Выбрать главу

У сасонніку гарачыня, здаецца, памякчэла, смалісты водар казытаў у носе, кружыў галаву. Маладзенькія сасонкі, метры пад тры вышынёй, стаялі абапал вузкай дарогі, на якой пралеглі глыбокія каляіны ад трактарных колаў. Па гэтай дарозе Вера неаднойчы хадзіла на ягады і грыбы і на малінавую дзялянку таксама. Хадзіла з маці, аднагодкамі, завітвала ў бор і адна.

— Ваўкоў баяцца — у лес не хадзіць, — жартавала Вера, калі маці перасцерагала дачку ад небяспечных лясных сустрэч.

— Глядзі, каб на двухногіх ваўкоў не натрапіла, — непакоілася маці.

— Я, мамачка, добра чую, і вочы ў мяне пільныя...

А хіба многа знойдзецца дзяўчынак ці нават хлопчыкаў, каб вось так апынуцца сам-насам з лесам? Гэта ўжо не назавеш выпадковасцю ці нейкім мімалётным капрызам. Гэта ўжо характар! Хаця слёзы на Верыных вачах бываюць не так і рэдка... Але ж ці заўсёды слёзы — прыкмета слабасці? I якія слёзы?

За сасоннікам дарога павярнула да шырокай, зарослай густым маліннікам, дзялянкі, за якой пачыналася Ласінае ўрочышча. На ўскрайку, дзе стаялі высокія елкі, Вера спынілася: «Куды ісці? Дзе шукаць Ігналёў бровар? Ці недарэмныя мае турботы? Тут жа вунь якая прастора, і паспрабуй зазірнуць ва ўсе патаемныя мясціны...»

Як толькі Вера апынулася ў цяні, што падаў ад густых шатаў ялін, на яе наляцела цэлая плойма машкары. Яна наламала папаратніку, каб абараняцца ад насякомых. Адмахвалася папаратнікавым венікам і слоікам («і на што ён мне?»), але гэтая самаабарона мала памагала: машкара была неўтаймоўная. Добра яшчэ, што Вера здагадалася апрануць трыко і сінюю блузку з доўгімі рукавамі.

Замшэлая, ледзь прыкметная лясная сцяжынка вяла між елак і соснаў уніз, туды, дзе з Ласінага ўрочышча выцякала крынічка. Тут летась Вера разам з бацькам натрапіла на цэлую калонію лісічак, ад якіх навокал было жоўтым-жоўта. Яны набралі грыбоў поўны кошык, але не гэтай удачай запомніўся той ліпеньскі дзень. Вера ўпершыню за апошнія два гады ўбачыла бацьку такім вясёлым і гарэзлівым. Ён дзяцініўся, жартаваў, ну зусім як хлапчук-пяцікласнік.

— Колькі іх! I вунь, і вунь... Мае грыбочкі, дачакаліся! Вера зразала ножыкам лісічкі каля самай зямлі, здзіўлена прыслухоўвалася да бацькавых слоў. А ён лёг на мяккі мох каля шырокай жоўтай купкі, смяяўся і прыгаворваў:

— Маё месцейка, я тут яшчэ школьнікам збіраў. I як час ляціць, як пралятае... Грыбочкі растуць, кожны год з'яўляюц-ца на белы свет. Э-эх, жыццё-быццё, лісічкі-сястрычкі... Прыдумала ж прырода, прымудравала...

I ўжо зусім сур'ёзна, нават з нейкай крыўдай:

— Толькі бог няроўна дзеліць. Каму — месца пад сонцам, а каму — кукіш з маслам. Аднаму густа, а другому пуста...

Бацька сеў, паклікаў Веру:

— Ведаеш, дачушка, чалавека лёгка зламаць, як лісічку зрэзаць. Вось і мяне зламалі, зрэзалі, растапталі... Тата твой быў з галавой і залатымі рукамі... Ды вельмі ўжо не любіў прахіндзеяў і шкурнікаў, змагаўся за праўду-матку... А каму ж яна падабаецца? З-за яе вунь колькі бяды-гора! Хто да ўлады дарваўся, таму праўда нібы костка ў горле. Паспрабуй стаць на іх дарозе — зняславяць, растопчуць... I я адзін з такіх няўдачнікаў. Сам гібею і вас мучаю...

— Тата, а чаму ты такі? — раптам вырвалася ў Веры. — Хто цябе прымушае? Няўжо табе не шкада нас?

— Шкада, яшчэ як шкада... Бачу, разумею, пакутую... Быццам заяц перад позіркам удава...

— I яго нельга адолець?

— Можна, дачушка, можна! Толькі вось як? Калі чалавек губляе веру...

Ён кінуўся ніцма на мох, уткнуўся тварам у чарнічнік і заціх, нібы затаіўшыся ў чаканні блізкай небяспекі. Вера стаяла побач, глядзела па бацькаву спіну і ледзьве стрымлівалася, каб не расплакацца на ўвесь лес. Ёй было вельмі цяжка і самотна, нібы яна толькі пгго згубіла самае блізкае і дарагое.

Штосьці падобнае Вера адчувала цяпер, калі ішла па замшэлай сцежцы Ласінага ўрочышча, прыпамінаючы мінулагоднюю лясную вылазку за лісічкамі разам з бацькам. I тую размову, і тое бацькава: «зламалі», «растапталі»... Прыпаміналася, думалася: «Куды я іду? Што шукаю? Няўжо мае пошукі чагосьці варты? Ці не дзівацтва ўсё гэта? Як і тыя пошукі чарадзейнай расліны... Як і рознае знахарства...»

А камары з машкарой усё не адставалі, віліся над галавой, лезлі сляпіцаю ў вочы. Вера адчайна махала перад тварам пучком папаратніку, адфуквалася, раз-пораз узмахвала слоікам, гатовая шпурнуць яго куды-небудзь у гушчар.

«Прыдумала сабе прыгоду, вось цяпер і адфуквайся. Сказаць каму — абсмяюць... Хіба знойдзеш іголку ў стозе сена?» I прыбавіла кроку, і ўжо не так чуйна прыслухоўвалася да навакольнай цішыні. Ды і чаго тут прыслухоўвацца?