Для свідравання вузейшых адтулін ужывалася бояьш лёгкае прыстасаванне — дрыль. У ёй стрыжань круціўся гарызантальнай гіеракладзінай, прымацаванай да стрыжня вяровачкай, i грузіка — махавіка.
Напэўна нікому не трэба тлумачыць, для чаго старажытнаму чалавеку служыла сякера. Але ўзнікае пытанне, як можна было ссекчы дрэва каменнай сякерай, i асабліва тады, калі яна не мела адтуліны для тапарышча? Сякера замацоўвалася ў дзяржанні даволі складана. Яна вузейшай абушковай часткай устаўлялася ў касцяную або рагавую муфту, якая ў сваю чаргу прымацоўвалася да тапарышча. Так атрымлівалася даволі зручная прылада.
З муфтамі прымяняліся таксама цяслы i долаты. Матыкі ж для апрацоўкі зямлі, якія мелі свідравальныя адтуліны, насаджваліся на рукаяткі.
Ужо на палеалітычных стаянках сустракаюцца касцяныя прылады працы. Гэта былі розныя біячкі — доўбенькі, наканечнікі дзідаў, кінжалы, землекапалкі, якімі выкопеаліся спажыўныя карані i клубні раслін, а таксама рыхтаваліся лавецкія ямы.
У мезаліце з'явіліся касцяныя i рагавыя сякеры з адтулінамі для рукаятак, цяслы, наканечнікі стрэлаў i іншыя прылады з гэтых матэрыялаў.
Даследчык неалітычных паселішчаў паўднёвай часткі Беларусі можа падумаць, што прылады працы i зброя ў той час вырабляліся толькі выключна з каменю. Але гэта далёка не так, проста тут у пясчанай глебе за вельмі працяглы час не захаваліся вырабы з іншых матэрыялаў. Раскопкі на тарфяніках Беларускага Паазер'я даюць нам мноства сведчанняў, што камень у неаліце шмат калі замяняўся косткай i рогам. Тут знойдзены рагавыя сякеры, долаты, цяслы, касцяныя праколкі, шылы, гарпуны, наканечнікі стрэлаў i мноства іншых вырабаў. Няма толькі касцяных разцоў i нажоў, бо крэмень з яго падатнасцю рэтушаванню i з асаблівай цвёрдасцю тут быў незаменны.
Цяжка было ссекчы дрэва рагавой сякерай, для гэтага лепш служыла каменная прылада, а вось калі трэба было рассекчы мяса на кавалкі,— тут ужо i з рагавой можна было даць рады.
Калі ўзнікала неабходнасць зрабіць якую-небудзь прыладу з рога, ён спачатку падзяляўся на асобныя кавалкі — нарыхтоўкі. Для гэтага матэрыял надсякаўся каменнай сякерай або надразаўся крамянёвым нажом i разломваўся. Затым разламаныя часткі зачэсваліся i зашліфоўваліся на каменных плітах, чым надавалася нарыхтоўкам патрэбная форма.
Свідраванне адбывалася падобным спосабам, як i пры вырабе каменных сякер i матык.
Наканечнікі стрэлаў i невялікія гарпуны вырабляліся з расшчапаных уздоўж сценак тоўстых трубчастых костак. Такія нарыхтоўкі затым абстругваліся нажамі i загладжваліся. Для праколак i іголак выкарыстоўваліся тонкія рэбры дробных звяроў і, увогуле, драбнейшыя косткі. З шырокіх рэбраў іншы раз вырабляліся масіўныя кінжалы, але часцей для гэтай мэты выкарыстоўваліся адросткі спінных пазванкоў зубра або тура.
Найбольш дробныя рэчы, як малыя рыбацкія кручкі або некаторая аздоба, выразаліся з касцяных пласцінак. З тазавых костак рабіліся лыжкі. А вось відэльцаў не знойдзена, бо яны ў Еўропе з'явіліся значна пазней, i да вядомых крыжовых паходаў нават каралі елі мяса рукамі.
Косткі i асабліва рогі значна цвярдзейшыя за дрэва, i таму яны цяжка паддаваліся апрацоўцы каменнай прыладай. Іх нават жалеза бярэ з цяжкасцю i хутка ад ix тупіцца. Дасканалая ж апрацоўка знаходак з гэтых матзрыялаў без сумнення сведчыць аб тым, што косткі i рогі папярэдне распарваліся. Пры высокай тэмпературы яны легка рэжуцца, а астываючы, набываюць ранейшую цвёрдасць.
Рагавыя i касцяныя вырабы ў адных мясцінах былі больш распаўсюджаны, у другіх менш. На Прыдняпроўі, у басейне Немана i Прыпяці, дзе сустракаецца мноства крэменю, не было патрэбы шырока ўжываць рог i косткі. Затое ж на бедным на крэмень Паазер'і гэтыя рэчывы былі асноўным матэрыялам для вырабу прылад працы i зброі. Тут у некалькі разоў менш сустракаецца каменных рэчаў, чым на ўсёй астатняй частцы нашай тэрыторыі.
Найстаражытнейшы чалавек мог пераплысці раку, трымаючыся за бервяно, Некалькі звязаных бярвенняў утваралі плыт. Маюцца бясспрэчныя сведчанні, што ў новым каменным веку на тэрыторыі Беларусі вырабляліся i лодкі. Ладны кавалак адной з ix быў знойдзекы на неалітычнай стаянцы каля вёскі Зацэнне Лагойскага раёна. Цяпер ён захоўваецца ў Дзяржаўным гістарычным музеі БССР.