У хаце нашчапала нажом трэсачак-смальнячкоў, паклала ў печку, падпаліла старой газетай. Вецер стагнаў, выў у коміне, заварочваў дым на хату, тушыў агонь. Але трэскі былі сухія, як порах, і калі добра ўгарэліся, у коміне ўзнікла такая шалёная цяга, што аж вугельчыкі падскоквалі. Прыкрыла трохі люшку, зменшыла цягу, бо мала толку з яе натопкі, марная трата дроў. Калі агонь супакоіўся, падумала: мо падагрэць ранішнія блінцы ды павячэраць? Але есці зусім не хацелася.
Яшчэ раз падышла да ходзікаў. Па яе разліках, да перадачы засталося з паўгадзіны.
Усё кіне Клаўдзя, лепей галодная застанецца, чым дазволіць сабе не паглядзець вячоркі, а таксама «Песню бярыце з сабою», іншыя перадачы, дзе пяюць старыя песні. Больш за ўсіх падабаецца ёй спявачка Валянціна Пархоменка. Голас у яе — не зблытаеш ні з кім іншым. Акурат некалі быў у яе, Клаўдзі. Што было — з вадою сплыло. А песні пяюць тыя ж, што некалі яны пяялі. I «Песняры», і «Сябры» пяюць. I новых шмат харошых песень пайшло — без грукату і лязгату. Амаль кожную нядзелю ў тры пятнаццаць па радыё прэм’ера. Асабліва падабаецца Клаўдзі «Было ў салдата два полі». Нібы спецыяльна пра яе Міколу і Марылінага Паўла складзена. Не вярнуліся з вайны, паклалі свае буйны-голавы ў чужой старане. Заўсёды наплачацца, слухаючы гэтую песню, хоць, здавалася, слёзы даўным-даўно выплаканы, выплаканы ўсе, да апошняй слязіначкі. I яшчэ надта ж прыгожа пяюць «Сябры» «Вы шуміце бярозы», «Верасы» — «Белы снег», Еўдакімаў — «Світанак» і «Зачарованая». Ды хіба ўсё пералічыш! Ну і, канечне, Лучанковы «Спадчына», «Мой родны кут». Яны, лічы, народныя. Гэта добра, што маладзейшыя і зусім малыя нават не забываюць, шануюць даўнія песні, складаюдь новыя — сугучныя тым даўнім. Аж сляза прабівае, як запяюць дзеткі з фальклорнага ансамбля, хлопцы і дзяўчаты са студэнцкіх спеўных калектываў. Ды што па радыё і тэлевізары! I сёння ўспамінаюць, як гады тры назад прыязджала па лета Антосева ўнучка. Якія спеўкі ладзіла з моладдзю! Даўно такіх спевак тут не было. Як запяюць, то і старыя нямоглыя людзі не маглі ўседзець дома. А песень колькі ведае! Ні адна вясковая кабета столькі не ведае. Як зацягнуць хорам — здаецца, на мяккіх, пяшчотных крылах пераносішся ў свае маладыя гады, робіцца хораша-хораша, аж сэрца заходзіцца ад нейкай шчымлівасці і светлага-светлага смутку...
Так, нейкая незразумелая, неспасцігальная сіла і абаяльнасць ёсць у гэтых простых, працяжных даўніх песнях. Калі ты, стомлены грукатам і лязгатам веку, хоць раз настроішся на яе мелодыю, адчыніш сваё сэрца, упусціш яе туды — ты вечны палоннік яе някідкіх, непадуладных павеву моды, чараў. Народная песня ўзнясе, акрыліць цябе, увалье ў тваю істоту спакой, дабрыню, не дазволіць змялець, здрабнець пачуццям, счарсцвець тваёй душы. Прыслухайся — і ты пачуеш у гэтай даўняй песні гул часу, галасы мінулых маладосцяў, мінулых пакаленняў, жывыя думкі, жывыя пачуцці, жывыя страсці і лёсы, жывую гістарычную памяць народа. Услухайся ў песню, услухайся ў самога сябе, і калі тваё сэрца яшчэ не скамянела, не ачарсцвела душа, не з’ела тля нявер’я твае думкі, ты абавязкова адчуеш сваю жывую повязь з тымі даўно адшумеўшымі маладосцямі, вёснамі, зімамі, гадамі, пакаленнямі, магутны покліч крэўнасці, роднасці, лучнасці, задумаешся, хто ты, чаго прыйшоў на гэтую зямлю, якога ты роду-племені, пачнеш разумець, што няма будучага без мінулага, што мінулае і будучае аддзелены ледзьве прыкметнай, вечна рухомай танюсенькай рысачкай, імя якой — сённяшняе. І ў гэтую рысачку ў адных укладваюцца секунды, хвіліны, у другіх — дні, гады, а ў каго можа Ўкласціся і ўсё жыццё...
Тэлевізар напружана загудзеў, пачуўся голас, засвяцілася маладзенькая дыктарка, якая абвясціла, што пачынаецца перадача «Запрашаем на вячоркі». I — раптам усё патанула ў цемені: патухла святло, згас экран тэлевізара, чарнеючы, але яшчэ нейкі час захоўваючы нерухомы сіняваты воблік дыктаркі. Клаўдзя з адчайнай надзеяй стала чакаць, што святло вось-вось загарыцца зноў. Аднак ішоў час — марудна і гнятліва, а лямпачка і экран і не малі загарацца. Няўжо насаўсім? Няўжо парвала лінію ці зваліла недзе слуп? А мо гэта толькі ў яе адной?
Падышла да акна, адхукала ў замураванай марозам і снегам шыбе дзірачку: уся вёска была ў цемені, і настрой яе апаў яшчэ больш. Канечне ж, у такую непагадзь сабаку не выганіш на вуліцу, а не то што некага змусіш спраўляць электрычнасць...
У хаце стала ціха і змрочна. У пліце дагаралі апошнія галавешкі, распадаючыся на вугельчыкі, выкідваючы то чырвоныя, то сіняватыя сполахі. Паварушыла вуголле кароценькай качарэжкай — адразу ж успыхнуў вясёлы агеньчык. Павагаўшыся, падклала яшчэ тры паленцы, каб трохі адцягнуць наступленне поўнай цемрадзі — невыносна дакучлівай, калі спаць не хочацца, і рабіць няма чаго. А каб і было што — не надта наробіш упоцемку. Падумала: як гэта раней жылі без электрычнасці, без радыё, без тэлевізара? Не вар’яцелі як ад нуды і жуды адзінокія старыя людзі ў доўгія зімовыя вечары, калі свет абкладвала такая, як сёння, завіруха? Хм, але ж раней і адзінокіх людзей не было, а калі і былі — то вялікая рэдкасць. Хто дажываў да яе гадоў раней — меў у хаце нявестак, зяцёў, а то тых і тых адначасова, і канечне ж, поўны запечак малечы, вечны гармідар і вэрхал, хоць на якую хвілінку адпачыць ад якога, пабыць у цішы і адзіноце лічыў за вялікае шчасце. А цяпёр... Цяпер яна, ды хіба толькі адна яна, мела б найлепшы адпачынак, найвялікшае шчасце, каб чуліся ў хаце дзіцячы смех, дзіцячы плач, каб незласліва пакрыкваць на малечу: не хадзіце на галовах, скардзіцца на непаслушэнства, папракаць абы за што нявестку ці зяця — не па злосці, канечне, а так, дзеля прыліку, як заведзена. Сёння... Сёння кожны стары адзінокі вясковы чалавек, калі ён яшчэ не ўдзічэў і знелюдзімеў, як той Антось, меў бы за шчасце, каб была ў хаце хоць якая жывая душа, каб меў хоць словам з кім перакінуцца. Адна ўцеха цяпер засталася для старых адзінокіх вясковых людзей — радыё і тэлевізар. Нават даўняя-даўняя сяброўка Марыля, якая пераканана, што ад тэлевізара псуецца зрок і баліць галава, і тая не можа ўстаяць: як добрая перадача — яна тут як тут. Прыйдзе, быдта так сабе, пагаманіць, а вокам на тэлевізар косіць, як загледзіцца — не адцягнеш. Каб не занядужала, то і сёння была б тут: што-што, а вячоркі яна гэтаксама не прапусціць.