Яны прайшлі ўпобачкі ўжо амаль дзве траціны дарогі да сваёй Нізіннай Мошы, як зноў падаў хтосьці знак прысутнасці ад руінаў стадолы. Гэтым разам, падаў, аднак, не голасам і не святлом ад запалкі, а вуркатаннем матора.
— Марцыклет, мусіць, — сказаў Туфялёк і спыніўся, каб лепш услухацца ў гукі. – Хто б то мог быць?
— Хто б ні быў – добрага мала, — сказала Туфіля. – Хто тут калі паначы на марцыклеце ездзіў? Дык я во думаю: можа, касірка тая ў банку каму сказала, што грошы бралі… Надта ж ужо падазрона неяк яна на нас глядзела. Зірк усё, зірк… Толькі я голаў уздыму, а яна…
— Чаўпеш немаведама што, — плюнуў Туфялёк.
— А ўсяк бывае… Дык хто ж гэта тады там? Што там такое?
— Дулі, вось што, — выказаў здагадку Туфялёк. – Хіба не бачыла ўранні: як абсыпаная ігрушына бэрамі, во і вырашыў хтосьці параскашаваць, дарма што няспелыя яшчэ… Ехаў ды й вырашыў заехаць разам…
— А й праўда, відаць, так і ёсць! – радасна выгукнула Туфіля, бачачы, як знікае за хмызам у процілеглым ад іх баку святло ад фары матацыкла. – От што б я ўжо рабіла без цябе… дурня. Хацела сказаць «разумніка», ды язык самахоць неяк не так, як след, павярнуўся, ды, пэўна ж, недарма: і больш звыкла яно вось гэтак, з «дурнем», было, і менш плаксіва. Плаксівых і занадта чуллівых Туфіля, хоць і сама такой была, адмалку, ад тае пары, як памерла маці і бацька прывёў у хату другую жанчыну, не шанавала.
Яшчэ праз чвэрць гадзіны былі ўрэшце дома. Туфіля кінула сумку з грашыма на канапу, хуценька пераабулася, пайшла ў клець паглядзець курэй. У куратніку было ўсё добра, птушкі мірна падрэмвалі на куросадні, патрывожаны познім з’яўленнем гаспадыні певень пагрозліва лапатнуў раз-другі крыллем і, не пажадаўшы, аднак, падаць голасу, тут жа сціх. Туфіля дастала вобмацкам з гнязда пад катухом пару знесеных курамі за дзень яек, зашчапіла дзверы засоўкаю, панаракаўшы ў думках на сваю і Туфялька забыўлівасць – вось жа зноў не даўмеліся забегчы ў горадзе ў краму ды паглядзець які танны замок — пайшла ў хату.
Туфялёк, здарожаны, з белым, як малако, тварам сядзеў на зэдлі пры стале, глымзаў рэштаю зубоў, збіраючы ў далоню семкі, маленькі – яблыкі сёлета, як і ўсё навокал, не здолелі з-за спёкі дабраць вагі — наліў. Гэта здзівіла Туфілю: трэба ж, звычайна перш-наперш, абы ўвайшоў у хату, хапаецца за цыгарэціну, а тут… Значыць, дапякла-такі ходка, няйначай…
— Ну, як, бацька, ці стаў ты шчаслівейшы з грашмі? – спытала яна і села за стол насупраць яго. – Што будзем рабіць з імі? Дзе схаваем усё?
— Ты дзе хочаш, а я свае схаваў ужо, — адказаў Туфялёк і кінуў агрызак яблыка ў цабэрак з памыямі. Акурат у цабэрак, аднак, не патрапіў, і агрызак, не даляцеўшы на далонь да пасудзіны, зрыкашэціў убок, засеў у шчэлцы паміж падлогаю і нізам запятай марляю ад мух шафкі.
— Як гэта – схаваў? А мае што ж – чужыя табе? – ускінулася Туфіля. – А як што якое – дзе тады шукаць тое схаванае? Схаваў ён! Надумаўся!
— Схаваў, як жа, — ціха, насуперак яе чаканню, прамовіў Туфялёк і пачаў паволі, быццам хочучы напалохаць ці, наадварот, рассмяшыць жонку, хіліцца целам набок, да сцяны.
Туфіля махнула рукой, звыклая да ягоных заўсёдных нечаканых жартаў, паднялася з месца, каб пайсці ў сені паглядзець, ці дайшоў урэшце пастаўлены паводле Людзінага рэцэпта два дні таму квас з хлебных скарынак. Яна ўжо кранулася даланёй клямкі, як гучны стогн Туфялька спыніў яе на хвіліну.
— Ну ж дажартуешся! – сказала яна зласліва і ступіла праз парог у сені.
Квас акурат, здаецца, дайшоў. Яна зрабіла нагбом колькі глыткоў, задаволеная, што пітво ўдалося як мае быць, наліла ў шклянку на дзве траціны – для Туфялька: хай пап’е, можа, хоць пасур’ёзнее і перастане квяліць яе сваімі штукарствамі.
Туфялёк сядзеў, прыхіліўшыся плячыма да сцяны і абапершыся праваю рукой аб стол, у такой ненатуральнай позе, і вочы ягоныя так дзіўна закаціліся пад павекі, што сэрца ў яе моцна ёкнула: штосьці не так. Яна падбегла да мужа, каб спытаць, што з ім, але адразу зразумела: пытацца ўжо не мае сэнсу. Штосьці невыносна цяжкае, як быццам хто камень узгрузіў на грудзі, авалодала ўсёю яе істотай, прымусіла наблізіцца да Туфялька. Яна села побач з ім, правяла рукою па павеках. Павекі былі ўжо нежывыя, але ўсё яшчэ пругкія, здавалася, жыццё яшчэ не дарэшты пакінула іх. Туфіля правяла па іх яшчэ раз, быццам хочучы ўпэўніцца, што не памылілася, падхапілася з месца. Што рабіць далей? Куды кінуцца? Да бліжэйшай хаты тры вярсты, вунь колькі часу змарнуеш на ходку. Заўсёды ў такіх во выпадках усё браў на сябе Туфялёк. А зараз ён нежывы, і ўсё яна павінна зрабіць сама. І найперш, пакуль цела не скалянела, пастарацца выпрастаць яго, каб ляжала потым у труне роўна і ногі не заміналі зачыніць вечка.