Так і хаваў яго Антось то ў хаце, то ў пуні, то ў лазні аж да вясны сорак другога, пакуль не пайшлі чуткі пра партызан, якія з’явіліся ў гушчарах за Чортавым балотам. Федзька са сваёй вінтоўкай адразу ж падаўся шукаць іх. I знайшоў. Потым у лес пацягнуліся і вясковыя хлопцы, нават дзецюкі.
Калі было ціха і спакойна, Федзька ці адзін, ці з кампаніяй наведваўся да Антося, дзе, ведаў, заўсёды разжывецца якім-небудзь харчам, а калі пашчасціць, то і папарыцца ў лазеньцы, а то і рызыкне пераспаць па-людску.
У сорак чацвёртым, калі вярнуліся нашы войскі, Федзьку з партызанаў адразу ж забралі ў армію. Ваяваў да самага канца вайны. Застаўся жывы. I не забыўся пра Антося. Пісаў, а сяды-тады прысылаў і пасылкі з рознымі прысмакамі. Што і казаць, добрыя людзі дабро доўга помняць і цэняць, благія — думаюць, што ты ім абавязаны рабіць дабро, тут жа забываюць...
Неяк на трэці год пасля вайны ад Федзькі прыйшла пасылка, у якой, апроч розных пачастункаў, былі чаранкі яблыні. Федзька жыў у тых краях, дзе некалі разводзіў сады сам Мічурын. Ніхто не верыў, што тыя нясвежыя чаранкі прыжывуцца, але ўсё ж Антось папрышчапляў іх па дзічках — што будзе, то будзе. Усе пасохлі, толькі адзін сядзеў-сядзеў, а к сярэдзіне лета выкінуў кволыя лісцікі.
Зараз яблыня разраслася, узнялася над садам, няма такога года, каб не цвіла: адну вясну — болей, другую — меней, але без цвету і яблык ніколі не гуляе. Ад Антося ўся вёска завяла гэты мічурынскі гатунак. Толькі дзіва-дзіўнае: чамусьці ён ва ўсіх зусім не такі, як у Антося,— яблыкі і драбнейшыя, і не раўня на смак, і нейкія трохі замораныя. Ды і сам Антось, колькі пасля ні прышчапляў,— ні адна не магла зраўняцца з гэтай, Федзькавай.
Першыя адборныя яблыкі з Федзькавай яблыні, якія акуратна знімае з самага верху жэрдкай з прыладжаным на канцы сачком, Антось звычайна пасылае ўнучцы Ленцы ці ў піянерскі лагер, ці ў будаўнічы атрад, ці ў тую вёску, дзе яна збірае рэдкія слоўцы і старыя песні, а таксама Макаравым дзецям і ўнукам у Казахстан. Вядома, шмат не пашлеш у пасылках, добрая палавіна — як акуратна ні знімай і ўпакоўвай — усё роўна пагніе-папсуецца ў дарозе, але не столькі тыя яблыкі, колькі пасылку ім будзе прыемна атрымаць ад дзеда і, канечне, паспрабаваць ласункі з дзедавага саду.
Усё лета і восень да Антося па яблыкі ездзяць на машынах пастаянныя пакупнікі з горада — з раёна, нават з вобласці. Яны абіраюць колькі трэба, колькі хто хоча, проста з яблынь. 3 пакупнікамі Антось заўсёды перапраўляе якую скрынку ці сетку яблык Ніне ў раён, Галі ў вобласць. Пакупнікі ахвотна выконваюць Антосевы просьбы, бо ставяцца да яго з павагай. Мусіць, за тое, што ніколі не таргуецца, не дрыжыць над кожным яблыкам, як іншыя. Нават не важыць, плату бярэ — колькі дадуць, грошай не пералічвае. I яны, праўда, ніколі яго не крыўдзілі.
Яблыкаў было многа. Каб хацеў іх прадаць усе — не прадасі. Таму штодня Антось збіраў кош-два, рэзаў на скрылікі, нанізваў на вяровачкі ці на дрот і сушыў на сонцы, а ў непагадзь — напальваў печ. Пад восень дзяліў сумкі на чатыры долі: для Макара, Галі, Ніны, Галіны. Макару і Галі адсылаў у пасылках, Ганна забірала сама, як прыязджала па яго ўвосень, а Ніне завозілі па дароге.
Не паспявалі адысці раннія яблыкі, як пачыналіся грыбы. Грыбы для Антося — і радасць, і адпачынак. Так было яшчэ ў маленстве, тое ж засталося і ў старасці. Праўда, грыбы цяпер не тыя, што былі колісь. Раней не выдавалася года без баравікоў. А баравікі якія раслі! Крэпкія, як літыя. з кароткімі карычневымі пузатымі ножкамі. Нарэжаш кош — як зрушыць з месца. Зараз такія вывеліся, амаль не трапляюцца. То дзіва: столькі машын развялося! I ў кожнай — самае малое — чатыры грыбнікі. 3-за свету, за сто вёрст пруць. Дзе ж быць тым грыбам! Апроч таго — чыстыя бары выводзяцца, лес урастае травою. А ў траве добры грыб расці не хоча. У ход пайшлі розныя свінушкі, радоўкі, ласі. Хто калі іх за грыбы прымаў! Нагамі шпурлялі, лічылі, што ваўчакі, а сёння ўсё ідзе падчыстую, на кіпцюрах выносят. Нават белыя порхаўкі на лузе збіраюць.
Антось і сёння розныя свінушкі, ласі, радоўкі, хоць мясцовыя людзі і тыя перасталі іх цурацца, разважаючы, што на бязгрыб'і і свінушка грыб, усё роўна не лічыць за грыбы, не можа паверыць, што яны ядомыя. Ці далёка да бяды: возьмеш, не ўгледзеўшы, якую погань - і патруціш унукаў.
Для ўнукаў ён і стараецца, шчыруе, для іх часта па два разы на дзень паліць у печы. Грыбы — гэта не яблыкі, што могуць высахнуць і на сонцы. Асабліва стараецца для Макаравых унукаў, дзяцей, якія тых грыбоў, нават лесу, апроч як па тэлевізары, у кіно ды на малюнках у вочы не бачылі. Павырасталі, сваіх дзетак займелі, а так ні разу і не прыехалі. Колькі прасіў Макара: прывязі на лета, хай адпачнуць, паходзяць, паглядзяць, адкуль ты, дзе твае карані — так і не прывёз. Не прыслаў і як падраслі, маглі прыехаць і без праважатых. Маці-нябожчыца нявестку, унукаў толькі што на фотакартцы і бачыла. Зусім счужэў, выракся Макар. Раней-то хоць раз у год паштоўку прысылаў, а цяпер і паштовак не шле. Як прыязджаў забіраць яго, Антося, так і з тых пор — ні слуху ні духу.