Сышоў з дарогі, стаў ля плота, зняў шапку, пачаў чакаць, пакуль пройдзе машына з адкрытымі бартамі і ёлачкамі па краях. Ён так разгубіўся, што забыўся, ці трэба, ці прыстойна гэта ў такіх выпадках здароўкацца з вяскоўцамі, што ішлі за труною, якіх ён не бачыў паўгода.
— Во, бачыш, адыходзім патроху... — параўняўшыся з ім, урачыста-жалобным голасам сказаў аднарукі Зміцер — бадай, самы старэйшы па гадах у вёсцы, апроч, канечне, яго, Антося.— Марыля Паўлюкова прадставілася, царствіе ёй нябеснае... Пайшлі праводзім у апошні шлях салдатку...
Антосю было не з рукі паварочваць з клункамі на могілкі, але і не пайсці ён не мог.
— Я зараз... — Замітусіўся.— Во толькі пакладу... Я даганю...
Антось чуў, што гэта кепская прыкмета — сустрэць на шляху нябожчыка, тым больш — вяртацца, даганяць яго, і хоць не надта верыў у розныя прыкметы і забабоны, але ўсё роўна на душы стала нядобра, неспакойна. Хуценька датэпаў да свайго двара, пакінуў клункі ля парога на камені, пайшоў даганяць...
На могілкі сабралася шмат народу — ледзь не ўся вёска. Потым, пахаваўшы Марылю, амаль усіх сталага веку людзей, у тым ліку і Антося Клаўдзя запрасіла на памінкі. Яна рыхтавала і распараджалася ўсім, бо Марыліна дачка была неспрактыкаваная, нават бездапаможная ў гэтых справах, жывучы як у Хрыста за пазухай, за гаспадарлівай і ўвішнай свякрухай. А свякруха тут, на чужых людзях, не надта хацела ўмешвацца, тым больш што нябожчыца, як памірала, прасіла гаспадарыць на памінках не яе, сваццю, а сваю даўнюю сяброўку Клаўдзю.
Клаўдзя больш за ўсіх гаравала па Марылі, больш нават, чым Марыліна дачка, не кажучы пра іншых сваякоў. Яна аж учарнела ад бяды і слёз, не магла ніяк выйсці з няўцешнай роспачы. Антосю было вельмі шкада Клаўдзю, хацелася нечым супакоіць, нечым дапамагчы, хоць якая ад яго можа быць помач, чым ён можа супакоіць-суцешыць Клаўдзю, ён не ведаў.
Тры дні хадзіў у задуменні, а на чацвёрты, навёўшы сякі-такі парадак у хаце, узяў у брыгадзіра каня, паехаў у лес, насек хмызу. Адзін воз прывёз сабе, другі — згрузіў на Клаўдзіным панадворку. Клаўдзі якраз дома не было, і яна нічога не бачыла. Назаўтра, калі прывёз яшчэ воз, яна выскачыла з хаты, успляснула рукамі:
- Антоська, ды што ж гэта ты надумаў?! Гэта ж учора гляджу і даўмецца не магу, хто гэта...
— Ат, во сабе важу, то і табе рашыў падкінуць заадно... Спатрэбяцца...
— А то ж не спатрэбяцца! — пагадзілася Клаўдзя. — Але чаго ты? Мне калгас прывязе і дроў, і брыкету трохі. Паложана. А ты хоць сабе навазі-назапась. Не трэба, Антось... — аднеквалася Клаўдзя, аднак за яе аднекваннем ён заўважаў такую шчырую ўдэячнасць, якой даўным~даўно не меў, робячы людзям якую-небудзь паслугу. I проста дзіва: гэтая шчырая чалавечая ўдзячнасць давала яму нейкую невядомую сілу і ўпэўненасць, адчуванне ўласнай вартасці і патрэбнасці, яшчэ большае жаданне зрабіць ёй дабро, апекваць яе, слабейшую, зрабіць шта большае, чым гэты воз хмызу.
- Паложана, паложана... — нерадражніўшы яе, паблажліва буркнуў Антось. — Што паложана — не заўсёды прыдатнае. Прывязуць якога гнілля... А гэтыя,— кіўнуў на хмыз,— не глядзі, што тонкія, не калоды: як высахнуць — ого гараць! Як порах. I цяпла даюць — не тое, што якія трэскі. Зімою — як знойдзеш...
- А то ж! Ты мне летась падсек — усю зіму ўспамінала.
Антось і забыўся (падумаеш, ёсць пра што помніць!), як мінулым летам Клаўдзя прасіла давесці да ладу запушчаны, вышчарблены на цвіках і бог ведае яшчэ на чым, тупы — што лязо, то абух — тапор. Наладзіць самы запушчаны тапор ён умеў дасканала — раней, бывала, паўвёскі хадзіла да яго па гэтай справе.
3 паўдня тады правазіўся з Клаўдзіным тапаром. Адцягнуў лязо на старэнькім, але надзейным тачыле, давёў бруском, што рэзала валасінку, як брытва, і аж сам застаўся задаволены сваёй работай. Падумаўшы, дастаў з запечка грабавае тапарышча, якое трымаў для сябе пра запас, асадзіў. Тапор атрымаўся лёгкі, зручны. Панёс яго Клаўдзі, а прынёсшы, стаў паказваць, як лёгка сячэ тапор, і неўпрыкмет перасек усе дровы, што былі на дрывотні. I цяпер, калі яна згадала пра тое, не без здзіўлення падумаў: бач, якая дробязь, а помніць...
Прывёзшы яшчэ хмызу, Антось узяўся пасячы яго, а Клаўдзя па-ранейшаму ўсё пярэчыла:
— Ды не трэба, Антоська! Дзякуй за тое, што прывёз. Сама ўпраўлюся. Дай тапор...
— Не бабскае гэта дзела — тапор! — з нейкай заліхвацкай рашучасцю стаяў на сваім Антось. — Ты ж, як і ўсё ваша бабскае племя, і трымаць тапор не ўмееш, махаеш з левага пляча — гадка глядзець...