— Дзякуй. Што ж, малавата, таварыш лейтэнант. I людзей і боепрыпасаў. Берагчы трэба, Муратаў.
— Как можна берагчы, таварыш камбат? Я камандую: кароткімі чэргамі! Кароткімі чэргамі! Палучается многа кароткіх чэргаў — адна длінны чарга. Расход балшой.
Усе засмяяліся.
— Трышкін каптан, — сур'ёзна сказаў Самохін. — Як ні нацягвай — калі мала, дык будзе не хапаць.
Увогуле гэта было зразумела і без слоў, і тым не менш восьмая ў батальёне аказалася самай слабай. Часткова таму, што наступала ўвесь час у сярэдзіне батальёна і болыпую частку агню праціўніка брала на сябе. Але і камандзір — малады, гарачы, вельмі старанны лейтэнант Муратаў не дужа ўсё ж дбаў пра тое, каб зберагчы байцоў — у баі лез у самае пекла, падстаўляў сябе і роту пад самы агонь. Вось і засталіся васемнаццаць байцоў. А два тыдні назад, памятае камбат, было нешта каля васьмідзесяці.
Аднак пры ўсім тым Муратаў быў надзіва часталюбівы і крыўдлівы камандзір. Камбат заўжды папракаў яго асцярожна, намёкамі і цяпер сказаў:
— А я на васьмую спадзяваўся. Болей за іншых. Муратаў адразу ўсё зразумеў, смуглявы чарнабровы яго твар успыхнуў на скулах. Ён памкнуўся нанерад, але тут жа асеў і змоўчаў.
— Вось так! — сказаў Валошын. — Старшы лейтэнант Кізевіч.
Кізевіч неяк напаўсур'ёзна паглядзеў у дымную столь і махнуў рукой.
— Ат, тое самае. Што дакладваць!
— А іменна?
— Ну што: трыццаць тры чалавекі. Два «максімы». Слёзы, а не рота.
— Боепрыпасы?
— Боепрыпасы? — перапытаў Кізевіч і ўважліва па-глядзеў у цёмны кут бліндажа, дзе нерухома сядзела Вера. — Мусіць, патронаў па пяцьдзесят будзе.
— А калі канкрэтна?
Камандзір дзевятай зноў паглядзеў у падстолле. Па ягоным худым твары з прытоенымі пад брывамі маленькімі вочкамі трымцеў адбітак нейкае пакутнае думкі.
— Канкрэтна — па шэсцьдзесят пяць штук.
— А да трафейнага «кольта»?
Ураз спыніўшы на камбату позірк, старшы лейтэнант недаўменна цепнуў вачмі.
— А што трафейны? Ён так.
— Як гэта так?
— На падводзе ляжыць. Што, я з яго страляць буду?
— Чаму вы? У вас ёсць для таго кулямётчык. Кізевіч, відаць было па ўсім, ухіляўся ад адказу, і камбат, гледзячы на яго ва ўпор, раздумна пастукаў алоўкам па сумцы. Як заўжды, хітры прыжымісты камандзір дзевятай стараўся абысці самыя непрыемныя для яго моманты, бо, відаць, ужо адчуваў, што яму пагражае. Камбат падумаў, што тут жа трэба выкрыць яго, аднак даклад быў не скончаны, яшчэ заставаўся Ярашчук, і пасля паўзы Валошын кіўнуў у задымлены змрочны кут.
— Камандзір узвода ДШК.
— Узвод ДШК пакуль што хліпае. Трое паранены, а так усе дома. Два разлікі, два кулямёты, адна фурманка, два кані.
— I ўсё?
— Ну.
— А патроны?
— Ёсць пакуль. Пакуль хопіць, — лёгка запэўніў Ярашчук. Валошын з некаторым недаверам паглядзеў на яго. Мусіць, у словах малодшага лейтэнанта было нешта такое, што прымушала ўсумніцца, але ўзвод ДШК нядаўна ўвайшоў у батальён, Ярашчук быў «чужы» камандзір, падначалены яму толькі на час наступлення, і камбат, падумаўшы, не стаў да яго прыдзірацца.
Зболыпага даклады былі скончаны, камбат падбіў у блакноце невялічкі рахунак, і баявыя магчымасці батальёна сталі яму зразумелыя да дробязей. Што і казаць, магчымасці гэтыя аказаліся дужа сціплыя. Грак выключыў ліхтарык. У бліндажы стала куды цямней. Провад аднастайна і смярдзюча дыміў у падстоллі.
— Таварышы камандзіры. Мяркуючы па ўсім, заўтра давядзецца браць вышыню. Загаду яшчэ няма, але, я думаю, будзе. Так што, не губляючы часу, давайце рыхтавацца да атакі.
Зрабілася зусім ціха. Так ціха, што было чутно, як у кішэні камбата цікае гадзіннік. Самохін шпурнуў у дол саломіну, якую ўсё ламаў у пальцах. Муратаў напружана ўгледзеўся ў камбата, Ярашчук згорбіўся, сцяўся і стаў зусім непрыкметным у змроку. Кізевіч са здзіўленым вытлядам выцягнуў з каўняра паўшубка сваю доўгую кадыкастую шыю.
— Калі дывізіёны два папрацуюць, дык возьмем, — сказаў ён.
Камбату гэтыя словы не спадабаліся, і ён нахмурыўся.
— Наконт двух дывізіёнаў сумняваюся. Баюся, як бы не давялося абысціся адной батарэяй Іванова.
Кізевіч здзіўлена чмыхнуў.
— Іванова? Ды яна ж без снарадаў. Уранку мой старшына хадзіў, кажа, сядзяць гаўбічнікі, а між станін па адной скрынцы. Хоць страляй, хоць палохай!
Валошын не перабіваў яго, выслухаў са стрыманай увагай старэйшага і спакойна зазначыў: