Спавешчанне пра тое, што я буду звольнены з універсітэта напрыканцы лета ў сувязі са сканчэннем тэрміну кантракта, я атрымаў праз два тыдні па размове з прарэктарам, калі пайшоў у адпачынак. Можна ўявіць, што то былі для мяне за «канікулы». З’яўляючыся літаратарам з ліку тых, для каго, каб больш-менш плённа працаваць, пастаянна патрэбны допінг у выглядзе экстрэмальнай сітуацыі, ды засеўшы на два неймаверна спякотныя месяцы за кампутар, я, без перабольшання, аказаўся ўпершыню ў жыцці літаральна пераламаны напалам. Што значыць застацца без заробку за два з паловай гады да выхаду на адпачынак? Куды ўладкавацца, куды кінуцца ў становішчы суцэльнай аблогі? У сувязі з гэтым міжволі ўзгадваюцца развагі некаторых дзяржаўных мужоў аб укараненні ў нашым жыцці ды побыце еўрапейскіх каштоўнасцяў як аб пагрозе небяспекі страты маралі і нацыянальных каранёў. Ці ім пра тое гаварыць? Асабліва дзеячам ад адукацыі, сістэмы, якая на сённяшні дзень якраз знаходзіцца ў авангардзе эскалацыі жорсткасці і бесчалавечнасці ў адносінах да чалавека. Той сістэмы, дзе за 10 тысяч рублёў дабаўкі да пенсіі які-небудзь сапселы кіраўнік-пенсіянер (а якраз пенсіянеры найчасцей сёння і кіруюць, бо выгодныя ўладзе) без згрызотаў сумлення сапсуе жыццё дзясятку падначаленых і не папярхнецца. Зразумела, усё гэта ён зробіць на тле енку аб дбанні пра інтарэс уласных дзяцей і ўнукаў. Сёння я, вернік і педагог з 30-гадовым стажам, адышоўшы збольшага ад стрэсу ў сувязі са стратай працы, якую заўсёды любіў і да якой ставіўся з неўдаваным піетэтам, памяняўшы дошку з крэйдаю і асадку ў тлумнай аўдыторыі на рыдлёўку і венік на вольнай прасторы прыкасцёльнага дзядзінца, кожнаму, хто хоць аднойчы прычыніўся да пераследу людзей гэткім чынам, хто стварыў у краіне атмасферу духоўнай мярзотнасці і бессаромнасці, сардэчна зычу аб тую атмасферу аднойчы як можна больш балюча выцясціся-спатыкнуцца. І тым, хто непасрэдна ўчыняе гвалт над людзьмі, і, найперш, тым, хто за ўсім гэтым стаіць. Зычу гэта, выдатна ўсведамляючы адказнасць за свае словы перад Богам. І справа не толькі ў тым, што ўшчэмленая годнасць патрабуе сатысфакцыі.
22 студзеня 2011 г.
Вось і спатыкнуліся-выцяліся, здаецца – адзін, другі – дзеячы абласнога маштабу. Як ім балюча, як прыкра – гатовыя з інфарктам (вядомыя хітрыкі) палегчы ў шпіталь ад невыноснасці факта пазбаўлення заробку. І гэта пры тым, што даўно, як тыя шведы кажуць, пенхунэры і ўжо сяк-так не памерці з голаду, беручы прыклад і з нашмат бяднейшых суграмадзянаў, маглі б даць рады. Зрэшты, вось ужо і далі, уладкаваліся на цёплыя месцы. І будзе такая брыда займаць тое месца да скону і псаваць людзям кроў.
Я забраў у аддзеле кадраў універсітэта сваю працоўную кніжку 31 жніўня, напярэдадні пачатку новага навучальнага года. «Вас, видимо, всё-таки «ушли»?» – спытала жанчына з выхаваўчага аддзела, якая ў гэты ж дзень звальнялася паводле ўласнага жадання. – «Адкуль вы ведаеце?» – пацікавіўся. – «А хіба цяжка здагадацца?» — быў адказ. Сапраўды, дамоклаў меч цяжкасцей з працаўладкаваннем у сістэме адукацыі я адчуў упершыню яшчэ гады 4 таму, падчас падпрацоўкі ў абласным аб’яднанні пазашкольнай працы. Тады я страціў мізэрныя, але такія важныя для мяне на той момант капейкі з ласкі чыноўніцы ад асветы, якая не паленавалася выклікаць супрацоўніка ўстановы ва ўпраўленне адукацыі і ўчыніць разнос за тое, што ўзялі мяне весці гурток з вучнямі сярэдніх класаў. «Как может такой человек работать в университете?» – абуралася пазней прылюдна, маючы на ўвазе маю персону, другая вядомая ў горадзе штатная змагарка з іншадумствам, і, думаю, абурэнне яе і да яе падобных, падагрэтае няўрымслівай зайздрасцю прыкарытных вяршыцеляў лёсаў людзей у немалой ступені і з’явілася тым грунтам, што зрабіў надалей маю прысутнасць у сістэме адукацыі немагчымай.