Ён націснуў гузік званка збоч стала, застыў над паперамі ў чаканні памочніка. Памочнік, сярэдняга ўзросту чалавек з клеркаўскай вывучкай і гучным прозвішчам Эпізодчык, з’явіўся праз хвіліну, з выразам заклапочанасці на твары схіліў голаў у гатоўнасці выканаць чарговае распараджэнне шэфа.
— Да саміту ў Турыне ўсё падрыхтавана, спадар прэзідэнт, — сказаў, упэўнены, відаць, што толькі дзеля гэтага яго і выклікалі.
— Ды я не пра тое... Вось што, мне патрэбна паглядзець факсіміле Літоўскай метрыкі, — сказаў прэзідэнт. – Зрабіце запыт у бібліятэцы, толькі хутка зрабіце, не марудзьце.
— І прынесці вам сюды? Добра, — выпростваючыся і дэманструючы корпус заўзятага спартсмена, сказаў памочнік. — Будзе зроблена неадкладна.
— Ой, сумняваюся, — абсек ягоны запал прэзідэнт. – Прынесці адразу гэтулькі кніжак нават вам з вашымі выбітнымі плячыма ды цягліцамі наўрад будзе пад сілу.
Самалёт прамчаўся над ваколіцамі Турына, набіраючы вышыню, імкліва пасунуўся ўгору. Прэзідэнт адхінуўся на спінку сядзення, слізгануў безуважным позіркам па густых, падобных зверху да запаўсцелых бараноў аблоках: нічога цікавага, бель ды бель, куды б і адкуль ні ляцеў – заўсёды адно і тое. Дык, пакуль не замаячылі наперадзе Альпы і пагляд міжволі не пачаў скіроўвацца на вастраверхія зубцы вяршыняў пад крылом самалёта, можна і пачытаць. Ён лацвей уладкаваўся на месцы, дастаў з тэчкі кніжку — дапаможнік па фразеалогіі, які днямі ўзяў у бібліятэцы дзеля папаўнення моўнага багажу айчыннымі выслоўямі і які пачаў чытаць учора ў нумары гатэля, пасля прыёму ў аўстрыйскай амбасадзе. Паспеў адолець, праўда, зусім няшмат, бо неўпрыцям змарыў сон: дало знаць аб сабе выпітае падчас прыёму віно. То вось якраз зараз, можа, і зручны момант узнавіць чытанку.
Але чытанне не ішло. Як ні намагаўся прэзідэнт засяродзіцца на словазлучэннях, ідыёмах ды іншых філалагічных паняццях, нічога не атрымлівалася. Сэнс прачытанага раз-пораз губляўся, думкі блыталіся, як недарэка ў трох хвоях, пераскоквалі на іншае, зноў і зноў вярталіся да ўчорашняе размовы ў кулуарах саміту з прэзідэнтам Турцыі. Той спытаў, на якую мову ператлумачвае ягоны перакладчык, і быў вельмі здзіўлены адказам, пачуўшы, што не на мову. Праўда, услых здзіўлення хітры магаметанін не выказаў, але яго і без таго не ўяўляла цяжкасці адчуць. Да таго ж побач гаманілі і, мабыць, чулі іхні дыялог з туркам іншыя прэзідэнты: француз, здаецца, фін, яшчэ хтосьці. Вунь як вачмі няўцямна запулялі ды захіталі галовамі: маўляў, як гэта – не на мову? Хіба гэта не ўдар па ягоным самалюбстве? Ці яму, можа, толькі здаецца так, што ўдар, а насамрэч – нічога такога? Надта ім, тым туркам, французам ды фінам, абыходзіць ягоная мова. Ці не след яму ўжо навучыцца ўспрымаць усё прасцей? Залішняя далікатнасць, вядома, што простаму смяротнаму, што прэзідэнту, душэўнае раўнавагі не дадае.
Ён утаропіўся вачыма ў кніжку, паспрабаваў сканцэнтравацца на чытанні. Але тут з’явіліся на даляглядзе Альпы, і зноў ён адклаў дапаможнік убок. Глядзеў на скупа прыкрытыя снегам, падобныя да грудак халвы вяршыні гор, а ў думках усё вяртаўся ды вяртаўся да прыкрай размовы ў амбасадзе. Што ён мае зрабіць, каб гэткая прыкрасць не паўтарылася надалей?
Пытанне, аднак, было рытарычнае, і адказ на яго чакаць не замарудзіў. Яшчэ апошняя града Альпаў пад крылом самалёта не паспела знікнуць з поля зроку прэзідэнта, а ён ужо дакладна ведаў, чым зоймецца заўтра на працоўным месцы ў першую чаргу.
Палова наступнага тыдня прайшла ў пошуках новага перакладчыка. Памочнікі прэзідэнта і дарадцы кіраўніцтва справаў літаральна збіліся з ног, падбіраючы належную кандыдатуру. І ўрэшце знайшлі, здаецца, такую ў нетрах ведамства міжнародных зносінаў. Новы перакладчык аказаўся сімпатычным маладым чалавекам гадоў трыццаці трох з прыемнымі, крыху, праўда, акцэнтаванымі на жаночы капыл манернымі. Апошняе прэзідэнту, прыхільніку традыцыйных каштоўнасцей, выхаванаму ў цвёрдым перакананні, што чым менш збыткоўнасці ў паводзінах, тым лепш, не спадабалася. Але ён вырашыў, што спяшацца дачасна ацэньваць Арсеня (так звалі перакладчыка) паводле адных нейкіх знешніх прыкметаў, нават калі яны і недаспадобы, не варта. Бо галоўнае усё-такі – каб той належным чынам петрыў у справе. Тым больш, што, у адрозненне ад свайго папярэдніка, новы перакладчык ведаў не толькі пяць замежных моваў, але і мову. Нават, як высветлілася, паспеў папрацаваць пару гадоў у нейкім выдавецтве па выпуску літаратуры моўнай скіраванасці. Такі расклад прэзідэнта цалкам задавальняў, і ўжо к канцу тыдня Арсень прыступіў да працы ў якасці перакладчыка. Праўда, пакуль што не штатна, хоць і з гарантыяй пэўнага заробку, а толькі ў ролі практыканта.