Читать онлайн "Вясна ўвосень" - Крушына Рыгор - RuLit

* * *

Ты пра мінуўшчыну маўчы, З вайною зналася цяжкою. I бомбы падалі ўначы, I ты ня ведала спакою.

I ты ня ведала тады, Што ў небясьпецы дзесьці любы I што галодныя гады На ім вайстрылі свае зубы.

А ён дажыў. Табе прынёс Уцеху позьняга каханьня. I дзякуй Богу, вяжа лёс Вузельчык моцны да скананьня.

НАСТРОЙ

Прыйшла, як промень на сьвітаньнi. Сутоньне смутку адплыло. Я адчуваю ў прывiтаньнi Тваё вясёлае цяпло.

I мне здаецца, сьвет смяецца — Няма ні штормаў, ні завей. I нават птушка ў цеснай клетцы Сьпявае быццам весялей.

А гэта ўсё было-б нязначным, Калі-б ня ты, ня голас твой. Ня ведаю, як быць удзячным За гэты радасны настрой.

АКУЛЯРЫ

Ты ня хочаш ніякай ахвяры, Супраць сонца натура ўстае. Начапіла на нос акуляры, І схаваліся вочы твае.

I як быццам у масцы — чужая, Толькі можна па вуснах пазнаць. Гэта лучыць нас, цесна збліжае, Як улетку касцоў — сенажаць.

Прабягае праменьчык-насьмешнiк. Ці-ж магу я твой позірк злавіць? Б'ецца ў шкло падарожны алешнік, Завіваецца сьцежка як ніць.

Два шкляныя кругі — цемра ночы. Пазіраеш спакойна праз іх. Зыркі дзень не залазіць у вочы, А ў сутоньні на вейках прыціх.

Неяк дзіўна блiшчаць акуляры. Там, у цёмных люстэрках — кусты. I вачыма праз тыя гушчары Да мяне прабіваешся ты.

СПАДЧЫНА

У добрай «Спадчыне» Купала Жывое слова нам казаў. Чытала вершы ты, і ўпала Ў падол прачулая сьляза.

Ты захаплялася, трымцела, Ты разумела родны сьпеў. І маладое тваё цела Палілі радасьць, смутак, гнеў.

Гукала бацькаўшчына пушчай, Зьвінела наша сенажаць. Купала вочы нам расплюшчыў — Якія скарбы там ляжаць!

З табой у моцным хваляваньнi Мы прыгадалі даўнiну. I ты ў глыбокім адчуваньні Пазнала горыч палыну.

І асьцюкі ізноў тырчэлі, I ў жыце сьпелі спарышы. ...Няма пустотаў Тарычэлі Ў тваёй узрушанай душы.

* * *

Я хацеў-бы ў роднай хаце Хоць хвілiнку пасядзець, На прыроднае багацьце Праз вакенца паглядзець.

I пачуць, як дзесьці ў полі Песьня плача на жніве. Можа там яна ў падпольлі I на волi ня жыве.

Прыгадаць-бы тыя словы З песьні слаўнай даўнiны, I цябе, і час вясновы, I каханьне без маны.

* * *

Я на цябе зірну — мне сьніцца Сямейнай радасьці прычал. Навошта тая таямніца, Цішком схаваны той запал?

Губляю раптам раўнавагу. Пераступаю ўжо мяжу. Я адчуваю ў горле смагу, Табе па шчырасьцi кажу:

Люблю цябе, маю мурлыку, Ты мірны мур. Мая... адна... Ах, мабыць, зьбіўся з панталыку. Дай чарку моцнага віна!

У ТРАМВАІ

Няспынны разгорнуты рух, Спакойная ціша ў загоне. У прыцемках вечар распух, — Трасецца ў трамвайным вагоне,

Дрыжыць электрычным сьвятлом. Гляджу я на шыбы-агаты: За цёмным трымцелым акном Бягуць ліхтары і плякаты.

I раптам ідзе паварот... На рэйках прарэзьлівы скогат. Завулку разяўлены рот. Праз цемрадзь ня бачыш нікога.

А шыба — люстэрка ў вакне, У ім пасажыры трамваю, I там усьміхаецца мне Дзяўчына, якую ня знаю.

Усьмешка ў агатавым шкле. Усьмешку прымаю я ўсьмешкай... На чорным вячорным крыле Агні мігацелі мярэжкай.

АДЗЬВІНЕЛА ЛЕТА

Адзьвінела лета, і няма Добрых дзён — вясёлых, прамяністых. I прырода жаліцца сама, Што яна ў абшморганых маністах.

Цьвіль зямлі і хвойная іржа, I трава, як прэлае іржышча. На кустох журботная імжа, Птушка ўжо ня ціўкае, ня сьвішча.

А ў мяне пахмурнай той парой, Пасьля працы ў часе адпачынку, Узрастае сонечны настрой, — Я бяру знаёмую сьцяжынку.

I па ёй праходжу, як даўней. 3-пад лістоў апалых, мне здалося, Зацьвіла пралеска. А далей Мроіцца зялёнае калосьсе.

Шумнае калосьсе на палёх! Я ня бачу зжатае палоскі. У мяне ў душы быльнёг палёг, Паплавы цьвітуць палескай вёскі.

* * *

Вунь кнігі стаяць на паліцы. Мая там душа і жыцьцё. Прыгожыя ў снох маладзіцы Цяпер адыйшлі ў нябыцьцё.

Дык дзе-ж яны, ластаўкі тыя? Шчабечуць, ці змоўклі зусім Напэўна, гнязьдзечкі пустыя, I можа нявесела ім.

...А кнігі стаяць на паліцы Ў маўклівай таемнай красе. Хачу дакрануцца і зьліцца З тым сьветам, што думку нясе.

* * *

Пад вярбою я з журбою Бяз цябе. А з табою — як вясною На сяўбе.

I ўсё тое, што пустое — Прэч ідзе. Пад вярбою мы абое... Толькі дзе?

Не ў Палесьсі, не на ўзьлесьсі, А ў кутку Пад вярбою, пад чужою У садку.