Выбрать главу

Сын аж выцягнуў шыю, па–птушынаму схіліў галаву, адным вокам назірае за мамай.

Мама. Дачушка! Што ты сказала? Як жа ты так? Я ж для цябе…

Дачка. Не трэба меладрам, мама! Ясна? (Сказала і спалохалася.)

Мама (скрозь слёзы). Ясна… Так ясна, што аж у вачах цёмна.

Сын. Мама! Слёзы тут не памогуць! Тут трэба эканамічныя санкцыі.

Мама. Але што? Што я вам павінна? Што яшчэ?

Сын. Што? Гэта ўжо другая гаворка. Гэта мы прадумаем.

Дачка. Што? Хоць бы тое, што другім. Вунь Нэлі на імяніны бацькі падарылі цэлы звярынец: поні, зебру, сланёнка і нават кенгуру. Ты сама бачыла па тэлевізары.

Мама. Што ты раўняешся? Што ты раўняешся? Што, ты не ведаеш, хто ў яе бацька? Мільянер! Палавіна арабскае нафты ў яго. Гадавы даход у яго — восемдзесят два мільёны! А ў твайго бацькі…

Дачка. А хто вінаваты?

Мама. У чым?

Дачка. Што ў майго бацькі няма такога даходу?

Мама. Як гэта хто?

Дачка. Ты!

Мама. Я? Але чаму?

Дачка. Ты што, не магла выйсці замуж за Нэлінага бацьку? А Нэлі хай бы дастаўся мой. А?

Мама. Не магла! Не хацела! Бо яе дзед быў гангстэрам. I нафтавыя ўчасткі яны купілі за бандыцкія грошы. Яны ўсе гангстэры, бандыты. У іх рукі і сумленне ў крыві. А ты хочаш, каб…

Сын. А грошы не пахнуць, як сказаў адзін…

Дачка. У Нэлі і рукі белыя і сумленне. Яна — не вінаватая. Мы за дзядоў не адказваем.

Мама. Што ж гэта робіцца? Я ўжо нічога не разумею.

Сын. Мама! Ты дарэмна не слухаеш палітычнага каментатара.

Мама. Гэта жорстка. Гэта бесчалавечна. Дзеці…

Сын. А мы па Бібліі, якую падарыў нам дзядуля. «Будзем прыгнятаць бедняка–праведніка, не будзе літасці ўдаве і не пасаромеемся мнагалетняй сівізны старца».

Мама. Дык гэта ты… твая навука? Гэта ад цябе ўсё?

Сын. Ад Бібліі.

Мама. Ты не зразумеў! Гэта богаадступнікі, паганыя людзі гаварылі. Ерэтыкі!

Сын. Яны сімпатычныя людзі, тыя ерэтыкі, вясёлы народ. Кожны з іх тройчы смяшыў чалавецтва. Першы раз народ смяяўся, калі ерэтык паведамляў пра сваё вялікае адкрыццё і вынаходства. Другі раз народ весяліўся, калі яго за гэта адкрыццё інквізітары публічна смажылі на кастры. I трэці раз весяліцца прагрэсіўнае чалавецтва, святкуючы чатырохсотгадовы юбілей ерэтыка. Аказваецца — ён быў вялікі, а яго падсмажылі. Каб не ерэтык Галілей, Зямля наша да гэтага часу стаяла б на трох кітах. Не было б Магелана — не было б Амерыкі. I Саветы не запусцілі б Гагарына. Не, усё гэта было б, але са спазненнем на пару стагоддзяў.

Мама. Божа мой, божа мой! Што ў яго ў галаве? Пакладзі Біблію. Табе рана яе знаць. Ты яшчэ горкае дзіця. Кашмар! Што за дзеці? Ну і дзеці!

Мама пайшла на кухню.

Сын. «Дети грешников бывают дети отвратительные и общаются с нечестивыми…»

Дачка. Я так не магу. Ведаеш, малыш, гэта ўжо цераз сілу. I праўда — жорстка мы з мамай. Другі раз я так болей не буду. Мне шкада яе… Пакрыўдзілі мы яе…

Сын (прытуліу сястру). Значыць, ты яшчэ… У наш суровы век ты… Занадта ты далікатнае стварэнне. Ну што ж, і такія таксама патрэбны. Будзь такая, якая ты ёсць — мяккая, добрая, як папрок грубым людзям. Ты даруй мне за гэты эксперымент. Я праверыў, як можна выкарыстаць зайздрасць. Далікатная, ласкавая душа становіцца жорсткай… Сумеў.

Дачка. Гэта я сама.

Сын. Я так і рабіў, каб ты думала, нібы ты сама…

У пярэдняй зноў раздаецца званок. Дачка адчыняе дзверы, упускае тату і вяртаецца.

Дачка (паведамляе). Тата.

Уваходзіць Тата. Хмуры.

Сын (патрабавальна). Ну? Што?

Тата. Што — ну? Што — што?

Сын. Гэта я пытаюся: што — што?

Тата. Ты мяне проста абабраў. Мой бюджэт проста не вытрымлівае. Я не маю за што купіць прыстойных цыгарэт. Вымушаны курыць нейкую дрэнь і прыкідвацца…

Сын. …дэмакратам. А можна зусім кінуць курыць. Калі верыць літаратуры (жэст на стэлажы), нікацін вельмі шкодны. Нібыта рак…

Тата. Ты ведаеш, сын? Ты горш за нікацін, больш шкодны.

Сын. Гэта як зразумець? Ты быццам незадаволены?

Тата. Так. Я незадаволены!

Сын. Тваё шчасце, што ты жывеш не пры цэзару Нероне.