Выбрать главу

— Арэшкі-пацешкі. Сушаныя. Тут, па азярынах, гэтай расліны багата. I на смак нішто сабе, і здароўю ў карысць. Рэлікт трацічнага часу.

I якраз ад нашага бівака — нарэшце! — пачулася гучнае: «Э-э-а-а-э-э!..»

— Гукаецеся так? — спытаў Васіль Захаравіч.

— Выбачайце, бацька кліча, мне трэба ісці. Дзякуй за пачастункі, за цікавую размову... Няхай на вашу донку дабрэнны шчупачына зловіцца!

— Учора зяць на спінінг падцяў аднаго — два кілаграмы заважыў.

* * *

Усчаўся дождж, ціхі, абложны. Сёння бацька жартаўнік і весялун. I толькі назаўтра аціхне, ападзе настроем, калі не будзе чым пахмяліцца... Мы сядзім пад шатамі волата-дуба, балюем.

Запас пітва канчаўся. Іван ужо шкадаваў, што мала ўзялі, — надта ж спадабаўся яму «Спатыкач».

Эх, не было б дажджу — ці ж мы лайдачылі б?.. А так, во, узвялі пад дубам шацёр, разаслалі брызент, уселіся. Як чакаць — дык і дзень на схоне, а дождж і не думае ўшчукаць.

— Чарачка-каток, каціся ў раток!.. — бацька выпіў апошняе каліва і паставіў конаўку на чамадан, што служыць нам за стол. Даеў свае хлеб і гурок маласольны. — Ну, гаўрыкі, дапівайце! Што вы ўсё чокаецеся, бы маладыя на вяселлі? — Кінуў Шарыку рэшткі каўбасы, а таго не бачыў, што гэта Іванаў кусанік.

-Ну во, — узбурыўся Іван. — I дапівайце. А мне закусваць кукішам?

— Можна і кукішам, а можна хвігай і нават дуляй. — Бацька пасмейваецца. — А лепей, дзетка, гурочкам замары чарвяка. — I — да Шарыка: — Табе ж гурок не пайдзёць. Правільна я кажу? — Шарык завіхляў хвастом, падпоўз бліжэй да бацькавай рукі, крануўся мысай. — Цябе я ў крыўду не дам... Мы многае што павінны разумець: і гэтых аболтусаў — кіўком галавы паказаў на нас, — і тых балбесаў, што ў берагах хаваюцца. Каб толькі дождж перастаў. Прудзіць як з вядра, іці яго пяты... Ноч во так пабарабаніць — і сушы лапці. — Бацька цепнуў параненым плячом. — Учора круціла, гняло — знаў: пачнецца гнілое надвор'е. Чуюць мае раны непагоду, свой барометр. Але ж, хлопцы, што тут казаць? Зранку нам сёння здорава ручыла — запоўніць бабрамі ўсе лавушкі за якія дзве-тры гадзіны, гэта ж нешта значыць, га?

— Значыць тое, што нам сюды трэба было адразу ехаць, — Іван яўна папікнуў бацьку, і я чакаў, што зноў між імі пачнецца спрэчка, але нечакана бацька заспяваў:

— Пад карэннем дуба — бабры вядуцца-а-а, а ў сяродку дуба — яравыя пчолкі-і-і, а пад споверх дуба — ўсё ясныя зоркі-і-і...

Іван пачаў насміхацца-гарэзіць:

— Ну, тата, цяпер вам толькі на вечарынку!.. Ды ў бабскі круг. Дзе і бабры дзеліся б!

Але бацька не абарваў песню, дапеў:

— Будзем баброў біці ды шубачкі шыці-і-і, а пчолкі марыці ды мёд-віно піці-і-і, а ясныя ж зоркі будуць нам свяці-і-і... Эх!

Я ажно падскочыў — песню ўпершыню чую. Ну і бацька! А ўпрошваў жа, помню, умольваў, калі запісваў народныя песні ад маці, каб і ён нешта прыгадаў, дык апрача «Хаз-Булата» ніводнай і не ўспомніў. I вось — такая цудоўная песня!

Іван не маўчыць — пачынае абурацца:

— Пашыеш шубачку — каб не так. Пасля і шубачкі не захочаш, не да ясных зорачак будзе... Гэта ўжо точна!

— I дзівак жа ты, дзівак, — смяецца бацька. — З песні слова не выкінеш. Значыць, яна даўняя-старадаўняя. Некалі ж, выходзіць, нашыя продкі шылі шубачкі з баброў калі ў песнях спамінаюцца. Адкуль, от, песня бярэцца? З жыцця, так?.. Бач, усё падмечана правільна: не дзе-небудзь, а пад карэннем дуба бабры вядуцца — у лугах. I шубачкі, значыць, бабровыя былі. Чаго ж тут мудрагеліць?.. Развядзём баброў, то, пабачыш, зноў мода на такія абновы вернецца — шамрэць будуць скрозь бабровыя шубачкі, вока радаваць.

— Тата, адкуль у вас песня гэтая, пачулі дзе? — перапыняю бацькавы мары.

— А хто яе знае — знеткуль жа ўзялася. З душы проста, з сяродку... Малым чуў, ад Піліпа.

— Дык вы яшчэ паспявайце. Можа, зноў нешта рэдкае выплыве.

— Не, сын... Цяпер бы, здаецца, пайграць. Адной бы рукой. I толькі — каб тут-ка, на беразе. Вы ж, от, іграць можаце, а гармоню не ўзялі, дома пакінулі. А на гуркі не забыліся. Ці ты, — звярнуўся да мяне, — купіў пстрычку гэту, фотаапарат і больш за месяц носішся з ім — усё роўна як кот з жылай, думаючы, што мяса ўхапіў: і кінуць шкада, і глытаць моташна. Ну, скажы ты мне, калі я картачкі атрымаю? — Бацька сур'ёзны. — I чаму вас у школе вучаць?!.

— А ўсяму патроху, — з посмехам адказаў я.

— Во-во! Гэта ж, каб нечым талковым заняцца: вучыся і любі нешта такое, каб надзейнае і таксама галоўным было. Хм, фотаапарат. Грошы растранжырыў. Забаўлянку купіў. А давай скрыпачку справім?!.