Думаць пра смерць сабе не забароніш. Пра фізічную пакуту, што, магчыма, Бог пашле напрыканцы, каб зрабіць акт твайго адыходу не такім роспачліва-ўсвядомленым. Пра маму-тату ды іншых блізкіх асобаў, з якімі спаткаешся там, а спаткаўшыся, будзеце штодня хадзіць, равеснікі, адзін да аднаго ў госці ды меркаваць-варажыць, хто ж там наступны заявіцца і як ён будзе выглядаць. Непазбежнае на тое і непазбежнае, каб дагнаць, як яго ні ўнікай. Адзінае, чаго б не хацелася, дык гэта сустрэць свой апошні час пад якімі-небудзь руінамі кшталту плітаў разбуранага падчас землятрусу дома. Чалавеку з бояззю замкнёнае прасторы, то бок клаўстрафобіяй, як у мяне, каб прыйсці ў роспач, і аднае згадкі пра раптоўнае вяртанне да жыцця ў магіле дастаткова.
Нараджэнне – таямніца, якая дзверы адчыняе. Смерць – таямніца-інтрыганка. Яна ўваход у сваю таямніцу вартуе так надзейна і зачыняе перад нашым носам так спрытна, што ўявіць, што там далей, за тымі дзвярыма, – рэч не толькі нерэальная, а нават, з увагі на слабасць чалавечае натуры, – шкодная. Выспа ж – на тое і выспа, каб існаваць асобна. Нават ва ўяўленні.
Сволач паводле Брэма
Эсэ
Сінонімы да слова сволач – нягоднік, мярзотнік. Гэта значыць той, хто свядома чыніць зло іншым. То ці можна назваць сволаччу жывёліну? Вядома, не: калі яна і робіць што-небудзь на шкоду субратам сваім ці чалавеку, то робіць гэта выключна дзеля справы выжывання. Прычым, у адрозненне ад нас, людзей, у межах жорстка рэгламентаванага выкарыстання дадзеных ёй дзеля гэтага прыродай сродкаў: капытоў, рогаў, зубоў, джала, сліны, атруты і г. д. Таму, якой бы цхівай і крыважэрнай жывёліна нам ні здавалася, мярзотніцай, то бок сволаччу яе не назавеш. А вось аналогій у яе і ў нашых звычках, калі давяраць Брэму і іншым знаўцам фаўны, больш чым дастаткова. Іх канстатацыяй і абмяжуемся.
Ёсць сволач, што чыніць сволачнае дзеянне, і ёсць — што сваімі паводзінамі рыхтуе глебу для гэткага чыну. Як бык і птушка нанду. Першы выбівае падчас чысткі скуры целам у глебе яміну, другая — выкарыстоўвае тую гатовую яміну ў якасці асновы для свайго гнязда.
Сволачы няведамыя прынцыпы. Яна лёгка мірыцца з абставінамі і памяняе меркаванне нават тады, калі ад яе гэтага і не надта патрабуюць. Як амёба, што можа ўвадначас рухацца з месца ў любым накірунку.
Сволач плодная. Яна множыцца, сеючы наўкола сябе семя сволачнасці, не зважаючы на ваганні атмасфернага ціску і тэмпературы паветра. Як кольчаты чарвяк, размнажэнне якога адбываецца шляхам простага, незалежнага ад знешніх чыннікаў распаду цела на некалькі частак.
Сволач усяедная. Як сцярвятнік-пухнач, што ахвотна харчуецца абы-чым, нават фекаліямі. Ці як згаданая птушка нанду, што жарэ ўсё, што ні трапіцца на шляху.
Сволач – майстрыца гуляць у шашкі паводле ёю ж, сволаччу, прыдуманых правілаў. Хоць ноч навылёт з ёю гуляй, хоць дзень – усё адно перахітруе. Як гарнастай труса ці зайца, што загіпнатызуе нябогу скокамі-выкрутасамі і тут жа раздзярэ наіўніка, спадцішка наблізіўшыся, на дробныя шматкі.
Сволач наднацыянальная. У яе зазвычай не адна радзіма, а сама меней дзве, а то і тры адначасова. Два, тры ў адным – у адпаведнасці з попытам. Затое мова ў сволачы, як правіла, — адна, і найчасцей гэта – мова хамства. Як мозг паўзуна, што складаецца з трох – пярэдняй, сярэдняй ды задняй — частак, але ўсё адно агулам мянуецца мозгам. Ці як голас рапухі, які што ў ставе, што ў багне, што ў ручаі, што ў каляіне – усюды кваканне.
Сволач небяспечная кепскім уплывам на моладзь, якую яна разбэшчвае ўзорам бесцырымоннасці і непавагі да чалавека. Як любы драпежнік, што вучыць дзіця найперш уласным прыкладам.
Сволач бывае буйна,я і бывае – бу,йная. Нярэдка здараецца, што і разам — два ў адным, так бы мовіць – тыя якасці сустракаюцца. Як сволачнасць буйнога страуса казуара, вялікага аматара буйнасць сваю і злосць без аніякай на тое прычыны перад староннімі дэманстраваць.
Абавязковы экзістэнцыйны варунак існавання дробнай сволачы – поўная залежнасць ад сволачы буйной. Прычым часта – на тле паталагічнай нянавісці да апошняй. Як у шакала, што харчуецца аб’едкамі з львінага стала, а пры выпадку з’еў бы і яго самога, ды — не па зубах.