Выбрать главу

У вестыбюлі Дома кнігі яе ўжо чакалі тоўсты потны Васіль Лаўрыновіч у расшпіленай ледзь не да пупа бруднаватай палатнянай тэнісцы, з нязменнай цыгаркай у роце, і Кузьменка, высокі сівы стары ў строгім, нягледзячы на зусім летнюю спёку, чорным касцюме і пры гальштуку. Лаўрыновіч працаваў у газеце і запісваў для рэдакцыі мемуарнай літаратуры ўспаміны былых партызан, Алачка Ў свой час перадрукоўвала адзін яго рукапіс. Ён вечна хадзіў без грошай: любіў чарку, таўстун, і ніяк не паспяваў на яе зарабіць, дзе ўжо яму было думаць пра тое, каб своечасова разлічыцца з машыністкай. За работу звычайна плацілі людзі, якім ён памагаў. Тое, што Кузьменка прыйшоў у выдавецтва, было добрым знакам: Алачка адчула, што грошы свае атрымае, і ўсміхнулася абодвум самай сардэчнай і шчырай усмешкай, на якую была здольная.

Лаўрыновіч выхапіў у яе з рук цяжкую папку, пагартаў рукапіс і задаволена чмыхнуў:

— Як заўсёды, бездакорна! Ты — геній, старая, у сваёй справе табе няма роўных не толькі ў Мінску, але ва ўсёй нашай рэспубліцы.

Кузьменка палез у кішэню.

— Даруйце, колькі мы вам павінны?

Ён пачырванеў і збянтэжыўся, як хлапчук, сівы, прыгожы чалавек, мяркуючы па рукапісу, легендарна мужны; Алачцы аж шкада яго стала. Яна разумела, што Кузьменка па далікатнасці сваёй баіцца яе пакрыўдзіць гаворкай пра грошы, хаця якая тут магла быць крыўда? Не міласціну даваў, плаціў за працу, чаго ж тут бянтэжыцца. Яна назвала суму, стары разлічыўся, паклаў наверх яшчэ дзесятку, але Алачка рашуча засунула яе яму ў кішэню: а вось гэтага рабіць не трэба, лішняга і свінні не ядуць. Падзякавала і лёгка пайшла да ліфта.

Лаўрыновіч дагнаў яе, пакінуўшы Кузьменку, які ўлюбёна гартаў рукапіс, і ціхенька сказаў, далікатна прыкрываючы шчарбаты рот далонню, каб не дыхаць на Алачку перагарам:

— Дзіця маё, ты з такім шыкам вярнула старому дзесятку, што ў мяне аж дых заняло. Зрабі яшчэ адзін каралеўскі ўчынак: дай гэткую ж чырвоненькую паперку мне. Часова, вядома, калі-небудзь аддам, бог сведка. Трэба, панімаеш, дзірку ў галаве пракруціць, там пасля ўчарашняга ціск, як у паравым катле, баюсь, каб не ўзарвалася. Вядома, я мог бы папрасіць у яго, але пасля таго, як ты… гэта было б непрыгожа і несумленна. Я — чалавек, а чалавек, як пісаў вялікі пралетарскі пісьменнік Максім Горкі…

— …гэта гучыць горда! — Алачка зайшла ў ліфт і сунула Лаўрыновічу пакамечаную траячку.— Трымай, трымай,— засмяялася яна, убачыўшы, што той скрывіўся, быццам укусіў горкі яблык,— на дзірку хопіць, а на затычку бог падасць.— І націснула кнопку.

Дзверы зачыніліся, ліфт паляцеў уверх, а Лаўрыновіч так і застаўся стаяць з разяўленым ротам. Алачка аж да дванаццатага паверха рагатала, уяўляючы сабе яго пакрыўджаную і разгубленую фізіяномію.

Машынапіснае бюро займала вялікі сонечны пакой, сцены і столь якога былі абабіты гукаізаляцыйнай пліткай. Плітка нагадвала пчаліныя соты — дзірачка на дзірачцы. Магчыма, яна неяк ахоўвала суседнія пакоі ад ляскату, у самім жа бюро было як на воінскім палігоне, дзе выпрабоўваюць найнавейшыя сістэмы хуткастрэльных кулямётаў: без прывычкі ў кожнага, хто туды заходзіў, ужо праз пяць хвілін пачынала грымець у вушах. Акрамя Алачкі, там працавала пяць машыністак, усе прыкладна аднаго ўзросту. Каця і Валя былі замужам; Кацін муж, ціхі рахманы хлопец, рабіў на будоўлі мантажнікам, яны ўжо мелі двое дзетак; дзеці часта хварэлі, і Каця брала работу дамоў, каб не сядзець на даведках. Мела дачку-першакласніцу і Валя, але з мужам ёй пашанцавала меней: шафёр-аўтобуснік, ён піў, гуляў, пакуль не трапіў у цяжкую аварыю, і цяпер сядзеў у калоніі; раз у месяц Валя ездзіла да яго, расказвала, што стаў зусім іншым чалавекам, чакала амністыі, спадзявалася, што жыццё яшчэ неяк наладзіцца. Антаніна, як і сама Алачка, ужо двойчы «збегала» замуж і жыла з бацькамі-пенсіянерамі, а Вера і Зоя яшчэ халасцякавалі, хоць абедзве дзеўкі былі і прыгожыя, і вясёлыя… Нездарма ж гавораць: не радзіся прыгожай…