— Рая, ты ў спісе!
— У якім? — бы штосьці здранцвела ўва мне.
— Хіба не ведаеш? Прэзідэнт хоча паслухаць нашых паэтаў. У Саюзе пісьмепнікаў (тады яшчэ была гэтая ўстанова) ладзіцца літаратурны вечар.
Іду ў Саюз. Там вялікая мітусня. Старшыня Саюза майшоў да дырэктара Літфонду прасіць грошай. Трэба ж наладзіць хоць які фуршэт, ёсць магчымасць пагаварыць з прэзідэнтам вочы ў вочы. А дырэктар Літфонду развёў рукамі: няма! Апошнія аддаў у якасці дапамогі на зубы вядомаму крытыку. Тады ўжо паслугі дантыста пісьменніку былі не па кішэні. Што ж тут рабіць? I, як заўсёды, знайшоўся хтосьці дасціпны. А што рабіць, хто будзе красавацца перад прэзідэнтам, той хай i прыходзіць ca сваім шампанскім. Дурных няма, у нас цяпер рынкавыя адносіны. На тым i спыніліся. Праўда, у мяне дома тады ўзнік маленькі канфлікт. Муж заўпарціўся: «Ніякай пляшкі шампанскага! Твайго апошняга ганарару не хапіла табе нават на калготкі. Адмаўляйся ад вечара!» Але ўсё ўтраслося. Пазванілі з Саюза, сказалі, што ў ім яшчэ не перавяліся джэнтльмены i жанчыны ад шампанскага вызваляюцца. А потым i джэнтльменам не давялося яго купляць. На дапамогу прыйшла «Дайнова» ці нейкі камерцыйны банк. I ўсё прайшло добрым ладам. A неўзабаве i больш... Прэзідэнт пачаў у сваёй рэзідэнцыі наладжваць паэтычныя чытанні, дзе арганізоўваліся невялічкія кніжныя выстаўкі, куды запрашаліся аташэ па культуры розных дыпламатычных прадстаўніцтваў. З ix дапамогай шмат хто пачаў перакладацца на іншыя мовы, пачалі выходзіць нашы кніжкі ў Чэхіі, у Італіі, у Германіі... Вось так з дапамогай нашага першага прэзідэнта мы i пачалі ўлівацца ў агульначалавечы літаратурны працэс. Зноў званок... Можа, Лена Папова? Мелася прыехаць раней.
— Алё-ё... Лёня? Лёнечка! Ды ты ці не з Гаваяў звоніш?! З ix самых? Прывязеш у падарунак вершы? Вельмі ўсцешана...
Вось і Лёня Дранько-Майсюк пазваніў. Ён ужо з паўгода жыве на Гавайскіх астравах. Калісьці, вельмі даўно, сваю першую кніжку ён назваў «Вандроўнік» i ўсё вандруе з тых часоў: то ў Італіі, то ў Францыі... Неяк мне сказаў што Парыж стаў зусім не той. Сумна i нецікава. Заходнееўрапейцы апошнімі гадамі чамусьці аблюбавалі нашу Гародню. Ім таксама ў Парыжы сумна. Лёня хутка вернецца з новай кнігай. А я ж зусім нядаўна перачытвала ягоны «Акропаль». Ды вось яна, кніжка, яшчэ нават не пакладзеная на паліцу:
Трэба ж, як завярнуў! «Пацалункавы ерусалім»... Валодзя Някляеў яшчэ з часоў маладосці пры сустрэчы заўсёды так далікатна цалуе ў шчочку. А сёння дык, напэўна, i ў абедзве. Праўда, шкада, што на шчочку нічога гладзенькага ды ружовенькага не нацягнеш. Але Валодзя ўсё разумее, яму й самому не васемнаццаць, як, дарэчы, i ўсім астатнім, хто сёння прыйдзе за гэты святочны стол. А Лёню Дранько-Майсюку трэба будзе напісаць ліст... Па тэлефоне не паспела сказаць, што на тым тыдні ў старым Мінску адкрывалі помнік нашаму любаму Н. Ён быў трошкі маладзейшы ад нас, але мы лічылі яго сваім сябрам. Я толькі плакала — Н. агромністы ў бронзе! A колькі люду! Урад, інтэлігенцыя, проста чытачы, шмат было i з самых багатых слаёў. Вельмі ўсхвалявана i пранікнёна гаварыў адзін надта вядомы i шаноўны банкір. Ганарыўся тым, што яму выпала жыць у адным часе з Н. Што яшчэ даўно-даўно сустракаў ягоныя вершы ў друку i захапляўся гэтым вялікасным талентам. Мне перапала трошкі больш, чым вядомаму банкіру, бо не толькі захаплялася вершамі Н., a i даволі часта сустракалася з ім. Ну вось хоць бы тады, дарэчы, усё ў тых жа дзевяностых, у той самай сярэдзіне. Вяртаюся са сваёй «Работніцы i сялянкі», дзе тады працавала, i ў пераходзе пад Круглай плошчай заўважаю Н. Звярнула ўвагу на нейкія летнія атопкі, а на дварэ ці не лістапад ужо быў. Праўда, яны i не здзівілі. Купіць прыстойны абутак творчаму чалавеку ўжо i не ўяўлялася магчымым. Час быў блытаны, грамадства спяшалася як мага хутчэй падзяліцца на багатых i бедных. Ужо шмат хто назапашваў першапачатковы капітал, а той-сёй дык даўно i назапасіў. Ну, а які капітал у паэта? Толькі вершы, за якія плацілі ледзь не дзірку ад бубліка.