David Brin
Wojna wspomaganych
Dla Jane Goodall, Samh Hardy i wszystkich pozostałych, którzy pomagają nam nauczyć się wreszcie rozumieć. I dla Dian Fossey, która zginęła w walce o to, by piękno i potencjał mogły żyć.
Słownik i spis postaci
Anglic — Język najczęściej używany przez Terragenów — tych, którzy wywodzą się od ziemskich ludzi, szympansów i delfinów.
Athaclena — Córka tymbrimskiego ambasadora Uthacalthinga. Dowódca Nieregularnej Armii Garthu.
Biblioteka — Starożytna, pełna odsyłaczy skarbnica wiedzy. Jedna z najważniejszych podstaw społeczeństwa Pięciu Galaktyk.
Fiben Bolger — Neoszympans — ekolog i porucznik milicji kolonialnej.
Bururalli — Ostatni gatunek, któremu uprzednio pozwolono na dzierżawę Garthu. Świeżo wspomożona rasa, która cofnęła planetę na bardziej prymitywne stadium rozwoju i omal jej nie zniszczyła.
„Człowiek” — Termin używany w anglicu na określenie istot ludzkich obojga płci.
Dzikusy — Członkowie gatunku, który osiągnął status gwiezdnych wędrowców bez pomocy opiekuna.
„Fem” — Termin używany w anglicu na określenie człowieka płci żeńskiej.
Galaktowie — Starsze gatunki gwiezdnych wędrowców, które przewodzą społeczeństwu Pięciu Galaktyk. Wiele z nich stało się „opiekunami”, uczestnicząc w starożytnej tradycji Wspomagania.
Garthianin — Legendarne, wywodzące się z Garthu stworzenie — wielkie zwierzę ocalałe z Bururalskiej Masakry.
Gubru — Pseudoptasi gatunek Galaktów wrogo nastawiony do Ziemian.
Infi — „Nieskończoność” albo Pani Szczęścia.
Gailet Jones — Szymka — ekspert od socjologii galaktycznej. Posiadaczka nieograniczonego prawa rozrodu („białej karty”). Dowódca miejskiego powstania.
Kault — Thennański ambasador na Garthu.
Mathicluanna — Nieżyjąca matka Athacleny.
Lydia McCue — Oficer w Terrageńskiej Piechocie Morskiej.
„Mel” — Termin używany w anglicu wyłącznie na określenie człowieka płci męskiej.
Nahalli — Gatunek, który był opiekunem Bururallich i poniósł srogą karę za zbrodnie swych podopiecznych.
„Nogopalce i kciuch” — Małe i duże palce stóp neoszympansa, które zachowały pewną zdolność chwytną.
Megan Oneagle — Koordynator Planetarny wydzierżawionego przez Terran świata kolonialnego Garth.
Robert Oneagle — Kapitan Garthiańskiej Milicji Kolonialnej, syn Koordynatora Planetarnego.
Pan argonostes — Gatunkowa nazwa wspomaganego podopiecznego gatunku neoszympansów.
Major Prathachulthorn — Oficer Terrageńskiej Piechoty Morskiej.
„Ser” — Termin wyrażający szacunek, używany w stosunku do starszego Terranina bez względu na płeć.
Soranie — Starszy gatunek Galaktów wrogo nastawiony w stosunku do Ziemi.
Streaker — Statek międzygwiezdny z załogą złożoną z delfinów, który dokonał odkrycia o krytycznym znaczeniu po drugiej stronie galaktyki, daleko od Garthu. Reperkusje tego wydarzenia doprowadziły do obecnego kryzysu.
Suzeren — Jeden z trzech dowódców gubryjskich sił inwazyjnych. Każdy z nich odpowiada za inną dziedzinę: Poprawność, Biurokrację i Armię. Ogólna linia polityczna określana jest przez consensus całej trójki. Suzeren jest również kandydatem do gubryjskiej kasty królewskiej i pełnej płciowości.
Sylvie — Samica neoszympansa posiadająca „zieloną kartę”.
Synthianie — Jeden z nielicznych gatunków Galaktów otwarcie przyjaznych w stosunku do Ziemi.
„Szen” — Termin używany w anglicu na określenie neoszympansa płci męskiej.
„Szym” — Termin używany w anglicu na określenie członka podopiecznego gatunku neoszympansa (samca lub samicy).
„Szymka” — Termin używany w anglicu na określenie neoszympansa płci żeńskiej.
Tandu — Galaktyczny gatunek gwiezdnych wędrowców cechujących się przerażającą drapieżnością oraz wrogością w stosunku do Ziemi.
Thennanianie — Jeden z fanatycznych gatunków Galaktów wplątanych w obecny kryzys. Pozbawiony poczucia humoru, lecz znany ze swego honoru.
Tursiops amicus — Gatunkowa nazwa wspomaganych neodelfinów.
Tymbrimczycy — Galaktowie znani ze swej zdolności przystosowania oraz zjadliwego poczucia humoru. Przyjaciele i sojusznicy Ziemi.
Uthacalthing — Tymbrimski ambasador na kolonialnym świecie Garth.
Wspomaganie — Starożytny proces, za pomocą którego starsze gatunki gwiezdnych wędrowców wprowadzają nowe, poprzez hodowlę i inżynierię genetyczną, do galaktycznej kultury. Powstały w ten sposób „podopieczny” gatunek służy swym „opiekunom” przez okres terminowania, aby spłacić zaciągnięty w ten sposób dług. Status gatunku Galaktów jest w części określany przez genealogię opiekunów oraz listę wspomożonych podopiecznych.
Tymbrimskie słowa i glify
fornell — Glif niepewności.
fsu’usturatn — Glif wyrażający pełną współczucia wesołość.
k’chu-non — Tymbrimskie słowo na określenie dzikusów nie mających opiekunów.
k’chu-non kranu — Armia dzikusów.
kennowanie — Wyczuwanie glifów i fal empatycznych.
kiniwullun — Glif potwierdzający, że „chłopcy są chłopcami”.
kuhunnagarra — Glif przeciągającej się nieokreśloności.
la’thsthoon — Intymność w parach.
lurrunanu — Penetrujący glif mający skłonić odbiorcę do podejrzliwości.
1’yuth’tsaka — Glif wyrażający pogardę dla wszechświata.
nahakieri — Głęboki poziom empatii, na którym Tymbrimczyk może niekiedy wyczuć tych, których kocha.
nuturunow — Glif pomagający powstrzymać reakcję gheer.
pilanq — Wzruszenie ramionami.
rittitees — Glif wyrażający współczucie dla dzieci.
sh’cha’kuon — Zwierciadło ukazujące innym, jak wyglądają z zewnątrz.
s’ustru’thoon — Dziecko biorące sobie od rodzica to, czego mu trzeba.
syrtunu — Westchnienie frustracji.
syullf-kuonn — Oczekiwanie z radością na paskudny dowcip.
jsyulif-tha — Radość płynąca z rozwiązywania zagadki.
teev’nus — Daremność porozumiewania się.
jtotanoo — Wycofanie się z rzeczywistości wywołane strachem.
transformacja gheer — Wypływ hormonów i enzymów pozwalający Tymbrimczykom szybko zmienić swą fizjologię, za pewną cenę.
tu’fluk — Nie doceniony żart.
itutsunucann — Glif pełnego strachu oczekiwania.