Пыжыцца зацята амяла,
Тайныя франты яе — тылы:
Не відно, як смокчуць са ствала
Сок чужы прысоскі амялы.
I чаканне тоіцца: вятры
Ў кронах лістабойна загудуць,—
Вось тады ўжо нечага хітрыць:
Выстаўляй на людзі бараду!
Вось тады, як трасяне мароз
І закрыюць шлях снягоў валы,—
Закрычаць з аголеных бяроз,
Бачныя — высока лес узнёс! —
Чорныя бароды амялы.
УДАЧА
Дым смуродны, дым смяротны
Па шнуры змяёй паўзе.
Што дрыжыш, рыбак залётны,
Прытаіўшыся ў лазе?
Зараз, зараз гупне выбух,
Глуха ўздыбіцца рака,
Густа вывернецца рыба
На змярцвелых плаўніках —
Лінь, уздуты, нібы мячык,
І з кляшнёй зламанай рак,
І жаданы дар удачы,
Бог віроў — стары шчупак.
Плёс, нібыта ў пене, белы
Ад аглухшай драбязы,
Гляне зрэнкамі здранцвела
Без надзеі i слязы.
Што твае адкажуць вочы?
Ці ты помніш, як вайной
Лёс галодны, лес сірочы
Трызніў рыбкай залатой? —
Што накорміць поўнай меркай
І дзяцей і ўсіх матуль,—
Толькі б выжыць, не памерці —
Голад быў страшней за куль.
Як мы бедкаліся зранку,
Слёзы елі, як гарох,
Як начамі снілі манку,
Што з нябёс не сыпаў бог.
У аерыстых канавах
Бузаваў дзіцячы лес,
I сяголеткаў-малявак,
Як удачу, кожны нёс...
Ды ці ўспомніш ты!.. Бязменам
Загайдалася рука —
«З пуд пацягне!.. Як палена»,—
Важыць хіжа шчупака.
Вуды ў груды — ані ценю
У вачах. «Глушы ды еш»,
Сам з аглушаным сумленнем
Да машыны «ўлоў» нясеш.
Што ж, трымай за жабры ўдачу
Хай падзівіцца сяло.
Я ж сваю ўсё — тую — бачу:
Пэўна, большай не было.
* * *
Гэтыя словы нашаптаў узорна-паказальны
палетак тэтраплоіднага жыта Белта
(з падвоенай колькасцю храмасомаў)
«Кіслыя азёры»
Плён дажджоў сярністых:
Ходзяць мёртва зоры
Ноччу ў хвалях чыстых.
Выбіта i ў зёлак
З-пад карэнняў глеба:
Авіяпраполак
Шлейф змяіцца з неба.
Вы i хларафосамі,
Вы i гербецыдамі,
Каб з гектара поснага
Лішні цэнтнер выдаіць.
І плыве ў крыніцы
З перуновым рыкам
Не вада-жывіца,
А вада-«арыйка»:
З чысцінёй стэрыльнай,
З чысцінёй смяротнай,—
Вы яе стварылі
Не ў жыцці гаротным...
Вы яе стварылі
У імя багацця —
Ціха прыдушылі
Рыбу ў роднай хаце:
У вірах завойных,
На вясёлых плёсах
Марсіянскіх войнаў
Ходзіць адгалосак...
Быццам той цаною
Рай зямны адведзены,
Быццам вышынёю
Стане кавал з'едзены...
Вам — і зерня сутнасць,
І мае ўраджаі ўсе,
Толькі быць атрутным
Я не пагаджаюся...
Радавыя поля,
Генералы хіміі,
Як мяне «палолі»,
Дзесьці вы не схібілі?..
МАЛЕНЬКАЕ ДАПАЎНЕННЕ ДА ТАБЛІЦЬІ МЕНДЗЯЛЕЕВА
Натварыла цудаў шмат
Хітрая прырода:
Іншым разам брата брат
Не прызнае з ходу.
Вось, напрыклад, вуглярод —
«С» — вядомы свету:
Напладзіў такіх парод —
Як герой шматдзетны.
Ёсць алмаз, i ёсць графіт,
Ёсць, нарэшце, вугаль,
А яшчэ — канцылярыт
Ходзіць гэтым кругам.
Незвычайны мінерал,
Пробы самай чыстай:
У пяхоце —
генерал,
У марфлоце —
адмірал,
А ўжо ў нас —
міністр.
Падабраў канцылярыт
Якасці алмаза:
Цвёрды, войстры.
І, як гід,
Знае ўсё, зараза.
Разане, нібы па шкле,
Адграфіць алоўкам,
Па якой табе шкале
Жыць на свеце лоўка.
На параграфы сваё
Сэрца выкладае,
Ростам з добрае цаўё
Грыфелі глытае.