W ogóle nie przyszło mu do głowy podważać wiarygodność świadectwa własnych zmysłów, nie postało mu, że mógł paść ofiarą jakiejś halucynacji, że po prostu dostał zwidów i omamów, że sobie to wymyślił, zasugerował czy wreszcie dokonał aktu autohipnozy, o których to ewentualnościach był wszak doskonale poinformany jako czytelnik przedwojennych gazet, lubujących się w penetrowaniu ponurych odmętów wszelakich spirytualizmów, metem-psychoz, duchowych doświadczeń czy psychicznego magnetyzmu. Okrutna realność owego megaserca, ostra, twarda, ogłuszająca dotykalność tego przedmiotu – jeśli przedmiotem można je zwać – wykluczała podobne przypuszczenia. Tamto wydarzenie nie miało nic wspólnego ze snem. W istocie stanowiło jego zaprzeczenie.
Świetnie sobie potrafił wyobrazić Siwego wychodzącego nocą do łazienki i spostrzegającego megaserce. Siwy cofa się w otwartych drzwiach, wyjmuje z walizki pistolet, uspokaja oddech i wygląda ponownie. Megaserce nie znika. Co wtedy robi Siwy? Podnosi spluwę i zaczyna strzelać? Nie, on by tego nie zrobił bez przyczyny, tam musiało się stać coś jeszcze. Co? Czy to serce… rzuciło się na niego?
Myśli Trudnego przeskoczyły na inny tor, aczkolwiek zbieżny z poprzednim. Teraz, post factum, potrafił odnaleźć we wspomnieniach ostatnich dni wiele zdarzeń, które w swoim czasie umykały mu jako całkowicie nieważne; zapewne jeszcze więcej ich zapomniał lub po prostu nie zapamiętał. Na przykład matka, Anastazja Trudny de do-mo Koniecpolska primo voto Starowieyska, z natury i wychowania dama, z przeznaczenia gospodyni domowa, kobieta o wrodzonych, co prawda, skłonnościach do konfabulacji, jednak bez wątpienia obdarzona silnymi nerwami, nie raz i nie dwa, wyraźnie zdenerwowana, wygłaszała uwagi typu: „Mówię wam, w tym domu straszy", „Jakaś niewidzialna ręka przesuwa moje rzeczy, gdy nie patrzę", „Ja po prostu czuję ich obecność" oraz „Ten dom żyje; żyje, oddycha, myśli". Albo te niewytłumaczalne niezgodności w pomiarach. Albo niezrozumiały brak odwodnienia trupa dziewczynki ze strychu; nie wspominał o tym Violetcie, bo i po co, lecz lekarz był mocno zdziwiony trupim aromatem roztaczanym przez zwłoki. „One powinny być suche jak pieprz i w ogóle nie… pachnieć", oświadczył. Chodziło o czas, przez jaki ciało pozostawało po śmierci w pomieszczeniu o określonej wilgotności i temperaturze. Zapach datował zgon najwyżej na kilka tygodni wstecz, podczas gdy sam ich stan sugerował pięciokroć dłuższy okres rozkładu. Trudny spytał, jak to możliwe. Lekarz wzruszył ramionami. „Wszystko jest możliwe -odparł – to jedynie kwestia nieprawdopodobieństwa. Gdyby ktoś je trzymał w lodówce… albo gdyby na tym strychu zawsze panowała zima… albo gdyby ich czas biegł wolniej…"Okazało się, że lekarz czytywał przed wojną te same gazety, co Trudny.
Po kolacji Jan Herman złapał Konrada i wymógł na nim odłożenie prac eksploracyjnych na strychu na po świętach.
– Nie chciałbyś chyba obdarować nas w Boże Narodzenie kolejnym trupem. Matka by mnie oskalpowała.
– To co, wolisz, żeby tam sobie leżał? – Tak – odparł Trudny. – Zdecydowanie wolę.
Konrad wzruszył ramionami i wrócił do roboty przy węglu. Razem z przysłanymi z firmy Tadkiem Kościuchą i Francuzem poradzili sobie z resztą czarnego zwału w pół godziny. Trudny chciał swych pracowników zaprosić na kieliszek czegoś rozgrzewającego, ale musieli już jechać, godzina policyjna była tuż-tuż, nie zdążyliby, gdyby nie ciężarówka Trudnego.
Teraz Jan Herman patrzył przez okno jasno oświetlonego gabinetu na niemal jednolitą ciemność zimowej nocy. Śnieg przestał padać i bezludna ulica srebrzyła się blado w blasku dopełniającego się księżyca. Zaiste, trupi krajobraz. Cisza śmiertelna. Nie mógł zasnąć, nie chciało mu się spać, w ogóle nie wszedł na piętro, Violetcie powiedział, że musi jeszcze popracować. To prawda, ale on nie pracował. Potem, w retrospekcji, był niemal pewien, iż w jakiś sposób podświadomie przeczuwał strukturę przyszłych zdarzeń. Że tej nocy po prostu czekał. Czekał na potwierdzenie.
Wielokrotnie wychodził do ciemnego holu i wypatrywał megaserca, lecz ono nie pojawiało się. Usiadł przy biurku, napisał na czystej kartce: „Duchów nie ma", po czym zaśmiał się, zmiął papier i cisnął do kosza. Dobrze wiedział, co przed chwilą uczynił: próbował rzucić zaklęcie. To przez noc. Nocą magia zyskuje na sile, czary samoistnie się uprawdopodobniają. Noc. Nocą wszyscy dziecinniejemy, to czas uproszczeń, myśli wówczas odmawiają podążania krętymi ścieżkami logiki dorosłych, wolą linie proste, drogę na skróty, która częstokroć wymaga wyburzenia fundamentów tejże logiki, jeśli zawadzają. Co z tego, że duchów nie ma, skoro są. Zaśmiał się ponownie. Wciąż jeszcze nie był do końca pewien, w co wierzyć, a z czego się śmiać. Rozmowa z Janosem nieco go ocuciła, ale teraz, w świętej ciszy i ciemności samotnej nocy, Janosowe anegdoty traciły na śmieszności. Megaserce było bardziej rzeczywiste od kuli w potylicę chłodnym świtem na podleśnej równinie, bardziej prawdziwe od Hakenkreuzów na sztandarach, mundurach, pieczątkach i trumnach. Nalał do szklaneczki resztkę ciemnego rumu. Powąchał trunek, Pogrążony w miękkim zamyśleniu.
Zaczęło się od jakby szumu, jakby coś gdzieś leciało, spadało, frunęło. Natychmiast odstawił szklankę i obejrzał się. Ale nic, nikogo. Wyjrzał do holu: też pusto. Tymczasem szum się skończył i Trudny zwątpił, czy faktycznie go słyszał. Ale potem rozległ się pierwszy szept. Z braku innych dźwięków zabrzmiał w uszach Jana Hermana dwakroć głośniej, aniżeli w rzeczywistości. Szeptał ktoś stojący trzy kroki od niego, lecz trzy kroki od Trudnego nie stał nikt.
Jan Herman poruszył się. Przysunął fotel oparciem do wschodniej, pozbawionej okien ściany, z biurka zabrał szklaneczkę z rumem, po czym usiadł w fotelu. Był przerażony, ale to go rzadko powstrzymywało.
Szepczących było więcej. Z nieruchomego powietrza we wnętrzu silnie oświetlonego pokoju – oazie jasności pośród nieskończonej ciemności nocy – płynęły ku Trudnemu fale cichych dźwięków. Do niego szeptali czy do siebie? Nie potrafił tego ocenić, ponieważ nie rozumiał ich języka. Szybko go jednak rozpoznał: to jidysz. Duchy konwersowały w jidysz. Szept zniekształca oryginalne cechy głosu, więc Jan Herman nie był w stanie wytłumaczyć sobie dziwnej miękkości i lekkiego zaseplenienia, jakie w nich zauważył. Zresztą wcale tak pilnie nie słuchał. Większą część uwagi poświęcał na daremne wypatrywanie wizualnych manifestacji obecności szepczących istot. To odruch, nie potrafił go opanować. Szepty rozlegały się z różnych stron, a on żywił irracjonalne przekonanie, iż duchy pojawiają się właśnie w tych miejscach, na które akurat nie patrzy, starał się więc patrzeć wszędzie równocześnie.
Przeszły przez gabinet niczym przypływ morza dźwięków. Ich częstotliwość jęła maleć, w końcu spadła do pojedynczych zaszepnięć, przedzielanych coraz dłuższymi interludiami wszechmilczenia, i Trudny pojął, iż duchy go opuszczają. Podniósł szklankę i opróżnił ją szybkim łykiem. Rozległ się jeszcze jeden niepewny głos, po czym wszystko ucichło. Czekał na szum, zamykający objawienie w symetrycznej sekwencji, jednakże szum nie nadszedł.
Trudny przesiedział w samotności przesączonych paniką myśli jeszcze kwadrans, wreszcie podźwignął się i wyszedł do holu. Serca nie było. Przypomniał sobie śmiech Janosa. „Człowieku, toż to proste: trafił ci się nawiedzony dom". Zrozumiał, że Standartenfuhrer mimowolnie wypowiedział okrutną prawdę. Ten dom jest nawiedzony.