Гняды адразу ж перайшоў на шалёны галоп, аж воблака марознага снежнага пылу ўзвілося за палазамі саней. Гэта была страшэнная гонка, нібы пагоня за днём учарашнім. Ці ўцёкі ад дня сённяшняга? На колькі хопіць сіл: і не дагнаць, і не ўцячы.
Дзядзька Макар падняўся, мацюкнуўся (яму гэтае прыручэнне маладых коней заўсёды трапала нервы) і пайшоў па санным следзе да дарогі. Куды яны паляцелі? За гэтымі дзецюкамі патрэбны нагляд: яшчэ скалечаць каня, вунь як азвярэлі, увайшлі ў азарт...
На дарозе конюх прыпыніўся, прыслухаўся і заспяшаўся туды, дзе чулася галёканне дзецюкоў. Падумаў з прыкрасцю: «Дай такім волю — потым будзеш кусаць локці... Але ж як без падмогі? Каго на гэтае прыручэнне ўгаворыш?»
Марозны снег рыпеў пад валёнкамі з нейкай асаблівай сярдзітасцю: рып-рып, рып-рып...
Побач з дарогай была коўзанка — пакаты ўзгорак, які заледзянеў пасля адлігі, і каля яго цяпер гурбою таўклася дзятва: і школьнікі, і зусім яшчэ смаркачы. Хто на санках, хто на дошцы або кавалку фанеры. Шум, гам — звычайная дзіцячая неразбярыха. Санкі, разагнаўшыся па ледзяной трасе, выносілі некаторых смельчакоў да абочыны. А хто не паспяваў прытармазіць ці звярнуць убок, вылятаў на дарогу.
Дзядзька Макар мінуў коўзанку і пайшоў далей, убачыўшы, як з-за павароту вынырнуў Гняды. Жарэбчык, ашаломлены і аслеплены лютасцю людзей, не мог спыніцца, не мог даць сабе перадышку. Ён бег: пакуль былі сілы, пакуль трымалі ногі. Усё тым жа шалёным галопам, пад здзеклівае галёканне дзе-цюкоў і пякучыя ўдары дратаванкі. Бліжэй, бліжэй, як штосьці страшнае, непазбежнае. Ужо чуваць хрыплае дыханне каня, бачна крывавая пена на аскаленых зубах.
— Да-ро-о-гу-у! — гаркнулі з саней.
Конюх наважыўся адскочыць у снежную гурбу, як пранізлівыя крыкі за спінай прымусілі яго азірнуцца і жахнуцца: на дарогу выкаціліся санкі з дзяўчынкай. А Гняды ўжо зусім побач, і не звярнуць яму з глыбокай каляіны, не спыніцца. Усё вырашалі імгненні, дзясятыя долі секунды...
Дзядзька Макар кінуўся насустрач каню, ухапіўся адной рукой за аброць, другой — за дугу. Ён павіс на аглоблі, стараючыся з усіх сіл завярнуць Гнядога ўбок. Гэта была мёртвая хватка.
— Сто-о-о-й, сто-о-й! — Немы, адчайны крык скалануў марознае паветра.
Гняды ўстаў на дыбкі, жаласліва заіржаў і раптам асеў на заднія ногі, нібы паслізнуўшыся. Дзядзька Макар глядзеў у вочы каню і бачыў у іх слёзы. Ён абняў жарэбчыка за шыю і прыпаў да яе шчакой, не зважаючы на крывавую пену, якая капала з храпы каня на белы каўнер кажуха.
Дзяўчынка ўсё яшчэ сядзела на санках пасярод дарогі, амаль што каля самых ног Гнядога, і, ціхенька падвываючы, плакала. Дзеці, якія спусціліся з коўзанкі, стаялі на абочыне, сцішэлыя і разгубленыя, усе разумелі: бяда была зусім побач, крок-другі...
Вера да таго перапалохалася, што аж захварэла. Давялося даставаць ваду ў знахаркі, лячыць ад спуду, які даволі доўга прыходзіў у Верыны сны страшнымі кашмарамі. На дзяўчынку ляціць раз'ятраны конь, а яна ніяк не можа ўцячы...
Пазней, праз колькі год, Вера пасябравала з Гнядым, нават каталася на ім вярхом. I ў санях ездзіла, і ў павозцы. Ён быў паслухмяным і цягавітым канём. Вяскоўцы бралі яго нарасхват, асабліва вясной, калі трэба было садзіць бульбу на прысядзібных участках. Вельмі ўжо роўна вёў Гняды баразну, не наравіўся, не прыставаў. За гэта яго цанілі, хаця і не бераглі: грузілі, паганялі, не заўважалі крывавых мазалёў пад хамутом. Як кажуць, хто цягне, на таго і грузяць.
— I што яны з нашым Гнядым зрабілі?! — дзядзька Макар быў сам не свой, такім, здаецца, Вера не бачыла яго ніколі.
— Хто яны? Вы пра каго? — Яна з нейкай бояззю ўступіла ў паўзмрок канюшні, вузкі праход якой цьмяна асвятляла лямпачка, што вісела бліжэй да дзвярэй.
За кладоўкай, дзе звычайна захоўвалася вупраж, знаходзілася стойла Гнядога. Дзядзька Макар адступіў убок, і Вера прайшла бліжэй да праварыны. Калі вочы прывыклі да паўзмроку, яна ўбачыла, што пярэдняя нага Гнядога сагнута ў калене і ледзьве дакранаецца капытом да саламянай падсцілкі.
— Што з ім? — Вера азірнулася.
— Нейкія недавяркі ноччу зламалі замок, залезлі ў канюшню, выкралі Гнядога і яшчэ двух... I вось... пакаталіся, лепшых коней загналі...
Вера працягнула руку ў праварыну, дакранулася да лба Гнядога і ціха спытала:
— Хто цябе так, конік, хто?
— Трэба ўчастковаму паведаміць... Я гэта проста так не пакіну, — голас дзядзькі Макара, здаецца, яшчэ больш ахрып.