Ведаю, што ты думаеш. Здаецца, у мяне нічога не атрымалася. Але я іх напішу.
Гаворачы гэта, ён зрабіў выразны жэст рукою, вочы яго гарэлі. Такім свайго сябра я ніколі не бачыў.
Адыходзячы, яшчэ раз зірнуў на няскончаны партрэт дзяўчыны.
— Павінна атрымацца ўдала.
— Так. — Голас Антона гучаў абыякава.
Некалькі дзён я быў вельмі заняты: дапісваў артыкул, працаваў, як апантаны, і забыўся на некаторы час пра нашу размову. Раз-два збіраўся забегчы да Антона, але ўсё ніяк не атрымлівалася. Аднойчы, калі ўжо цвёрда вырашыў наведаць яго, сябра пазваніў сам. Я не адразу пазнаў яго голас, настолькі ўсхвалявана ён гучаў:
— Прыязджай хутчэй! Мне ўдалося! — Антон не стаў слухаць мяне, кінуў трубку.
Яго хваляванне перадалося і мне. Верылася і не верылася ў тое, што пачуў. Аднак не стаў марудзіць, а паехаў да яго. Ужо калі падымаўся па лесвіцы, інтуітыўна адчуў: нешта здарылася. Каля дзвярэй Антона мяне сустрэў ягоны сусед.
— Да мастака? Антона толькі што забрала «хуткая дапамога».
Гэта было поўнай нечаканасцю, я збянтэжыўся.
— Вы знаёмыя?
— Мы сябры. Але што здарылася?
— Па праўдзе кажучы, не ведаю…
У той жа дзень я выправіўся ў бальніцу. Мне паведамілі, што Антон аслеп. Відаць, слепату вызвала нервовае ўзрушанне. На пытанне, ці ўдасца вярнуць зрок сябру, хірург няпэўна паціснуў плячыма:
— Будзем рабіць аперацыю…
I дадаў:
— У вашага сябра яшчэ і інфаркт…
У двары, калі сыходзіў дахаты, мяне дагнаў доктар.
— Пачакайце хвіліначку, — задыхаючыся, вымавіў ён. — Вось. Калі хворы апрытомнеў, то папрасіў перадаць вам гэта і сказаць, каб вы зайшлі і паглядзелі… вы ведаеце, што…
— Так-так, дзякуй. — Гэта быў ключ ад кватэры Антона.
Задыханы, я падняўся па драўлянай лесвіцы ў майстэрню. Адна думка неадступна вярэдзіла: «Няўжо яму гэта ўдалося?» Вялізная карціна ўсё гэтак жа стаяла ў куце, але пакрывала з яе было знята. Яшчэ здаля ўбачыў, што ў ёй нешта змянілася. Некалькі секунд стаяў і не мог паварушыцца, потым наблізіўся да карціны.
Гэта было неверагодна. Трапяткія паўцені прабягалі па палатне. Амаль няўлоўныя для вока змены формы зачароўвалі. Я баяўся ўздыхнуць. I раптам усё знікла. Мяне ахапіла паніка. Калі азірнуўся, то зразумеў ісціну.
Я падышоў да акна і зняў з падаконніка вялікі празрысты акварыум з вадою, які Антон забыўся зняць у той сонечны дзень, калі пісаў блікі.
…Глыбокай ноччу прачнуўся, быццам ад штуршка. Адразу маланкай пранеслася — сёння асаблівы дзень, саракавы дзень з дня смерці Антона. Адчуваючы, што наўрад ці засну, зноў і зноў успамінаў нашу апошнюю сустрэчу.
Па сцяне загадкава перамяшчаліся светлыя плямы — водбліскі фар далёкай машыны. Я машынальна сачыў за імі, пакуль не ўсвядоміў дзіўную рэч — мудрагелістыя плямы са сцяны не знікалі. Больш таго, множыліся, рухаліся ўсё хутчэй і хутчэй, круціліся ў вар’яцкім карагодзе. Адначасова яны набывалі ненатуральную і разам з тым асэнсаваную завершанасць.
Блікі складваліся ў нешта да болю знаёмае; і вось ужо са сцяны на мяне зірнулі в о ч ы, напоўненыя мігатлівым святлом, якое пранікала ў самую глыбіню душы. Я са стогнам сціснуў павекі, баючыся ўбачыць гэты твар, пазнаць яго…