Але ж і яна, бабка Маруся, самая старэйшая ў гэтым закавулку свету, не дакраналася памяццю дастаткова да-лёка, каб улавіць там Марка Антонія. І едучы хусткай праз Млечны шлях, усміхалася шлюбнаму Арцёму, які пры жыцці працаваў дрывасекам у Белавежскай пушчы і аднойчы спіўся так, што заснуў у мяккай, утульнай снежнай пярыне. Толькі праз тыдзень знайшлі яго гаёвыя, здымаючы пасткі, пастаўленыя на зайцаў і аленяў. Усё-ткі гэта лепшая смерць за імператарскую, з рукі Брута, або іншага сябрука.
— Цяжкая халера. Як камянямі набітая. Пад сто дзесяць будзе. У скупцы пайшла б у першы клас. Або і ў экстра, — Сальцісон падзарабляў калісці класіфікатарам на скупцы жывіны, і хаця прайшлі гады, вагу ўсяго, што рухаецца на двух і чатырох нагах, вызначаў беспамылкова. У крайнім выпадку мог прамахнуцца на кілаграм, паўтара кілаграма.
— Усё-такі на машыне трэба было, — уздыхнуў Чокун.
— А піць трэба было? — рытарычным пытаннем адказаў Сальцісон.
— А тож і напіліся! Дзве бутэлькі на чатырох. Калісьці, як ездзіў я на трактары ў саўгасе, здаралася прыняць літр на мазгі і ехаць. I да мэты даехаць. Вып’ем на ўсю катуш-ку, калі войт стрымае абяцанне.
Прайшлі моўчкі метраў пяцьдзесят, і Чокун запытаў:
— Як думаеш, стрымае?
— Захоча, стрымае.
— Добрая справа — улада. Можа абяцаць і даць, а можа абяцаць і не даць. I нічога не зробіш.
— Стрымае, стрымае. Не хвалюйся. У яго слова даражэй за грошы. Памятаеш, абяцаў калісьці: “Пакуль я тут, ніякай у нас вайны не будзе”. I што? Югаславію збамбілі, Iрак збамбілі. Нават дурным амерыканцам дзве найпрыгажэйшыя вежы разбурылі. А ў нас спакойна.
— Я не пра тое, — уздыхнуў Чокун. Я вось думаю, ці на маім вяселлі здорава пап’ем. Войт бабу мне абяцаў.
— Бабу? Рускую? Гэту, з кім ты, нібыта маладзён, у танцы ў “Капрыё” выкручваў?
— Ага, Таццяна яе завуць.
— Э, там — скрывіўся Сальцісон. Рускія бабы нічога не вартыя. Тоўстыя і ўвогуле, — калі б не бабка Маруся, Сальцісон махнуў бы пагардліва рукой і плюнуў бы пад ногі. Але ў дадзеным становішчы ўсю сваю знеахвочанасць да жанчын з-за ўсходняй мяжы ён уклаў у два словы: “Э, там”.
— А мне падабаюцца тоўстыя. Тоўстая і сноп на фур-манку закіне, і ноччу ёсць да чаго прытуліцца. А ты нібыта эксперт па рускіх бабах?
— Коля, катлетаў ты за жыццё столькі не з’еў, колькі я золата з саюза перавёз. Рускае рускім. Не тое, што нашае.
— Але ж мы таксама рускія.
— Ну, нібыта так. Але не аж так.
— А як? — Чокун не адступаў.
— Крыху менш, — Сальцісон гортаў думкі ў пошуках сэнсоўных аргументаў, але нічога на хуткую руку не знайшлося.
Пакрыўджаны неадэкватнай кампаніяй, раззлаваны нахабніцтвам Чокуна, сказаў: “Рускія бабы без Бога выхаваныя. Няверныя яны”.
I Чокун замоўк. Апошнія словы ўліліся ў сэрца чарай гаркоты, а нябачная крошка сумневу ўпала на дно душы. Адчуваў яе кожным крокам, як камень у чаравіку. Бачыў Таццяну, як аддаецца цялесным раскошам, недзе там, за лесам, за мяжой, у маленькім мястэчку Пружаны, аб якім нічога не ведаеш, акрамя таго, што яно ёсць. I аддаецца гэтым раскошам, дзе пападзе і калі захочацца, шмат разоў за дзень, бо няма ў ёй ні веры, ні страху перад Богам. Касяком зірыў на Сальцісона, і накаплялася злосць, адчайная прага — кінуць усё наўпрост на асфальт, парваць далоні, звязаныя ў кошык пад пульхнымі ягадзіцамі бабкі Марусі. I няхай будзе, што вызначыць лёс. Але з кожным крокам гэты чорны, намаляваны словамі Сальцісона партрэт Таццяны расплываўся, выблякаў, губляў вастрыню. I з лістападаўскага мораку выходзіў зусім іншы абраз.
— Ой які ў цябе прыгожы гадзіннік, — сказала Таццяна, калі правяраючы час, што застаецца да балючага развітання, зірнуў крадком на руку. — Пакажы.
— Ваш. Ракета называецца.
— Але час паказвае няправільна. Гадзіну да майго спазняецца. Дай, навяду, — Колька падставіў руку, а яна спраўна расшпіліла спражку, адным рухам пальцаў прагуляла даўжэйшую стрэлку па поўнай дыстанцыі цыферблата. — Цяпер добра. Цяпер мой час належыць табе.
Аўтобус знік за паваротам, і Колька зноў зірнуў на гадзіннік. Стрэлкі стаялі ў мёртвым знерухоменні. Сэрца старой “Ракеты”, прымушанае ў адзін міг прабегчы поўную гадзіну, спынілася на заўсёды. Нехта ляпнуў Кольку ў плячо. Пакуль паспеў павярнуць твар, пачуў радасны голас войта: — Ну што, паехала? Не сумуй, Коля. Паехала, прыедзе. Я, войт, табе абяцаю.