— Ну, глядзіце самі, мне што. Мне загадалі зрабіць чын чынам – я і раблю. Каб потым не наракалі...
Аўто з’язджае з двара, і стары доўга-доўга глядзіць яму наўздагон. Глядзіць так утрапёна, так пільна і разам з тым так насцярожана, быццам баіцца, што яно, крый Бог, вернецца. І толькі калі чэзне сярод зарасніку кропка святла, ажывае, плюе сабе пад ногі, з выглядам паляўнічага, якому нясветна пашэнціла падчас сафары, сунецца да дзвярэй.
— І ахвота ж людзям мерзнуць на балконе, — кажа, і ягоны хрыплівы голас з’едлівым тэнарком працінае паветра. Працінае так неспадзеўна, што Дарашэнка нават не паспявае даўмецца, да каго той тэнарок скіраваны. А калі ўрэшце дапетрвае, што да яго, адказваць ужо няма каму.
Палова дванаццатай, а сонца яшчэ ні на хвіліну як след не вызірнула з-за хмараў, і неба, што сям-там свіціцца кволаю сінечаю на тле іх шматкоў, нагадвае сурвэтку з бруднымі плямамі ежы па абедзе. Быццам хто там, угары, сядзіць з мяшалкаю ды наўмысна, каб дадаць маркоты ўсяму, што на доле, збівае іх у бязладны гурт. Але і дажджу няма, ды гэта ці не горш, бо толькі дадае наваколлю вусцішу і няпэўнасці.
Дарашэнка сядзіць у альтанцы наўзбоч увахода ў корпус, згадвае ўчорашні візіт Алушы. Дакладней, жончыны словы пра Ігара, наконт ягонага супрацоўніцтва з органамі. Ягоны сын – стукач? Дажыліся! З другога боку, як непярэліўкі, – што зробіш, чалавек мяркуе, а Бог кіруе... Хлопец гэтулькі сілаў паклаў на кандыдацкую, а цяпер што – аддаць усё на волю лёсу? Быццам няведама, як часам лёс абыходзіцца з чалавекам... І зноў жа, ці не занадта вялікая плата за нейкую паперку? Нікуды тая дысертацыя не ўцякла б, ну, не абараніўся б зараз – абараніўся б пазней. Але ж, бывае, і на хвіліну спазненне вунь як той жа лёс перакруціць. Думаеш, на хвіліну спазніўся, а яно ўжо, глядзь, — незваротна сплыло, што мела быць. Зрэшты, што прыпушчаць, ліха ведае, як яно ўсё там насамрэч, хай сам вырашае, не дзіця... Як вырашыць, так і будзе, кожны сам сваю сцяжыну ў жыцці цярэбіць. Ды, можа, і праўду Алуша кажа: па-рознаму можна супрацоўнічаць...
Іншамарка, вельмі падобная да той, што ўчора павезла Зелянуху ў пастарунак, уязджае ў двор, павольна паўзе да пляцоўкі пры канцы алеі, абуджае іншую згадку. Бібік – ці не сваяк ён дазнаўцу, што колісь вёў у мястэчку справу Люсінай маці? Так падобныя, што, калі б побач паставіць, далібог, не даў бы рады адрозніць, хто каторы. Сын, можа, ці нават унук? А можа, толькі аднафамілец, ці мала здараецца гэткіх супадзенняў?
Дзверы ляпаюць, на двор выходзіць Зелянуха ў суправаджэнні Зінаіды, шкандыбае да іншамаркі. Мужчына год пяцідзесяці ў плямістай камізэльцы вылазіць з аўто насустрач старому, моўчкі вітаецца, штосьці кажа. Зелянуха колькі хвілін стаіць побач з аўто, затым спахопліваецца, паважна, бы леў падчас прагулянкі пасля ўежнага абеду – паўрасчынены рот з шыхтам бліскучых устаўных зубоў, грыва выцвілага, але ўсё яшчэ даволі густога валосся над ілбом, — вяртаецца разам з прыбіральшчыцай да корпуса.
Зінаіда бярэ старога пад руку, стульвае сэрцам ледзь заўважныя сярод шчочна-сківічных наростаў тлушчу вусны:
— Ад’язджаеце ўсё-такі, Васіль Іванавіч... І правільна, пасля такога – што тут вам заставацца? Вось як яно бывае, хто б мог падумаць...
— А не кажыце, – прамаўляе ахвотна, быццам толькі і чакаў, што яго зачэпяць, Зелянуха і маша рукой. – Жах! Гэта ж уявіце сабе: ледзь-ледзь датыкнуўся да яе пляча, каб загаварыць, а яна, дурніца, — скок ні з таго ні з сяго з абрыву на каменне. Быццам знарок чакала таго майго дотыку. Ведаў бы, што гэткая неўрастэнічка, нізавошта б не пайшоў з ёю на той бераг. Яна скокнула немаведама навошта, а ты – адказвай, нішто сабе! Вось і навука будзе старому дурню, як асцярожна трэба паводзіць сябе з людзьмі... Што ж, век жыві, казаў той, – век вучыся.
Яго зрэнкі на міг затрымліваецца на Дарашэнкавым твары, заміраюць быццам у здранцвенні і тут жа падаюць долу.
— Памагчы з рэчамі, тата, ці без мяне дасцё рады? – пытаецца кіроўца.
— Колькі там тых рэчаў, — адказвае за старога Зінаіда і лагодна ўсміхаецца кіроўцу. – Галоўнае, не забыцца што з майткоў ды скласці ўсё як след, каб надта не пакамечылася... Дарога ж няблізкая.
— Ну, глядзіце самі, як лепей. А то магу памагчы, няцяжка...
Стары і прыбіральшчыца знікаюць у будынку. Дарашэнка яшчэ колькі хвілін застаецца ў альтанцы, пацепваючыся – на дварэ халаднавата, пранізліва-куслівы вецер так і гуляе па плячах – ідзе следам за імі. Падымаецца ў пакой, уключае тэлевізар. Але ледзь паспявае зірнуць на экран, як з двара зноў даносяцца галасы Зелянухі і прыбіральшчыцы. Ён падыходзіць да вакна, ды запозна. Аўто ўжо праязджае пад брамаю, і рука прыбіральшчыцы са сціснутаю між пальцаў шакаладкаю – няйначай, плата за турботы падчас збораў – весела махае яму наўздагон.