Выбрать главу

Сонечны дыск ужо амаль што зліўся нізам з рысаю далягляду, калі Адам Кубарака, васьмідзесяцідвухгадовы стары па мянушцы Туфялёк, прыліплай да яго яшчэ ў маладосці ці то з-за прыналежнасці кагосьці з дзядоў-прадзедаў да шавецкае справы, ці то з-за намёку на бясспрэчнае галавенства ў сям’і жонкі Туфілі, і ягоная гэткая ж немаладая, але ўсё яшчэ даволі ўвішная старая нясмела ўвайшлі ў будынак раённай філіі банка ды, азірнуўшыся раз-другі па баках у пошуку чаго-небудзь звыклага, што нагадала б ім інтэр’ер іх роднае хаты ў Нізіннай Мошы і дадало б рызыкі не бянтэжыцца ў незнаёмым месцы, накіраваліся да аднаго з вакенцаў. Яны яшчэ ўранні прыехалі ў райцэнтр з дому на аўтобусе адмыслова па грошы на ўкладах, але перад тым, каб не цягнуцца ў горад лішні раз, вырашылі, карыстаючыся нагодай, наведацца і ў паліклініку: Туфялёк каторы дзень запар нядобра сябе адчуваў, і старая літаральна вантробы яму стачыла, бы той шашаль каўнер палітона, напамінамі пра доктара. Ды ў паліклініцы аж во да якой пары затрымаліся яны спачатку з-за мітрэнгі з карткамі ў рэгістратуры і пасля з-за спазнення доктара і цяпер вельмі непакоіліся, як жа даць рады паспець на апошні аўтобус дадому. Яшчэ, праўда, была ў іх да рэйса ў запасе гадзіна з каптурыкам, але ж як яно пойдзе тут, у банку, — таксама невядома. А раптам грошай не хопіць (здараецца, кажуць, і такое), ці яшчэ якая трасца ўштукуецца – беднаму, казаў той, у кожнай шчэлцы — костка. На шчасце, больш кліентаў у банку, апроч іх дваіх, не было, і старыя пакрысе супакоіліся. Праз хвіліну Туфялёк ужо з выглядам бывалага ўкладальніка даставаў з кішэні паперчыну-дамову аб укладзе, Туфіля, дастаўшы з сумачкі сваю, але не жадаючы, мусіць, распачынаць працэдуру атрымання грошай першай, з цікавасцю і недаўменнем то азіралася на аўтаматычныя, што самі адчыніліся перад імі хвіліну таму, дзверы на ўваходзе, то кідала ўпотай пагляд на бялюткія – памяшканне, відаць, нядаўна адрамантавалі і ў ім яшчэ пахла фарбаю – сцены, то на завешаны ад верху да долу абвесткамі і інструкцыямі стэнд у прагалку паміж вокнамі.

Касірка, маладзенькая дзяўчына з хвастом рудаватых валасоў на патыліцы, якая дагэтуль штосьці ціха варажыла пры камп’ютары, варухнулася, адарвала галаву ад спярэшчанага лічбамі манітора, зірнула абыякава на Туфялька.

— Што рабіць будзем, дзядуля? Дадаваць? Ці, мо, працэнты здымаць? Што?– спытала і з выглядам звыклага да ўсяго чалавека штурхнула ад сябе парожнюю жалезную скрынку для папер понізу стойкі. – Давайце вашы дакументы.

— Усё да рубліка здымем, — сказаў рашуча Туфялёк і паклаў у скрынку дамову разам з пашпартам.

Зняць грошы ім параіла днямі па тэлефоне пляменніца Люда. Маўляў, невядома, як яно будзе далей, сітуацыя такая няпэўная, усюды крызіс, рэзрух, анамальная гарачыня, пажары – дык лепей за ўсё трымаць капейчыну пры сабе. А то зробяць, як зрабілі дваццаць год таму, абясцэніўшы ўсё ўмомант да кошту аднаго бохана хлеба, і шукай тады вінаватых. Ці лепш яшчэ – наогул замарозяць уклады, перастануць аддаваць, дык у выпадку чаго і зняць, як спатрэбяцца грошы на што пільнае, не зможаце. Моладзь вунь спрэс забірае з банкаў, а чым вы горшыя? Як на мазоль наступіла дзеўка з тымі словамі. Памятаючы пра амаль дваццаць пяць тысяч старых рублёў, што неўпрыцям ляснулі, перарабіліся ў нікчэмныя паперкі два дзесяткі год таму, напрыканцы эры саветаў, ды ўволю, аж да хрыпу, наспрачаўшыся, у які дзень лепей ехаць у горад, вырашылі-такі з Туфіляю зрабіць, як раіла Люда: дзеўка не дурная, тэхнікум скончыла, да таго ж сваячка, абы-чаго не параіць. Канечне, пляменніца – не роднае дзіця. Ды, як роднага няма, і за чужога будзеш чапляцца. Адзіны сын Туфілі і Туфялька, Алег, загінуў у сямідзесятых у войску ў час савецка-кітайскага закалоту. Папраўдзе, і грошы тыя, што згінулі, пачалі яны колісь збіраць дзеля сына. Гэта пасля ўжо, як Алега не стала, страціўшы інтарэс да збірання, клалі сабе паціху на кніжку паводле завядзёнкі, не задумваючыся асабліва, для чаго, з якою мэтай. Смерць сына здорава іх тады абаіх падкасіла, так, што і па сёння стараліся прылюдна пра тую жудасную трагедыю не згадваць, аддаючыся тузе ў маўклівай самоце.