— Поўны ўлёт, лепш не прыдумаеш, — азвалася з калідора жонка і шпурнула на канапу томік француза. – Вось, радуйся, на працу мне сёння бандэроллю ананімна зычліўцы даслалі. Але гэта што, паглядзі яшчэ блогі: стракацяць абсмоктваннямі тваіх прыгодаў. Дачок бы пасаромеўся, валацуга... Дзеўкам праходу цяпер не будзе... А мне як такое трываць? Што я маме ды астатнім сваякам скажу? Вось… а яшчэ прэзідэнт!
— Ну, гэта... гэта... выдумляюць чорт ведае што, бамбарылы!— сказаў ён роспачліва. Ды як ні быў выбіты з каляіны непамыснотамі дня, даў рады паправіцца і сказаць так, як вучыў Арсень, з захаваннем аўтэнтычнасці выслоўя ў мове: — Выдумляюць чорта з лапцямі. І што гэта, дарэчы, за слова – улёт? Толькі прыдуркаватых арго нам у хаце не хапала!
— Быццам… быццам апсімат з амануэнсісам лепш! – зноў зайшлася абурэннем жонка. Па тым, як беспамылкова вымавіла яна злёту абодва словы, няцяжка было здагадацца: зачапіла кабеціну як мае быць і, хутчэй за ўсё, надоўга.
На паседжанне ў Кіеў прэзідэнт паляцеў з перакладчыкам, які працаваў у Адміністрацыі да Арсеня. Арсень жа застаўся за намесніка старшыні камісіі іспыту па мове. Меркавалася, што ён будзе старшынёй, але ў апошні момант прэзідэнт, збіты з панталыку валтузнёю вакол іх супрацы ў калідорах Адміністрацыі і ў сеціве, перадумаў і аддаў лейцы кіравання Эпізодчыку: няхай пашчыруе, у скрайнім выпадку, калі што якое, не будзе на каго, апроч як на сябе, наракаць. Канечне, лепш за ўсё было б даверыць старшынства Вользе Андрэеўне, але яна катэгарычна адмовілася: куды мне, маўляў, няхай свае вядуць рэй.
Увесь час, пакуль на паседжанні ішлі дэбаты, прэзідэнт адчуваў сябе быццам выкінутае з гнязда птушаня ды вяртаўся раз-пораз у думках да падзей папярэдніх дзён. Ці не перастараліся яны з Арсенем ды Вольгаю Андрэеўнай, ці не перагнулі палку з моўным пытаннем? Не дадавала гумору і нейкае неўспадзеў прыкметна пахаладзелае стаўленне да ягонае асобы ўдзельнікаў паседжання: лаяльны да ўсяго канцлер Нямеччыны, які гадамі церпіць у сваім кабінеце міністра-вычварэнца і ягонага памочніка-палюбоўніка і глядзіць скрозь пальцы на афіцыйныя гойсанні закаханай пары па свеце, раптам ні з таго ні з сяго пачаў прыкметна (двайны стандарт у дзеянні?) ад яго дыстанцавацца. А расіянін дык і наогул прылюдна дэманструе непрыхільнасць, пры сустрэчы адно перасмыкнуў вуснамі і руку падаў з сашчэпленымі пальцамі, быццам іх у яго знерухоміла палярушам. Рознае, канечне, аднаму і другому абыходзіць, а, бач, умомант схаўрусаваліся, во і дай тут рады вытрымаць лінію.
Сумнеў агортваў прэзідэнта за сумневам, і ў выніку толькі адна справа засталася ад тых сумневаў вольнай — наконт мэтазгоднасці далейшай сумеснай працы з Арсенем. Дасведчанасць і адметныя дзелавыя якасці падначаленага – гэта, безумоўна, выдатна. Але чаго яны вартыя ў сітуацыі, калі на кон пастаўленая рэпутацыя галавы дзяржавы, а значыць – і імідж самой дзяржавы? Тут ужо ці да сантыментаў... Прыкладна на гэткай думцы набраў ён нумар Эпізодчыка і загадаў перадаць намесніку кіраўніка справамі, каб той тэрмінова падрыхтаваў належныя паперы да пераводу Арсеня з пасады перакладчыка на якую-небудзь іншую, пажадана ў адной з канцылярый кабінета міністраў, працу. Перапалоханы нечаканым тэлефанаваннем службовец, які напачатку падумаў, мусіць, пра горшае для сябе, хмыкнуў у слухаўку, зрабіўшы выгляд, што кадравыя ракіроўкі яго не надта цікавяць, паабяцаў выканаць даручэнне як мага хутчэй.
Так што калі прэзідэнт вярнуўся праз дзень дадому, Арсеня на працоўным месцы ўжо не было. За ягоным сталом сядзела сталага веку кабеціна і перакладала з англійскай мовы запыт адной канадскай кампаніі па вытворчасці аргтэхнікі на прадмет набыцця яе прадпрыемствамі краіны. Гэтая паперчына ды яшчэ пісьмовая справаздача памочніка аб праведзеным два дні таму іспыце па мове — вось і ўсе справы, што чакалі прагляду прэзідэнта ў гэты дзень. Ды ўсё адно на душы ў яго было не сказаць каб спакойна.
Прэзідэнт думаў. Цяпер, калі іспыт па мове быў паспяхова прыняты ў нетрах апарата Адміністрацыі, кіраўніцтва справаў і кабінета міністраў, досвед яго правядзення лагічна было б распаўсюдзіць на іншыя калідоры ўлады, напрыклад, на заканадаўцаў. А там, глядзіш, і наступныя, больш значныя, рашучыя крокі зрабіць. Так прэзідэнт меркаваў, ды справа чамусьці зусім не клеілася. І хоць ён і суцяшаў сябе часовасцю ахаладжэння запалу, выкліканага валтузнёй нядобразычліўцаў у інтэрнэце ды зламыствамі падначаленых, у душы дакладна ведаў: справа не ў адным толькі ахаладжэнні. І нават не ў шантажы з боку праціўнікаў мовы. Не. Звальненне Арсеня – вось галоўная прычына. І не гэтак у ролі перакладчыка, як у ролі аднадумца ў справе, у якой яму аднаму, без талковага дарадцы – ні туды ні сюды. Менавіта аднадумца, а не нейкага там афіцыйнага памочніка-кар’ерыста, што спіць і марыць схаўрусавацца з да сябе падобным ды торкнуць палку ў колы. Апроч таго, і маральны бок справы – не апошняя рэч у такой сітуацыі. Звальненне з апарату Адміністрацыі прэзідэнта ў вачах філістэра, асабліва калі гэта чыноўнік, рэч сур’ёзная, куды з такім мінулым уладкуешся? Ды чорт ведае, што яны там яшчэ запісалі хлопцу ў працоўную кніжку?