адукаваныя. Вывучаюць нашае мінулае.
— Я пайду лягу. Можна?
— Ідзі, вядома, хіба я трымаю, а то фільм пачынаецца. Калі хочаш, то прыходзь, я глядзець буду.
Нарэшце дзед пайшоў. Ганна не стала чакаць, пакуль ён міне веснічкі, — кінулася назад у халодную святліцу. За час яе адсутнасці сцэна ў шары памянялася. Яна ўяўляла сабой верхні паверх церама, у кутнім пакоі была толькі польская князёўна Магда. Ганна не адразу ўбачыла, што на падлозе, склаўшы накрыж ногі, сядзіць блазан.
— Я чула шум, — сказала Магда. — Пачаўся прыступ?
— А што ім рабіць? Прыйшлі на абед, значыць, лыжку падавай. А калі талерка пустая ды яны галодныя…
— Ты дзе навучыўся польскай мове, дурань?
— Жыццё прымусіла. Сёння тут, а заўтра там, — ухмыльнуўся блазан.
— Гэта праўда, што твой гаспадар спаліў ордэнскую вежу?
— Ён і дзесяць вежаў спаліць можа. Было б што паліць.
— Ён чарадзей?
— А што вам, бабам, да чарадзеяў? Дзе горача — туды пальчыкі цягнеце. Апечацеся.
— Скрозь агонь, — сказала князёўна. Яна раптам падышла да блазна, села побач з ім на дыван. І Ганна зразумела, што князёўна вельмі маладая, ёй гадоў васемнаццаць.
— Я ў Смаленск ехаць не хацела, — сказала яна. — У мяне дома кацяня засталося.
— Чорнае? — спытаўся блазан.
— Шэрае, такое пушыстае. І ласкавае. А потым нас леты захапілі. Пана Тадэвуша забілі. Чаму яны на нас напалі?
— Баярын кажа, што іх немцы паслалі.
— Мой бацька ліст епіскапу пісаў. Мы ж не ў дзікіх мясцінах жывём. А ў Смаленску сцены моцныя?
— Смаленск ніхто не зачэпіць. Смаленск — вялікі горад, — сказаў блазан. — Нас з баярынам Раманам адтуль так гналі, што мы нават паперы забраць не паспелі. І друкарскі варштат наш спалілі.
— Які варштат?
— Каб малітвы друкаваць.
— Баярын Раман з д'яблам знаецца?
— Куды яму! Калі б д'ябал за яго быў, хіба ён дапусціў бы, каб манахі нас у Смаленску папалілі?
— Д'ябал хітры, — сказала князёўна.
— Не без таго, — сказаў блазан. — Любы табе наш баярын?
— Так нельга казаць. Я ў Смаленск еду, там мяне замуж аддадуць. За князевага сына. Ізяслава Ўладзіміравіча.
— Калі даедзеш, — сказаў блазан.
— Не кажы так. Мой бацька рыцарам сябар. Ён ім зямлю даў.
— А ноччу хто разбярэцца?
— Князь Вячка іх у горад не пусціць. Ён смелы віцязь.
— Дзіця ты, ну проста дзіця. — Блазан устаў і падышоў да стала. — Гэта квас у цябе?
— Мне таксама дай напіцца, — сказала, лёгка ўстаючы з дывана, дзяўчына.
Блазан раптам рэзка азірнуўся, паглядзеў на дзверы.
— Піць, кажаш, хочаш?
— Ану ж, — сказаў Кін і скіраваў шар да дзвярэй, пранізаў іх, і ў вузкім калідоры Ганна ўбачыла ссутуленага ў кутку Рамана.
— Ён яе кахае, — сказала Ганна.
— Гэтага нам яшчэ не хапала. — сказаў Жуль.
— А цётка на яе сварылася, што горнецца да князя, памятаеце?
— Памятаю, — сказаў Кін, вяртаючы шар у пакой. Якраз у той момант, калі блазан, лоўка, як фокуснік, лінуў з бутэлечкі ў кубак прываротнага зелля. Падаў дзяўчыне.
— Дзякуй. Ты не ідзі, Акіплеша. Мне страшна адной.
— Усё, — сказаў Кін. — Пара збірацца.
19
— Як вы думаеце, — сказала Ганна, пакуль Кін падбіраў з ложка кашулі і боты, — той жамойт заб'е епіскапа?
— Не, — сказаў Кін. — Епіскап памрэ гадоў праз пятнаццаць. Жуль, правер, каб нічога не заставалася ў сенцах.
— А вы не вернецеся? — раптам Ганна зразумела, што відовішча канчаецца. Апошняя дзея — выкраданне чарадзея. І гледачы пакідаюць залу. Акцёры загадзя сабралі рэквізіт і пераязджаюць у іншы гарадок.
— Калі ўсё абыдзецца, — сказаў Кін суха, — то не вярнуся. Жуль перакіне нас дамоў. Дзед Генадзь прыходзіў?
Ганна кіўнула.
— Згатаваць кавы?
— Толькі сабе і Жулю, — сказаў Кін, — перад адпраўкаю лепш не есці. Я заўтра раніцай паснедаю. Дома…
— Усё-такі гэты шум мне непрыемны, — сказала Ганна. — Дзяўчына нічога не падазрае…
— Ён яго раб, — сказаў Кін. — Раман яго выратаваў ад смерці. Але прываротнага зелля не існуе. Гэта даказана навукай.
— Не ведаю, — сказала Ганна. — Вы ж самі гаворыце, што Раман — універсальны геній. Можа, прыдумаў. Былі ж раней розныя сакрэты.
— Я буду пераадзявацца, — сказаў Кін. — І баюся вам перашкодзіць. Вы хацелі згатаваць кавы.
— Безумоўна, — сказала Ганна, — хацела. Яна падпаліла ў пліце — добра, што ўзяла з сабою молатай кавы, — гэтыя прышэльцы, вядома, не падумалі, што будуць карміцца тры дні. Дармаеды. Лайдакі. Ганна была страшэнна сярдзітая. І зразумела чаму. Яе прысутнасць трывалі, як і прысутнасць дзеда Генадзя. А чаго ж ты чакала, галубка? Што цябе запросяць на экскурсію ў будучыню? Лухта, ты проста ні пра што не думала, авырашыла, што бясплатныя забавы будуць цягнуцца вечна… Кін за перагародкаю нечым грукнуў. Цікава, ці бярэ ён з сабою зброю?