– То будзьма! – кажа цётка і падымае напоўненую на траціну мёдам, на дзве траціны «гарылаю» (жывуць жа людзі) шклянку. – А ты, Л., ці хочаш крыху?
– Ну, можа, кроху (трохі), — адзавецца той з нотаю ўдаванае незадаволенасці ў голасе і, выйшаўшы з-за перабойкі, сам сабе налье – «кроху»: на траціну і яшчэ на дзве гэткія з маленечкім каптурыкам — кампенсацыя за гады самаўстрымання ў чаканні годнай «кумпаніі».
В. недаспадобы абы-як бавіць час, таму ён імкнецца запоўніць свой абмежаваны кампутарам, школьным класам і дваром свет цікавымі ды змястоўнымі людзьмі. В. усяго шаснаццаць, і ён поўны спадзеву, што ўсё ў жыцці, у тым ліку і якасць атачэння чалавека залежыць толькі ад яго самога, што як парупішся на гэты конт, так і будзе надалей. В. няблага ўяўляе рознасць паміж добрым і кепскім учынкамі, таму ён, хоць і гатовы, як і кожны адкрыты свету чалавек, слухаць усіх і ўся, для сяброўства будзе (так ён вырашыў) выбіраць асобаў надзейных, зычлівых і нездрадлівых. Ён яшчэ не ведае, колькі разоў ягоная датклівая шчырасць апячэцца аб той бездакорны выбар. І гэта цудоўна, бо што пальчыкам у неба, што ў яблычак – якая розніца, калі табе ўсяго шаснаццаць і спазнанне непрадказальнасці звіхаў жыцця і людскога вераломства хоць і не так далёка, але ўсё-такі пакуль што — наперадзе.
З сябрам дзяцінства Юзікам ва Устшэжы пад пругкімі струмянямі вадаспада грахі застарэлыя, за паўстагоддзя на целы начапляныя, змываем. Побач чалавек дзесяць немаведама скуль прыезджых: галёкаюць-плёскаюцца — хмыз прыбярэжны гнецца. І толькі мы, двое абарыгенаў, – маўчым. Нам, звыклай да вольніцы вясковай мурзатай малечы, тут, у гэтым сціснутым з усіх бакоў мурамі колішняе кардоннае фабрыкі ды кустоўем куце, купацца і ў голаў ніколі не прыходзіла. Іншых мясцінаў дзеля гэтай мэты ў наваколлі хапала. Сюды ж, бы паганцы да каменнай глыбы, сведчання Божае прысутнасці, наведваліся сцішана ( не парушыць бы хараства!) падзівіцца. Тады – паганства было, цяпер – пагана.
Закадычны сябар, закляты вораг. Ненавідзяць адзін аднаго, пішуць адзін на аднаго пасквілі, паслухаць каторага, дык няма ў свеце горшага чалавека за таго, другога. Але – усюды разам, упобачкі, быццам ланцугом нябачным скутыя, так ужо, відаць, і пойдуць па жыцці сіямскімі блізнятамі. Закадычны вораг? Закляты сябар?
«Што значыць – захоўваць пазітыў?» Год дваццаць таму і не знайшоў, што чалавеку адказаць на такое ягонае пытанне. Сёння, па сталым роздуме, так бы адказаў: захоўваць пазітыў — значыць узяць за звычку злаваць (наракаць) найперш на асобныя рэчы, а не на жыццё наогул.
З алкаголікам суіснаванне часта – жорсткая дылема з жыццём на коне. Сам не памрэ – іншага, таго, хто побач, угоніць у магілу. Адыдзе той другі, – і сам ці засіліцца, ці згарыць, ці атруціць сябе дарэшты зеллем. Адзіны паратунак для цвярозага другога – адпрэчыць учасна, адцурацца. Жорстка, ды такая дылема – з жыццём на коне. І не асудзіш: кожнаму найперш уласнае здароўе ды жыццё абыходзіць.
Этымалагічна неадназначнае паняцце – інтымная здрада. Здраджваюць, не маючы пачуцця — але ці можна тое называць здрадаю? Здраджваюць, здараецца, наўмысна — з роспачы ці са злосці. Ды ў любым выпадку рабіць што з першае, што з другое здрады праблему — гэткі ж нонсенс, як усхваляць прымусовую адданасць.
* * *
Ад жахлівага да высокага – адзін крок. Попел Пампеі, што чэпіцца падчас вандроўкі да ног, надзіва, не толькі не прыгнечвае, наадварот, – дадае ахвоты ачысціцца ад бруду. Жадання пасыпаць голаў тым вольным, бы вецер пазавуголлю паўразбураных камяніцаў, прысакам і паслаць куды падалей усё пустое, нікчэмнае, неістотнае. Адзін крок – даўжынёю ў стагоддзі, дзіўная метамарфоза на мяжы сёння і ўчора, сну і явы.
* * *
Што ў кадры, што па-за кадрам – біятланістцы Туры Бергер залішні, ды, відаць, і збольшага памяркоўны гламур падчас спаборніцтваў не пагражае. Лоб і шчокі ў кропельках поту, абсівераныя вусны з камяком прымерзлае сліны понізу, няправільныя абрысы твару – ці ж пра такое марыць спешчаны размаітасцю праяваў жаночага хараства топ-менеджэр «Плэйбоя»? Зацятаю ўпартасцю ды несучаснасцю хады на трасе Тура Бергер нагадвае мне колішнюю суседку, вясковую дзеўку Тарэсу Ц.. Гарт, узрослы на глебе сялянскай рупнасці – хараство будзённага.
* * *
«Як мы можам вось гэтак разлучыцца?» – сказала абражаная часовым ад’ездам каханага гераіня фільма «Цягнік Чжоў Ю» і ступіла насустрач здрадзе. Скуль было ёй, аслепленай першым у жыцці пачуццём, ведаць, што няўменне стачыць у адно сёння і заўтра немінуча прывядзе яе да згубы. Што заўтра, якім бы яно ні выдавала далёкім-недасяжным, непазбежна становіцца сёння і што быць здатным стрываць павольнасць гэткае метамарфозы можа толькі той, у каго ёсць хоць які-кольвек, хай сабе і найкуртаты, досвед ад учора. Хто дасканала ведае і прымае як належнае, што быць сёння – гэта таксама і быць заўтра з валізаю ад учора. Цягнік жыцця, хісткі спадзеў на мяжы явы і ўяўлення.