Глядзіце, як доўгі мух ганяе!
Яго толькі замест пудзіла ў агарод ставіць!
Фі-іў!..
Я гэта чуў і сваё няўмельства пастараўся замаскіраваць. Прыкінуўся, што фокуснічаю.
З'явіліся суддзі. Падача ўжо ішла па свістку. Кожны раз, калі мы не маглі ўзяць простай падачы, гімназісты-балельшчыкі ўзнімалі віск. Толькі не радаваліся нашыя праціўнікі. З высакароднай ганарлівасцю яны ігралі сабе далей, упэўненыя, што так і павінна быць.
Але тут здарылася нечаканае.
Бог мяне не пакрыўдзіў ростам і сілай. Памяняліся мы месцамі, і я апынуўся ля сеткі. Раптам гляджу — проста на мяне апускаецца мяч. Я спачатку аж не паверыў сваім вачам, а за гэты міг мяч знізіўся ўжо на ўзровень выцягнутай рукі і мяне надта ж раззлаваў. З разгуб-ленай паспешнасцю я рэзнуў па ім так, што кулак мой аж улез у яго.
Рэзнуў я мяч і здзівіўся: у чым справа? Мяча нідзе няма, а гімназіст супроць мяне ўстае з зямлі і трымаецца за шчаку.
Го-о! — пераможна загулі нашыя курсанты.
Грубіянства! — завішчалі гімназісты.
Гэта — не лічыцца!
Трымаючыся за шчаку, гімназіст пайшоў з пляцоўкі, на яго месца далі замену.
Дасталі з кустоў мяч, і суддзі загадалі перайграць падачу.
Толькі ўзляцеў мяч угару,— бах! — з сілай зрэзаў яго ўжо Станеўскі. Падалі мяч яму другі раз, ён рэзнуў зноў — малайчына ўсё ж такі зямляк, спрыту ў ім хапала!
Наступіў раптоўны пералом. Праціўнікі разгубіліся.
Цяпер гімназісты-балельшчыкі рабілі нейкія таямнічыя знакі. Нават не давалі сваім ігракам піць вады. Піскам і гвалтам прабавалі вывесці нас з раўнавагі, але нічога не дапамагала. Мы раптам авалодалі «пачуццём локця». У кожнага з нас была сіла дарослага. Мячы, як снарады, ляцелі на другі бок — страшныя, небжпечныя. Гімназісцікі баязліва тоўпіліся ля месца падачы — далей ад сеткі.
Адведаўшы асалоду ад дакранання да тугіх бакоў мяча, я ў прыемным азарце яшчэ не раз перабіў яго праз сетку.
З пляцоўкі нас праводзілі абразлівыя выкрыкі, але яны не маглі заглушыць перамогі ў нашых сэрцах.
6
Другую перамогу ў чужым горадзе я меў над Віліяй.. Пакупаўся я ў рэчцы і вылез на бораг. Мяне адразу абступілі хлапчукі, пачалі захапляцца:
А-яй-яй!
Ух ты-ы!
Падабаюся вам? — не без прыемнасці праказаў я.
А-га-а!
А што трэба рабіць, каб мець такія мускулы? — асмялелі малыя ад маёй рахманасці.
Пытанне было нечаканае. Гэта людзі мяне лічылі асілкам, але сам я не адчуваў сябе ім і ніколі не задумваўся, як яны атрымліва-юцца.
Я пачаў наследаваць выкладчыка фізкультуры і раіць малым тое, чаго сам ніколі не рабіў:
Трэба абцірацца халоднай вадой кожную раніцу. Вы абціраецеся?
Не-а...
Ну!.. А яшчэ трэба рабіць кожную раніцу гімнастыку. Есці цукар. Класціся спаць і ўставаць рэгулярна...
А-а...
Хлопчыкаў я расчараваў. Слухаць гэтыя ісціны ім, відаць, апрыкрала ў школе, яны хацелі ад мяне пачуць нешта новае.
Падышлі два паўпанкі і таксама давай мяне разглядаць як дзіва. А потым, папрасіўшы прабачэння, давай яшчэ мераць ды мацаць. Я надта баюся шчыкоткі, дастаткова паказаць палец, каб я ўздрыгануў. Але мужчыны былі ветлівыя і культурныя, я цярпеў, сабраўшы ўсю сілу волі.
Незнаёмыя дзяліліся ўражаннямі:
Даўно не бачыў такога магутнага цела!
Не толькі магутнага, але і грацыёзнага!
Выдатны экземпляр атлета.
А колькі пану год? — спыталіся мяне.
Васемнаццаць.
Спыталіся і пра рост.
Сто восемдзесят восем сантыметраў.
Усяго-о? — расчараваўся пан.— Я думаў, вышэйшы...
У яго моцная будова цела,— растлумачыў другі.— Такія людзі заўсёды здаюцца вышэйшымі. Колькі пан важыць?
Пяць пудоў і дзесяць хунтаў.
...хунтаў?— перадражніў мяне мужчына і ўсміхнуўся да сябра.
Я ведаў, чаго яны ўсміхаліся. У горадзе гавораць — фунты. А яшчэ ў іх мераюць усё на кілаграмы і цэнтнеры. Ну і што?
Мужчыны, выявілася, скульптары з мастацкай акадэміі. Яны спыталіся, ці не хачу зарабіць. Я, вядома, хацеў, але было боязна: якую работу прапануюць гэтыя панкі — у горадзе, кажуць, усе жулікі апранутыя прызваіта.
Незнаёмыя завялі мяне ў акадэмію і запрапанавалі пазіраваць студэнтам.
Пастаіш перад імі гадзіну — залатоўка, а дзве гадзіны — дзве залатоўкі.
Голы перад людзьмі стаяць не буду! — спалохаўся я.
I за грошы?
I за грошы! — цвёрда стаяў я на сваім.
Дзівак! У нас нават паненкі пазіруюць, паглядзі!
Зрэшты, чаго маю ўпірацца? Мо там што і вартае? Як што не гэтак, павярнуўся і — будзьце здаровы! — Ну, пайшлі...
Калі мы апынуліся ў студыі, мяне аж скаланула. Пад сцяной, як дровы пад акапам у дрэннага гаспадара, бязладна валяліся гіпсавыя рукі, ногі, галовы з адбітымі насамі і вушамі.