— Чым балбатаць, лепей пайдзі да князёўны, — сказаў Раман жорстка. — Дасі ёй прываротнага зелля. Так, каб старая не заўважыла.
— І гэта геній, — уздыхнула Ганна.
— А што? — спытаўся Кін.
— Верыць у прываротнае зелле…
— Чаму ж не? І ў дваццатым стагоддзі вераць.
— Іду, — сказаў блазан, — толькі ты да немцаў не збяжы.
— Заб'ю. Ты даўно гэтага заслугоўваеш.
— Заб'еш, ды не сёння. Сёння я яшчэ патрэбны. Толькі дарма ты епіскапа беражэш. Ён табе дзякуй не скажа.
Блазан падхапіў бутэлечку і лоўка ўскараскаўся наверх. Мажэй вярнуўся да печы, памяшаў там качаргою, доўга маўчаў. Раман прайшоўся па пакоі.
— Не, — сказаў ён сам сабе. — Усё не так. Як я змарыўся ад глупства чалавечага.
Хлопец прысеў каля сцяны на кукішкі. Раман вярнуўся назад да стала.
— Можа, паглядзець за блазнам? — спыталася Ганна.
— Мне цяпер важней Раман, — сказаў Кін.
— Падыдзі сюды, Глузд, — сказаў Раман, аглядаючыся.
Хлопец лёгка ўстаў, зрабіў крок і тут жа азірнуўся.
Раман рэзка ўзняў галаву, паглядзеў туды ж. Ускочыў з-за стала. Мажэя ў пакоі не было. Раман тут жа кінуўся за печку. Там былі нізкія масіўныя дзверы. Яны былі прачыненыя. — Глузд, куды глядзеў? Мажэй збег!
— Куды збег? — не зразумеў хлопец.
— Ён жа з гаршком збег. Ён жа епіскапа забіць хоча! — Раман штурхнуў дзверы, зазірнуў усярэдзіну, ляпнуў сабе па баку, дзе вісеў кароткі меч, выхапіў яго з ножнаў і знік у праёме.
Хлопец застаўся звонку, заглянуў у ход, і Ганна ўбачыла, што яго спіна расце, запаўняе экран. Стала цёмна — шар працяў хлопца, пранёсся ў цемры, і яна здавалася бясконцай, як здаецца бясконцым чыгуначны тунель, а потым наступіў бэзавы дажджлівы вечар. Яны былі на метраў сто ад крапаснога вала ў нізіне, парослай хмызняком. Паміж нізінай і крэпасцю паволі ехалі верхам два нямецкія ратнікі, паглядваючы на гарадскую сцяну. На вуглавой вежы пагойдваліся шлемы стражнікаў.
Раптам у схіле нізіны ўтварылася чорная дзірка — адкінуліся ўбок дзверы, укрытыя звонку дзёрнам. У дзвярах стаяў Раман. Ён уважліва агледзеўся. Дождж памацнеў і мутнаю сеткаю засланяў яго твар. Нікога не ўбачыўшы, Раман адступіў, зачыніўшы за сабою дзверы. Перад вачыма быў парослы хмызняком схіл. І ніякіх слядоў ад дзвярэй.
Кін вярнуў шар у падвал, на імгненне абагнаўшы Рамана.
Хлопец, які так і стаяў у дзвярах падземнага хода, адляцеў убок — Раман адштурхнуў яго, кінуўся да стала. Хлопец падышоў, спыніўся ззаду. Раман ірвануў да сябе ліст пергаменту і хутка пачаў пісаць.
— Стукаюць, — сказаў Кін. — Ганна, чуеш?
У дзверы стукалі.
Раман згарнуў ліст у трубку, падаў хлопцу.
Ганна зрабіла намаганне, каб вярнуцца ў дваццатае стагоддзе.
— Зачыні дзверы, — хуткім шэптам сказаў Кін. — І хоць памры, каб ніхто сюды не ўвайшоў. Мы не можам перапыніць працу. Праз паўгадзіны я адыходжу ў мінулае.
— Ёсць, капітан, — сказала Ганна таксама шэптам. Каля дзвярэй яна аглянулася. Кін сачыў за шарам, Жуль — за прыборамі. Яны спадзяваліся на Ганну. Хлопец Глузд узяў трубку пергаменту, слухаў, што гаварыў яму Раман.
За дзвярыма стаяў дзед Генадзь. Гэтага Ганна і баялася.
— Ты чаго замыкаешся? — сказаў ён. — Па тэлевізары французскі фільм паказваюць пра сярэдневяковае жыццё. Я па цябе.
— Ой, у мяне галава баліць! — сказала Ганна. — Зусім не магу з хаты выйсці. Легла ўжо.
— Як легла, — здзівіўся Генадзь. — Паветра ў нас свежае, ад яго і баліць. Хочаш, гарчычнікі пастаўлю?
— Ды я ж не прастудзілася. У мяне галава баліць, стамілася.
— А можа, па чарачцы? — спытаўся дзед Генадзь.
Ганна не магла ўпусціць дзеда ў сені, дзе на падлозе былі відаць сляды Жулевай працы.
— Не, дзякуй, не хочацца.
— Ну тады я пайшоў, — сказаў дзед, не робячы ні кроку. — А то французскі фільм пачынаецца. А гэтыя не вярталіся? Рэстаўратары?
— Не, яны ўжо на станцыю паехалі.
— А «газіка» такі спачатку не было, а потым узяўся. Дзіва. Тут хіба «газік» пройдзе?
— Яны з пагорка прыехалі.
— Я і кажу, што не праедзе. Але людзі прыемныя,
адукаваныя. Вывучаюць нашае мінулае.
— Я пайду лягу. Можна?
— Ідзі, вядома, хіба я трымаю, а то фільм пачынаецца. Калі хочаш, то прыходзь, я глядзець буду.
Нарэшце дзед пайшоў. Ганна не стала чакаць, пакуль ён міне веснічкі, — кінулася назад у халодную святліцу. За час яе адсутнасці сцэна ў шары памянялася. Яна ўяўляла сабой верхні паверх церама, у кутнім пакоі была толькі польская князёўна Магда. Ганна не адразу ўбачыла, што на падлозе, склаўшы накрыж ногі, сядзіць блазан.