Яшчэ ў сакавіку маці купіла ў райцэнтры два дзесяткі інкубатарскіх куранят. Свае куры састарэлі, а тут зімой нейкая хвароба ўкінулася ў куратнік: толькі тры чубаткі засталіся. Зноў-такі маці гаравала, наракала на свой лёс, боскую няміласць і з горыччу казала:
— Дзе коратка, там і рвецца.
Прыбавілася клопатаў у Веры: за куранятамі вунь які догляд патрэбны. Пушыстыя, жвавыя, ім жа зусім не хацелася сядзець у цёмным кошыку, накрытым старой карычневай хусткай. Маўчалі дзень, другі, пакуль не акрэплі, а потым такі піск сталі падымаць — на двары было чутна.
Прыходзіла Вера са школы \ адразу ж выпускала куранят у закутак каля печы, адгароджаны шырокімі дошкамі. Давала тварог, крышыла дробненька варанае яйцо, налівала ў сподачак малако. Жоўтыя камячкі весела ціўкалі, клявалі пачастунак, запівалі малаком, смешна закідваючы ўгору свае галоўкі. Ёй падабалася назіраць за гэтай неспакойнай сямейкай, слухаць бойкія галасы куранят. Яна прыносіла Паўліка, калі той не спаў, садзіла сабе на калені або на маленькі стульчык і суцішвалася. Гэта былі хвіліны нейкай лагоднасці і замілаванасці.
Падрасталі кураняты, прыбаўлялася клопатаў: ім ужо не хацелася сядзець у закутку. Яны самі вылазілі з кошыка, пераскоквалі цераз дошку, бегалі па кухні, прасіліся на двор.
Аднойчы на падворку знікла куранё. Шукалі, клікалі — дарэмна. I толькі на другі дзень, калі Вера ўбачыла чужога рудога ката, які затаіўся каля куста парэчак і сачыў за куранятамі, яна зразумела ўсё. Закрычала, кінулася да плота, а кот шалёна бліснуў на яе сваімі зялёнымі вачамі і адным скачком пераляцеў граду з цыбуляй, а другім сігануў да густога малінніку. I не дагнаць, і не расквітацца з драпежнікам. А што яму словы праклёну і пагрозы зжыць са свету?
Аперыліся кураняты, падраслі, і ім ужо было цесна ў двары. Настаў час выпускаць іх за браму, на другі бок вуліцы, дзе быў невялічкі выган. Праўда, выган не прывабліваў жухлаватай травой, і кураняты больш ціснуліся да агародаў: свайго і суседскага. Маці часам сердавала:
— Купіла на сваю галаву. Без квахтухі з імі адно мучэнне. Толькі і лезуць у шкоду...
Нараканні — нараканнямі, а дні ішлі сваёй чарадой, і інкубатарскія піскляняты неяк незаўважна станавіліся маладзенькімі курачкамі і пеўнікамі. I вось аднойчы двое з іх не паспелі перабегчы вуліцу і трапілі пад колы грузавіка, якім кіраваў шафёр-ліхач. Вельмі перажывала Вера і слёзы не магла стрымаць. Ды што слёзы? Імі не ажывіш, не папярэдзіш бяду...
У пеўнікаў з'явіліся чырвоныя грабеньчыкі, і яны пачалі выпрабоўваць свае ломкія, слабыя галасы. Стараліся адзін перад адным (а іх засталося трое, чацвёрты апынуўся пад грузавіком), крычалі сваё смешнае «ку-ка-рэ-ку-у», крыльцамі ўзмахвалі, нібы спрабавалі адарвацца ад зямлі. Жылі ў згодзе, але аднойчы пеўнікі штосьці не падзялілі: двое напалі на аднаго. I, мусіць, добра-такі пабілі слабейшага: у яго быў падагнуты кіпцік на правай ножцы, і ён хадзіў накульгваючы.
Куль (так Вера празвала кульгавага пеўніка) стаў баяцца былых сябрукоў, як заклятых ворагаў. Раніцай першым уцякаў з двара, каб не бачыць і не чуць сваіх праціўнікаў. Цэлы дзень туляўся наводшыбе, а надвячоркам вяртаўся дадому апошнім.
Вера шкадавала Куля, але не магла дапамагчы яму адолець баязлівасць. I не рассудзіць пеўнікаў, і не памірыць...
Колькі б працягваліся пакуты Куля — невядома. Ды аднойчы надарыўся выпадак, які Вера ўспамінае з неўразуменнем. А як такое растлумачыць? З чым параўнаць?
Нечакана сярод белага дня ўсчалі паміж сабой бойку два пеўнікі — крыўдзіцелі Куля. Можа, аднаму з іх зажадалася стаць верхаводам у іх курыным сямействе? Хто ведае... А бойка была гарачая і бязлітасная. I адкуль у гэтых маладзенькіх пеўнікаў з'явілася столькі злосці?
Вера падаспела ў самы разгар сутычкі. Але яна не спыніла задзіраў, бо падумала пра Куля, з якім так жорстка абышліся яго праціўнікі. Двое на аднаго ды яшчэ кульгавага... Не пашкадавалі, вунь як настрашылі...
Пеўні біліся да знямогі. Кроватачылі дзюбы, крывавілі грабяні, але ніхто з раз'юшаных задзіраў не хацеў саступаць. Адскоквалі адзін ад аднаго для новай атакі і зноў сыходзіліся. У круглых вочках — помста, пер'е на шыйках — старчма, крылле раскінулі — страшна паглядзець.
Дзюба да дзюбы — хто першы не вытрымае, адступіць? Ніхто! I зноў — паядынак! Спачатку пеўні ўзляталі ўгору на якога паўметра ад зямлі, і стараліся дастаць адзін аднаго кіпцю-рамі сваіх ног або крыламі...
«Бі сваіх, каб чужыя баяліся!» — I разляталіся белыя пёркі, і падалі чырвоныя кроплі на траву...
Нарэшце пеўні змагліся. Яны ўжо не біліся, але ўсё яшчэ стаялі адзін супраць аднаго ў баявой стойцы. А можа, у іх была перадышка?