Выбрать главу

Бурнос сустрэў сябра з кіслай гіморай на твары, а зірнуў­шы на пукатую Ігнатаву грудзіну, на якой вымалёўваліся дзве пляшкі, акрыяў духам і пабег рыхтаваць закусон.

— Выручай, — Ігнат з грукатам выставіў «чарніла».

— Калі гаворка пра грошы — нічым не дапамагу, — Бурнос падпаліў фаерку пад патэльняй.

— Размова, брат, не пра грошы, а пра паэзію, — Ігнат выцягнуў з кішэні пінжака пакамечаны сшытак. Туды ж была запхнутая пляшка, таму сшытак меў пажаваны выгляд.

Бурнос адгарнуў вокладку.

— «Была вайна — успомніць страшна…»

— Э-ээ, — перакрывіўся Ігнат, як ад болю.

— Зуб разбалеўся? — спытаў сябар і кашлянуў у жменю. — «Была вайна — успомніць страшна…» — удругарадзь прадэкламаваў Бурнос, і Гнат яго рашуча перарваў:

— Ты можаш не паўтараць?!

Сябар, падобна, пакрыўдзіўся. Моўчкі пляснуў на патэль­ню два яйкі.

— Дык навошта ты гэтую лухту прынёс, калі яе чытаць нельга? — гракнуў, перакрыкваючы злавеснае сквірчэнне патэльні.

Ігнат зразумеў, што перагнуў палку, таму прымірэнчым голасам зазначыў:

— Ну ты чытай, але пра сябе. А то я ад тых вершаў блізкі да вар’яцтва.

Першую бутэльку выпілі ў суворым маўчанні.

— Цяжкі выпадак, — прамовіў нарэшце былы паэт, нюхнуўшы замест закускі край пакамечанага сшытка. — Не ведаю, як да ладу давесці. «Была вайна» — толькі і можна пакінуць.

— І я пра тое, — са скрухай азваўся Ігнат. — А трэба ж хоць каліва пакінуць ад арыгіналу.

Бурнос нечакана ўскочыў, пайшоў у пакой і тут жа з’явіўся з пыльнай тэчкай у руках.

— Слухай, забірай маю творчую спадчыну. Скажаш, што Кароткіх напісаў. А то ляжыць мёртвым грузам.

— Гэты Кароткіх не такі просты, як ты думаеш. Чужых вершаў не прыме.

Сябры дапілі другую бутэльку, і Гнат грукнуў кулаком па стале. Ды так, што былы паэт папярхнуўся.

— А давай мы твае творы пачнём друкаваць, але не пад сапраўдным імем, а пад імем…

— Кароткіх?

— Ды не згадвай ты пры мне гэтага мухамора, — вылаяўся Ігнат. — Выдадзім пад псеўданімам. Нейкую капейку абаб’еш. Вось у нас грошай на трэцюю пляшку няма, а атрымаеш ганарар — і пляшка пад носам.

Пачуўшы пра трэцюю пляшку, сябрук засоўгаў азадкам па ўслоне.

— Ну надрукуем. А каму будуць ганарары высылаць? Да таго ж Кандрат захоча жывога паэта пабачыць. Ты ж ведаеш, які ён перастрахоўшчык.

— Ды ведаю, — перакрывіўся Ігнат і зноў грукнуў кулаком, але не па стале, а па тэчцы, узняўшы пры гэтым аблачыну пылу. — Ёсць надзейны чалавек. Пад ягоным імем і выдадзім. А ганарар падзелім.

— Хто такі?

— Сусед мой, з пятай кватэры.

— Заяц? З якім надоечы выпівалі?

— Ён самы.

— А калі адмовіцца?

— Хай толькі паспрабуе. Ледзь не штодня рубель пазычае.

— Не надта ў яго выгляд прэзентабельны, — уздыхнуў Бурнос, — дый… — сябар абарваў фразу, пастукаў пазногцем па пустой бутэльцы.

— А дзе ты бачыў непітушчых паэтаў? — парыраваў Ігнат.

Бурнос пачухаў за вухам, маракуючы, якое яшчэ пытанне задаць.

— А Кандрат ведае, дзе ты жывеш?

— А пры чым тут маё жытло?

— А пры тым: будуць высылаць паштовы перавод, пабачаць, што аўтар жыве поруч з табою, і адразу ж падазрэнні ўзнікнуць.

— Не хвалюйся, Кандрат да мяне ніколі не завітваў. А наша Савецкая вуліца самая вялікая ў горадзе. А ўрэшце, табе няма чаго губляць. Ну даведаецца Кандрат, што гэта ты накрамзоліў. Мне ж пытлю дадуць.

Абмеркаваўшы дэталі, сябры ўдарылі па руках.

Праз паўгадзіны Ігнат з тоўстай тэчкай пад пахаю выйшаў на вулку, зайшоў за рог Бурносавага дома і ляснуў тэчкай па сцяне, выбіваючы пылюку.

На календары субота. Можна і паспаць лішнюю гадзінку, але сон зляцеў з павекаў. Магчыма, таму, што раніца выдарылася сонечная, а можа, таму, што Ігнат чакаў званка ў дзверы. Між тым званок — гэтым разам каротка і нерашуча — дзынкнуў толькі а дзясятай гадзіне. Гаспадар кватэры да таго часу памыўся, пагаліўся, паглядзеў тэлевізійныя навіны і сядзеў за сталом ды піў гарбату.

— Ты мне якраз патрэбны, — мовіў Ігнат, запускаючы Зайца ў кватэру.

— Бачок сапсаваўся? — нясмела запытаў госць.

— Ды не, брат, гэтым разам давядзецца заняцца справай куды больш інтэлектуальнай, — гаспадар завёў госця ў кухню. — Гэтыя тры вершы трэба перапісаць ад рукі, — на кухонным стале грувасцілася тоўстая тэчка, а побач ляжалі чыстыя аркушы і наліўная асадка.

— А навошта? — шчыра здзівіўся сусед, і Гнат, ляпнуўшы таго па спіне, працадзіў:

— Потым скажу.

Заяц нясмела прысеў на край услона, падхапіў асадку, і яна дробна задрыжала ў руцэ.

— Пятровіч, мне б горла змачыць… а то рукі зранку ходзяць… пісаць не магу…