— Алёшачка, дык што ж там адбылося ў шахце? Не, я не веру! Няўжо ты цалюткі? А ты ж ужо з таго свету, Аляксейка! Цябе ж я пахавала. Вас усіх трох пахавалі! Сёння ўжо сёмы дзень. Карэньчыка i Васілёнка знайшлі, а цябе як ні шукалі...— яна ўсхліпнула.— Толькі два рукавы ад кашулі i знайшлі. Ix i пахавалі, думалі, цябе выбухам ушчэнт разнесла. А ты аб'явіўся, Алёшачка... Ты ацалеў! Дык што ж там было, чуеш? Што здарылася?— i яна даткнулася да ягонага пляча.
— Нічога не было, Каця,— надзіва спакойна адказаў ён i адвёў ейную руку,— Проста яна хацела забраць мяне да сябе. Думала, нешта можна выправіць. Угу-у... Думала. Надта ж ёй хацелася, каб я быў там з ёю. Але бачыш, нічога не атрымалася. Назад мяне вярнулі. Сюды, у лабірынт наш. Там яны ўсё зямное жыццё нашае лабірынтам завуць.— I ён цяжка ўздыхнуў.— Няўдалы я... Эксперымент няўдалы, Каця. Памылка Малой Галактыкі. I ты таксама няўдалая. Таксама памылка. I ўсе мы тут няўдалыя.
Яны сядзелі на кухні. Толькі-толькі пачало днець, сонца яшчэ не ўзнялося над шахцёрскім пасёлкам. I ён, напэўна, не бачыў трывожнага ценю, які замільгаў у яе вачах.
— Хто, куды цябе забіраў Алёшачка? — голас яе трапятаў.— Як гэта можна забраць чалавека з шахты?!
— Кепска ёй там без мяне,— сказаў Аляксей.— Мы павінны былі быць разам. Гэтак нам было наканавана. Але прашчур наш, той самы першабытны чалавек, атрымаўся няўдалым. Яго i адкінулі калісьці сюды, у лабірынт. Канструкцыя генетычная не ўдалася. Адзін-адзіны нейрон у мазгах не змаглі як след кланіраваць. Нейрон памяці, Каця. Таму i жыве ў бяспамяцтве людства. Hi зямной, ні астральнай памяці ў яго нямашака.
Каця заплакала:
— Пра якое людства ты мне тут гаворыш! Гэта з тваёю галовачкаю штосьці сталася.
— Я i кажу, нейрон памяці. Усе мы тут на галаву слабыя. Ніякага вопыту свайго не памятаем. Паўсюль гніль, войны, распуста... А што да нас, беларусаў, дык мы нават мовы сваёй як след успомніць не можам. Яна цікава там мне пра ўсё расказвала...
I Каця нечакана для сябе ўзарвалася:
— Што ты ўбіў сабе ў галаву?! A ці ведаеш, што ў мяне там, на балконе, астры ў слоіку стаяць. Адвячоркам, думала, на магілку тваю занясу. Во-о дзе памылка выйшла! Ты прыйшоў — у мяне валасы дыбам! Ну, скажы... Скажы-ы-ы! Хто яна? Хто?! Што ты ўсё заладзіў?! Яна! Яна-а-а!
Каця бачыла, як засвяціліся i пацяплелі ягоныя вочы. Ён трошкі падумаў а потым сказаў:
— Да сябе ў Малую Галактыку яна мяне забірала. A калі выявілася, што з няўдаласцю маёю нічога, як ні круці, нельга зрабіць, нам нават развітацца не далі... Ты ведаеш, гэта яна вадзіла пэндзлем француза Дэга, калі той маляваў сваіх блакітных танцорак. Яна, як яны. Уся — блакіт неба...
I Каця паднялася з табурэткі. Француз Дэга, можна сказаць, даканаў яе.
— На працу мне трэба,— сказала глуха.— Дзеці ў вёсцы, у маці тваёй. Зусім ёй кепска, як i перажыла! Не трэба было нам хаваць рукавы тыя. У прафкаме i казалі, што, можа, яшчэ знойдзешся. Ты не няўдалы эксперымент, Алёшачка, ты хворым стаў! Ты цяпер — вар'ят! Вар'ят! Чуеш?! І размовы ў цябе вар'яцкія!
Каця працавала паштаркай у аддзяленні сувязі недалёка ад іхняга дома. I тою раніцай вельмі хутка разнесла пошту, але дамоў, як гэта было раней, не спяшалася. Свежыя нумары газет, гэта яна заўважыла адразу, яшчэ стракацелі артыкуламі пра нядаўняе здарэнне на адной з салігорскіх шахтаў. Нават фотаздымкі былі з пахавання шахцёраў. Дзве труны адкрытыя, гэта значыць Карэньчыка i Кавалёнка, i адна зачыненая. Там мог ляжаць ён, ейны муж Аляксей Дроцік. Яна нават уявіла тыя два рукавы ад ягонай кашулі, якія i давялося пахаваць. I шыльдачку на часовым помніку згадала, дзе былі i прозвішча, i ўсе даты, а таксама яшчэ: «Смуткуем i помнім». Але вось ён, Аляксей, з'явіўся... I што?! Што сказаць, як патлумачыць усё гэта людзям? Хоць i не даказалі, але ж, мабыць, там сапраўды адбыўся нейкі выбух i яго выбуховаю хваляй кудысьці адкінула. А потым ён ачуняў выбраўся з той шахты i цяпер гаворыць, што ён — памылка Малой Галактыкі. Ці ж гэта не вар'яцтва?! Не, вядома ж, яна пакуль нікому не будзе казаць пра ягонае вяртанне. Зараз прыйдзе дамоў i паспрабуе яшчэ раз пагаварыць з ім. Але перад тым як пайсці дамоў, яна зазірнула на хвілінку да загадчыцы паштовага аддзялення.
— Хвёдараўна,— сказала нерашуча,— вы што-небудзь чулі пра француза Дэга?
— Француза? — здзівілася тая,— Чаго гэта раптам цябе зацікавіў нейкі француз? Mo якая гуманітарная дапамога?
— Не, Хвёдараўна...— Каця задумалася.— Маляваў ён... Танцорак... блакітных.
— Ну калі маляваў дык, пэўна ж, мастак,— адазвалася загадчыца,— Але табе цяпер, Кацечка, не да мастацтва.
— Вядома... Я гэта так.. Паглядзець цікава было б.
I яна пайшла, але не дамоў, як звычайна. Гняла пустата, нібыта з яе выпампавалі апошнія сілы. Рыхтавалася да дзевяцінаў, у доме было поўна харчу. Але яна чамусьці зайшла ў магазін i разглядвала там вітрыны... Знаёмая касірка замахала ёй рукою, ажно выйшла з-за касы: