— Не. Не падумала я тады пра гэта.
Мачалаў зірнуў на гаспадара:
— Ну, і што далей?
Дзед хмурна прагаварыў:
— Ну, а далей, калі сёння ўварваліся ў хату гэтыя супастаты, то адразу ж і катаваць пачалі: «Дзе крыж?»
— А вы што сказалі?
— Сказаў, што калі Чырвоная Армія прыйшла, то з радасці здалі яго дзяржаве.
— І яны паверылі вам?
— Так, мы ж са старым пачулі бяду і ўмовіліся паміж сабой так казаць, — растлумачыла Міхееўна і дадала: — Яны ж нас па розных пакоях адразу расцягнулі, а мы, атрымалася, у адзін голас сказалі. Вось яны пашукалі, пашукалі і, нічагуткі не знайшоўшы, сышлі.
— Ну а вашага былога кватаранта сярод іх не было?
— А хто яго ведае? На мордах маскі напяты, паспрабуй разгледзь.
Купрэйчык спытаў у гаспадара:
— Міхаіл Міхайлавіч, а вы сярод гэтых траіх, калі яны размаўлялі з вамі і патрабавалі аддаць крыж, голасу знаёмага не чулі?
— У тым і справа: мне прычулася, што той, хто стараўся казаць менш за іншых, быў Воўка.
Мачалаў пакінуў сваіх супрацоўнікаў працягваць аглядаць месца здарэння і дапытваць пацярпелых, а сам разам з Купрэйчыкам выйшаў у двор.
— Слухай, Лёша, — прапанаваў ён, — давай пагаворым з прадаўцом газы.
— Я таксама хацеў табе пра гэта сказаць, пайшлі.
Яны выйшлі на вуліцу і неўзабаве былі каля газавай крамы. Яна размяшчалася ў адноўленай цаглянай будцы, якая, відавочна, да вайны была невялікай падстанцыяй. Усярэдзіне было брудна, холадна і пахла газай.
У куце на самаробнай лаўцы сядзеў дзядок. Ён падлічваў выручку. Убачыўшы ўвайшоўшых, сказаў:
— Зачынена. Газы ўжо няма.
Мачалаў прывітаўся і весела спытаў:
— І для міліцыі нічога не засталося?
— А што міліцыя? Газа не гарэлка, няма чаго пакідаць.
Мачалаў усміхнуўся Купрэйчыку:
— Бачыш, які ядавіты гаспадар? Нават на міліцыю злуецца.
— Ды я не злуюся, газы сапраўды ў мяне няма.
Ён падняўся з лаўкі, і работнікі міліцыі ўбачылі, што Пултас вельмі нізенькага росту, у велізарных ватовых портках і валёнках. Сівыя касмылі валасоў смешна тырчалі ў розныя бакі.
Мачалаў спытаў старога:
— Ці не ўспомніце вы, як некалькі дзён назад сюды прыходзіў мужчына і цікавіўся, хто са старонніх жыве ў Троцакаў?
Стары спачатку здзіўлена паглядзеў на іх, затым некаторы час моўчкі разважаў і толькі пасля гэтага адказаў:
— Так, памятаю. Але я ж пра гэта Міхееўне казаў.
— Правільна, а яна нам расказала. Скажыце, а раней гэтага чалавека вы нідзе не бачылі?
— Вы ведаеце, твар мне яго знаёмы, а вось дзе я яго бачыў — не магу ўспомніць.
— А як ён быў апрануты?
— Вось гэта я памятаю. У плашчы ён быў. брызентавым плашчы, з каптуром на спіне.
Маёр хацеў нагадаць Пултасу пра кватаранта, але своечасова спахапіўся: «Не трэба спяшацца. Калі знойдзем Карунова, то, можа быць, яго давядзецца старому на апазнанне прад’яўляць».
Неўзабаве ён, крочачы па мокрай ад дажджу і снегу дарозе, сказаў Купрэйчыку:
— Нітачка ёсць. Так што давай, Лёша, размотвай клубок далей.
6 Лейтэнант Славін
Вось ужо чацвёртыя суткі Славін матаецца па таежных дарогах. Дзе на спадарожнай машыне, дзе на калёсах, а дзе і проста пешшу, ён дабіраўся ад аднаго паселішча да другога, пабываў у дзясятках арганізацый, але наблізіцца да раскрыцця злачынства пакуль не змог.
Андрэя Пудоўкіна ён дачакаўся на «пупе». Гэта быў пажылы, нізкага росту, круглатвары чалавек. Пудоўкін адразу ж успомніў той вечар, калі ён бачыў у чайной Мартава. Акрамя гэтага, ён назваў яшчэ пяцярых вадзіцеляў, якія тады прыязджалі на «пуп».
Оперупаўнаважаны знайшоў іх. Падчас допытаў пашырэў круг тых, хто спыняўся ў той вечар у чайной.
Зараз лейтэнант вяртаўся на «пуп», сёння туды павінны прыехаць трое патрэбных яму вадзіцеляў. Буфетчыца цётка Маша, убачыўшы Славіна, ветліва ўсміхнулася. Уладзімір ведаў, што яе клічуць Лізавета Мікіцічна. А цёткай Машай клікаць яе сталі пасля таго, як яе так назваў адзін з жартаўнікоў-вадзіцеляў. І Лізавета Мікіцічна змірылася: «Цётка Маша дык цётка Маша, абы план ішоў». Ахвотна адгукалася на сваё новае імя.
Лейтэнант ужо некалькі разоў размаўляў з ёй і, дзякуючы гэтай жанчыне, даведаўся пра звычкі мясцовых вадзіцеляў. Уладзімір папрасіў шклянку чаю і, выбраўшы момант, калі ля прылаўка нікога не было, спытаў:
— Ну як справы, Лізавета Нікіцічна?
— Для мяне справы, дарагі, — гэта план. На гэта не скарджуся, а вось вашы справы такія: я даведалася, што, акрамя нашых машын, ну тых, якія звычайна тут стаяць, у той вечар была яшчэ адна. Нумары яе ніхто, вядома, не памятае. Шафёр — малады, здаровы хлопец. Я зараз успомніла, што ў яго на правай руцэ татуіроўка. Ён прыехаў крыху пазней гэтага, як яго.