Ён загадаў новаму памочніку (Эпізодчыка паўтыдня таму перавялі на іншае месца працы, у гаспадарчую частку нейкай навучальнай установы) абвесціць на заўтра нараду дзеля абмеркавання нюансаў урачыстасці, з асалодаю заглыбіўся ў змест брашуры. І хоць чытаў яе машынальна, больш прабягаў вачыма, чым чытаў, бо і без таго ўжо ведаў змест выдання ледзь не на памяць, адчуванне, што чытае ўпершыню, не пакідала яго.
Надвячоркам наступнага дня, дзесьці праз паўгадзіны па сканчэнні нарады, прыйшоў Арсень. Калі з канцылярыі паведамілі, што хлопец чакае загаду ўпусціць яго ў будынак, прэзідэнт акурат піў каву. Нягледзячы на стому (нарада пачалася а дзясятай і расцягнулася, як заўсёды, ледзь не на паўдня), ён распарадзіўся не марудзячы правесці экс-перакладчыка ў кабінет.
Арсень паводзіў сябе раскавана, нават, здалося прэзідэнту, занадта, адно не падаў першым па-прыяцельску рукі. У дачыненні да каго іншага такія паводзіны, безумоўна, былі б расцэненыя прэзідэнтам як недаравальны выклік. Але, паколькі ён сам адчуваў сябе ў адносінах да Арсеня вінаватым, то вырашыў ні на якія выклікі не зважаць і трымацца так, быццам нічога не здарылася. Урэшце, знаўца пяці моваў і мовы ў дадатак – таксама жывы чалавек. Нанесеная ж яму несправядлівым, без тлумачэння прычын звальненнем крыўда каго заўгодна і не на такія паводзіны можа штурхнуць. І прэзідэнт пачаў размову, маючы на ўвазе найперш абмеркаваць сякія-такія нюансы ўрачыстасці да Дня моўнае разнастайнасці.
Першая яго рэпліка, аднак, насуперак намеру, вырвалася з вуснаў неяк міжволі і датычыла зусім не ўрачыстасці, а, як ні дзіўна... рамана Бэнэта.
— Чаму яна ўвесь час згадвае гэтага Жэнэ? – спытаў ён, акцэнтуючы слова «яна» і дастаючы з шуфляды кніжку англічаніна. – Там Жэнэ, тут Жэнэ, аж уваччу стракаціць ад прозвішча... Быццам гэты Жэнэ – няведама які значны персанаж у аповедзе... Што вы думаеце, Арсень, на гэты конт?
— Я думаю, што Жэнэ — гэта сімвал, — крыху агаломшаны нечаканым пачаткам дыялогу, сказаў Арсень. — Як бы гэта прасцей сказаць? – хлопец хвіліну падумаў. — Сімвал аб’ектыўнай збыткоўнасці творчага пачатку, незалежна ад меркаванняў і маральных прынцыпаў абывацеля. А галоўнае — ад таго, што ён, абывацель, ад творцы чакае. Мне так здаецца, а ці насамрэч гэта так – Бог ведае…
— Бог ды сам Бэнэт, мабыць, — сказаў прэзідэнт. Фраза перакладчыка здалася яму даволі цьмянай, але перапытваць, што той мае на ўвазе, не хацелася, і ён прадоўжыў: – Не ведаю, у каго як, а ў мяне склалася такое ўражанне, што аўтару кніжкі згадкі пра гэтага француза абыходзяць куды больш, чым каралеве.
— Гэта значыць, вы чыталі твор уважліва, — сказаў госць. – Няшмат хто здольны яго так чытаць.
— Уважліва! – употай адзначаючы камплімент суразмоўцы на свой адрас ды робячы выгляд, што не заўважыў яго, сказаў прэзідэнт. — Але што з таго? Якою важнаю дзяржаўнаю высновай магу я, прэзідэнт краіны, узбагаціць свой досвед праз чытанне такога твора? Штосьці ж мела на ўвазе ваша Вольга Андрэеўна, скіроўваючы мяне да знаёмства з ім... Не так жа проста падсу... дала яна мне гэтую кніжку.
— Ну, у дачыненні да Жэнэ – наўрад. Калі яна і мела на ўвазе на што-небудзь вас скіраваць, дык для гэтага і без знаёмства з жыццёвымі прыярытэтамі Жэнэ ў рамане ўзораў дастаткова.
— І ў чым жа яны, тыя ўзоры, на ваш погляд, палягаюць?
— У тым, што вы і самі, без маёй падказкі, мабыць, выдатна ведаеце: у наканаванасці справы. Хіба не так?
— Можа быць... відаць... канечне, — пагадзіўся па хвіліне вагання прэзідэнт. – Але... Як вы добра гэта сказалі – у наканаванасці.
На хвіліну ў кабінеце ўсталявалася маўчанне. І зноў першым парушыў яго прэзідэнт:
— Мы тут падшукваем чалавека для камандзіроўкі ў Рым для вырашэння пытання з усталяваннем дошкі з надпісам на мове на магіле Кірыла і Мяфодзія ў адной з тамтэйшых базылік. Вы памятаеце, напэўна, — нунцый згадваў пра тое захаванне падчас нашага прыёму з нагоды Дня рэспублікі. Ну, дык вось, паглядзець, што там ды як, перамовіцца з кім трэба – справаў не так шмат, а тым часам… Нунцый абяцае падтрымку. Дык ці не згодзіцеся вы ўзяць на сябе такі клопат? На зваротным шляху ў Вену, дарэчы, маглі б заехаць, там, я чытаў днямі ў інтэрнэце, мае адбыцца гэты... гей-парад, ці як там яго... Калі гэта асабістых вашых планаў не парушыць, то вось – і добра было б... Казаў той, двух зайцоў адным стрэлам…