Выбрать главу

Aiel-oorlog (976-978 NE) – Toen koning Laman van Cairhien Avendoraldera omhakte om er een troon van te maken (La mans Zonde), verlieten vier Aielstammen de Woestenij. Ze plunderden en brandschatten de hoofdstad en vele andere steden van Cairhien. De strijd breidde zich uit naar Andor en Tyr. Volgens de overlevering werden de Aiel bij Tar Valon in de Slag bij de Glanzende Muren volkomen verslagen. Omdat Laman in de ze veldslag sneuvelde, hadden de Aiel hun doel bereikt. Zij trokken zich daarom terug naar hun eigen land.

Aielse krijgsgenootschappen – Elke Aielkrijger maakt deel uit van een krijgsgenootschap, elk met eigen gebruiken en taken. De twaalf genootschappen: Aethan Dor (Roodschilden), Cor Darei (Nachtsperen), Duadhe Mahdi’in (Waterzoekers), Far Aldazar Din (Broeders van de Adelaar), Far Dareis Mai (Speervrouwen), Hama N’dore (Bergdansers), Rahieti Sorei (Dageraadlopers), Seia Doon (Zwartogen), Shae’en M’taal (Steenhonden), Sha’mad Conde (Donderlopers), Sovin Nai (Meshanden) en Tain Shari (Zuiverbloedigen). Roodschilden handhaven bijvoorbeeld de orde, Steenhonden dekken gewoonlijk de achterhoede en Speervrouwen zijn vaak verkenners. Aielstammen vechten onderling, maar leden van hetzelfde krijgsgenoot schap zullen dat niet doen, zelfs al is er een bloedvete tussen hun stammen.

Aielse verwantschapstermen — Aielse bloedverwantschappen worden uitgedrukt in complexe termen die buitenstaanders moeilijk te doorgronden vinden, maar die Aiel als exact beschouwen. Enkele voorbeelden moeten volstaan, omdat een volledige verklaring een kloek boek zou vergen. Eerstebroeder en eerstezuster hebben dezelfde moeder. Twee debroeder en tweedezuster ver wijzen naar kinderen van de eer stezuster of eerstebroeder van de moeder; zustermoeders en zus tervaders zijn eerstezusters of eer stebroeders van iemands moeder. Grootvader en grootmoeder duiden de vader of moeder van ie mands moeder aan, de ouders van de vader zijn tweede groot vader en tweede grootmoeder; de ouders van de moeder zijn naastere verwanten. Voorbij deze basis groeien de complicaties. Deze worden ver sterkt door gewoonten als de manier waarop goede vrienden elkaar aanduiden, als eerstebroeder of eerstezuster, en het feit dat Aielvrouwen die zeer goed bevriend zijn, soms dezelfde man huwen, waarmee ze zustervrouwen worden en evenzeer elkaar huwen.

Aielstammen – Dit zijn de Chareen, Codarra, Daryne, Goshien, Miagoma, Nakai, Reyn, Shaarad, Shaido, Shiande, Taardad en de Tomanelle. Ze zijn verdeeld in sibben. Zowel stammen als siben hebben een hoofd. Soms spreken de Aiel over een lang verdwenen dertiende stam, ‘de stam die niet is’, de Jenn, die Rhuidean gebouwd heeft.

Aielwoestenij – Het woeste, drogeland ten oosten van de Rug van de Wereld. De Aiel noemen dit het Drievoudige Land. De Trolloks noemen het de Ster vensgrond. Weinigen reizen er door, omdat er nauwelijks water te vinden is en de Aiel zich in oorlog achten met alle andere volken. Alleen marskramers, speel mannen en ketellappers hebben vrije doortocht.

Ajah – Een van de zeven Aes Sedai-orden. Behalve de Amyrlin behoren alle Aes Sedai tot een Ajah. Elke orde heeft een eigen filosofie over het gebruik van de Kracht en het doel van de Aes Sedai. Ajahs worden met kleuren aangeduid: de Blauwe, Rode, Witte, Groene, Bruine, Gele en Grijze. Geruchten over een Zwarte Ajah die de Duistere dient, worden fel ontkend. Zie ook: Aes Sedai, Amyrlin Zetel, Tar Valon.

Algoed – Een van plantenvezels gemaakte stof, zachter dan de fijnste wol.

Alliandre – De koningin van Geldan. Een wijze vrouw die gedwongen is tot moeilijke keuzes om erger kwaad voor Geldan te voorkomen.

Almaeren, Nynaeve – De voor malige Wijsheid van Emond veld, een Aanvaarde van de Witte Toren die op een geheime missie is voor de Amyrlin. Een koppige, wilskrachtige jonge vrouw die moeilijk te overtuigen is. Zie ook: Lan, Vrouwenkring, Wijsheid.

Altor, Rhand – Een jongeman uit Emondsveld in Tweewater, die ta’veren is. Ooit was hij een schaapherder, nu is hij uitgeroepen tot Herrezen Draak. De Aielse Wijzen hebben hem erkend als hun car’a’carn, degene die de Aiel volgens de Voorspellingen zal verenigen en breken. Waarschijnlijk is hij ook de Coramoor, de Uitverkorene naar wie het Zeevolk zoekt.

Aludra – Een Taraboonse die ooit tot het Vuurwerkersgilde behoorde. Zij leidde het Cairhiense gildehuis dat afbrandde door toedoen van Rhand. Mart ver dedigde haar toen ze in Aringil werd ingehaald door gildemoor denaars en werd daarvoor beloond met het vuurwerk dat hij gebruikte om de Steen van Tyr binnen te dringen. Inmiddels is ze een gewaardeerd lid van het beestenspul van Valan Luca.

Alveren, Egwene – De jongste dochter van de herbergier van Emondsveld, inmiddels een Aan vaarde van de Witte Toren. Ze vergezelde Rhand naar de Woestenij, waar ze geoefend wordt door de droomloopsters van de Aiel. Waarschijnlijk is ze een Droomster, een Talent dat al driehonderd jaar niet meer onder Aes Sedai is voorgekomen.

Amadicia – Een natie ten zuiden van de Mistbergen in het stroom gebied van de Sharia. De hoofd stad is Amador, een belangrijke handelsplaats op de weg tussen de oostelijke staten en Tarabon aan de Arythische Oceaan. Het is de zetel van de Kinderen van het Licht, wier kapiteinheer-gebieder meer macht heeft dan de koning. Geleiders zijn er verboden; volgens de wet behoren ze gevangen of verbannen te worden, maar gewoonlijk worden ze gedood wegens ‘verzet tegen arrestatie’.

Amena – Leane gebruikt deze naam als ze samen met Siuan Sanche en Min en Logain uit Tar Valon is weggevlucht.

Amyrlin Zetel – De titel van de hoogste Aes Sedai, de gelijke van koningen en koninginnen. In het spraakgebruik vaak afgekort tot Amyrlin. Haar aanspreektitel is Moeder. Zij wordt voor het leven gekozen door de Zaal van de Toren, de belangrijkste raad van de Aes Sedai, waarin elke Ajah drie afgevaardigden heeft. Men zegt dat ze vrijwel onbeperkte macht heeft, maar in de praktijk moet ze rekening houden met de inzichten van de Ajahs.

Amys – De Wijze van Koudrots veste en een droomloopster van de Negendalensibbe van de Taardad Aiel. Ze is gehuwd met Rhuarc en is de zustervrouw van Lian, de dakvrouwe van Koud rotsveste. Ook is ze Aviendha’s zustermoeder.

Anaiya – Een Aes Sedai van de Blauwe Ajah.

Andaya – Een Aes Sedai van de Grijze Ajah. Lid van de raad van Elaida.

Andor – Een rijk land dat zich, althans op kaarten, uitstrekt van de Mistbergen tot de Erinin. Feitelijk reikt het gezag van de koningin al enige generaties niet verder dan de Manetherendrelle.

Angreaal – Voorwerp uit de Eeuw der Legenden waarmee ie mand die uit de Ware Bron kan putten, een grotere hoeveelheid van de Ene Kracht kan geleiden. Sommige zijn gemaakt voor gebruik door mannen, andere voor vrouwen. Geruchten over angrealen die bruikbaar zijn voor mannen én vrouwen zijn nooit bevestigd. De kennis hoe ze gemaakt werden, is verloren gegaan; ze zijn nu uiterst zeldzaam. Zie ook: Sa’angreaal, Ter’angreaal.

Arad Doman – Natie aan de Arythische Oceaan, tegenwoordig verscheurd door burgertwisten en gevechten met volgelingen van de Herrezen Draak en met Tarabon. Bekend om zijn koop lui, van wie de meeste vrouwen zijn. Het gezegde ‘Een man met een Domani laten handelen’ duidt op het begaan van een blunder. Domani-vrouwen zijn beroemd – en berucht – om hun schoonheid, verleidelijkheid en wulpse kledij.