Стралец лапці пляце, рыбак рыбку пячэ. Большая прыбытковасць рыбацкага рамяства, чым паляўнічага: пры параўнанні двух няроўных заняткаў альбо станаў.
Горка з'есці, шкода выкінуць.
Пакуль тоўсты ссохне, худы здохне. Параўнанне багацця з малым дастаткам.
Рука руку мые, каб абедзве белыя былі. Калі людзям шчасціць, трэба, каб яны адзін аднаму дапамагалі.
Што ж дзіўнага, што ў караля прыгожая жонка!
Люлі, люлі, малое, праз год другое. Адпавядае польскаму: Што рок, то прарок.
Нашто мне тыя пісталеты, калі я страляць не ўмею? Навошта простаму чалавеку пераборлівасць, неадукаванаму разумныя дыспуты, нешчасліваму забавы і г.д.
Свой свайго пазнаў і на піва пазваў. Адпавядае польскаму: Варты Пац палаца, а палац Паца.
І пастуха пазбыўся, і пісара не набыў. Адпавядае польскаму: Лепш верабей у руцэ, чым арол на суку. Альбо: ксяндза не зрабілі, а парабка сапсавалі.
Усё перамелецца, мука будзе. Усё дрэннае мінае, а добрае застаецца. Альбо: усё часовае, выпадковае мінае, а сутнасць рэчы, яе аснова, застаецца.
Як пераначуем, лепей пачуем. Адпавядае французскаму: La nuit porte canseil.
Служба не дружба. Не трэба давярацца начальству.
Чаму не шалець (не дурэць), калі ахвота? Чаму не павесяліцца, калі гэтага хочацца?
Навальніца ў лес не ідзе.
Дзе наша дабро ні прападала! Хто нас ні крыўдзіў?
Нарадзіўся ў кашулі, на вяроўцы згіне. Пастаянны і залішні поспех псуе чалавека.
Не выдзіраць вочы, калі не хочуць браць. Не выдзіраць людзям вочы за тое, што не хочуць браць (за жонку).
Прыйдзе коза да майго воза.
Прыйдзе тая нядзеля, калі будзе маё вяселле. Дачакаюся і я вясёлай хвіліны, альбо - шчасця. Буду і я трыумфаваць. І я калісьці буду найпершы.
Важ ваду, вада будзе. Адпавядае польскаму: З парожняга не нальеш. Таксама пра дарэмныя высілкі, размовы, пра безвыніковасць старанняў, чалавечую непапраўнасць і г.д.
У кожнага зубы белыя, але што за зубамі - невядома. Знешне ўсе людзі падобныя паміж сабой, але што хаваецца за знешнім выглядам? Адпавядае польскаму: Ноччу ўсе каты шэрыя.
Калі маё не ў лад, я сваё назад. Калі хтосьці маёй паслугі, любові, прыязні не патрабуе, не хоча прыняць, я не настойваю на гэтым, адступаю.
За маё жыта мяне пабіта. Няўдзячнасць, адплата злом за дабро.
Хто каго любіць, той таго чубіць.
Хто позна прыходзіць, той сам сабе шкодзіць.
Хто дарогу прастуе, той дома не начуе. Кароткія дарогі - даўжэйшыя.
Хто дужэйшы, той лепшы.
Хто каго ўгне, той таго паб'е. Сіла перад законам.
Як хто хоча, так па сваім бацьку плача. Адпавядае польскаму: Вольна Томку ў сваім домку.
Хто б дзятла чуў, каб не яго нос? Хто б ведаў пра дзятла, калі б не ягоная дзюба (якой стукае ў дрэва)? Крыклівасць, пахвальба і г.д.
Каму як каму, а куртатаму ліха. Каму як каму, а сабаку без хваста бяда. Найбяднейшага калеку, абдзёртага як ліпку, кожны найлягчэй пакрыўдзіць.
Ці на малы праснак - палі ў печы; ці на вялікі праснак - палі ў печы. Ці малая работа, ці вялікая, а добра зрабіць яе трэба. Ці мала гасцей, ці шмат - адзін заход.
Як паехаў на кірмаш, што і сёння нямаш. Пра таго, хто спазняецца з прыездам; пасланы няхутка вяртаецца і г.д.
Даў Бог дзяцей, дасць і на дзяцей.
Сава не прывядзе сакала. Сава не народзіць сокала.
Сярод гэтай сто шэсцьдзесят адной прыказкі сорак адна ўжываецца і ў польскай мове. Цікава было б высветліць, у якой з дзвюх моў яны найперш узніклі.
У мове тутэйшага люду ёсць таксама шмат прыпавесцяў, альбо прымавак і прыгадак, якія дакладна характарызуюць паводзіны і адчуванні. Так, каб ахарактарызаваць ляноту, кажуць: Ішла Гандзя ў поле жыта жаць, хлеб узяла, серп забылася, вярнулася дахаты; серп узяла, хлеб забылася, вярнулася па хлеб і ў хаце засталася.
Альбо: Не ідзі, дачка, сачавіцу касіць, бо замуж пойдзеш, я памру, і непатрэбна будзе. Дачка замуж не выйшла, яна не памерла і не было чаго есці.
Пра ўпартасць кабет і ўступкі, якія ім робяць мужчыны, кажуць так:
Вялікае ўбоства характарызуюць пытаннем, спалучаным з адказам.
Калі еў абаранак? Ніколі не еў, але мой брат бачыў, як яго адзін пан еў.
Пра крывадушніка кажуць: Пяшчотамі душу адбірае. Значыць: праз ласку, пяшчоты можа давесці чалавека да згубы.
Калі хто-небудзь прадказвае дрэннае, кажуць: Соль табе ў вочы, а дзяркач у зубы.
Вярнуўшыся з гасцей, дзе не надта старанна запрашалі да яды і піцця, кажуць: Усё было, толькі прынукі не было.
Загадак ведаю дваццаць чатыры.
Поўны хлеў белых авечак, адзін баран бляе (язык).
Кругленькі, маленькі, усё поле аббяжыць (серп).
Едуць, едуць, ні дарогі і ні следу, каня бічам паганяюць, на смерць паглядаюць (човен).
Баран у хляве, яго рогі на дварэ (бурак).
Ляціць птушка, не сінічка, носік доўгі, галасок тонкі, хто яе заб'е, сваю кроў разліе (камар).
Касцяны, драўляны, праз гару свіней гоніць (грэбень).
Маленькая, чорненькая, цэлую калоду парушыць (блыха).
У лазе, у лазе на адной назе (грыб).
Ляцеў звярок цераз Божы дамок, звярок кажа: мая праца гора (пчала).
Поўна царква людзей, без акон і дзвярэй (агурок).
У лесе дзяжа кісне, хто ідзе, той паленам цісне (дзікая яблыня).
Як ляжыць, то ніжэй вераб'я, а як устане, то вышэй каня (дуга).
Як рыкне сівы, то чуваць за сямю гарамі (звон).
Сярод лесу дзяжа кісне, сярод лесу агонь блісне (каліна).
Жалезны ток, свінні пераскок, грачаныя снапы (патэльня).
Чатыры панічкі пад адным капялюшыкам (стол).
Быў такі Радзівон, радзіў дзяцей адзін ён. Пайшлі дзеці да Бога, Бога не дасталі, вушы паспускалі (хмель).
Па саломе ідзе - не шалясціць, а па вадзе - не пырскае (сонца).
З дому ўсё вывез, усё вынес, а бацькоўскага пояса не вынес (сонца).
Віса вісіць, хода ходзіць, віса ўпала, хода з'ела (груша).
Чорненькі, маленькі, у караля заўжды на абедзе (перац).
Чырвонае карыта да сцяны прыбіта (клоп).
Сядзіць панна ў каморы, а валасы на вуліцы (морква).