— Прыслалі! — твая радасць выясніла ўсё. Выхапіў кніжку з маіх рук і пабег з ёю ў пакой.
Гнеў і здзіўленне перамяшалася ў пачуццё трывогі. «Па кніжках, значыць, хоча гаспадарыць. Ды што там у іх могуць напісаць? I без таго гаспадар ведае, чым карову карміць, свіней, а чым курэй або гусей. От, дурыць сабе хлопец імі галаву.»
Праз тыдзень з пошты прынеслі другую кніжку, танчэйшую — аб курах. Прычапіліся, каб прадоўжыць выпіску «Рольніка Польскага». Танная газета, добрая да самакрутак — дык яно праўда.
З той пары на вёсцы празвалі цябе Валодзькам-аграномам. Аграномаў бацька, аграноміха... Так і засталіся мы «аграномчыкамі» па сённяшні дзень.
У нас на весну рабілі сход. Нагаварвалі, каб выкуплялі ў ГС-е вапну і рассявалі па полі. Бо глебы нашы падмоклыя, «кіслыя» — тлумачылі. Паехалі... і больш не паказаліся.
Бог яго ведае? Як думаеш, сынок, дасць яна, вапна, карысць якую?
Пішаш, што атрымалі новую кватэру ў цэнтры Беластока — тры пакоі з кухняй. Як жа цешуся, што табе добра жывецца! Мы маем цябе аднаго...
Напішы, сынок, адрас.
ЯК 3 МІХАЛКАМ ЛЕС КРАЎ
Хросны Міхалка шэпча ў твар так, каб ніхто не пачуў: — Заве-ея, заве-ея... Бачыш?
Міхалка вышэйшы, і яго чырвоны нос тыцкае проста ў брыво. Збоку ад яго авечай вушанкі відаць месяц, а навокал месяца бялісты круг:
— Праўда, хросны, праўда, будзе завея.
У Міхалкі па-воўчаму блішчыць вока, бо другога не бачу, нос засланіў. Дыхае ён, аж дух забівае. Хачу адвярнуць галаву і ніяк не магу, усё-роўна, бы шыя адранцвела. А Міхалка свідруе бельмам навылёт, не адпускае:
— А што, не казаў? Мо няпраўда?... Дык запрагай каня, запрагай хутчэй! Чуеш?!
Буланка стрыжэ вушыма, адварочвае ўбок кудлатую грыву — ні то саромеецца, ні то баіцца чагосьці? Хросны Міхалка бубніць у кабылінае вуха: — Не храпі, буланка, не храпі, золатца, а то вунь сусед нядобры пачуе.
Буланка крадком топае, разглядаецца па прыгуменнях. Ласкавы Міхалка гладзіць закручаны палоз:
— Ціхенька, бярозавы ты мой, ціха-ша-а, не рыпі...
I Міхалкава вушанка ківаецца да цёмных акон хат.
За вёскаю, на пагорку, сава загукала ў кучме акалелага зарасніку.
— Маўчы ты, прыгажуня, — падмаргнуў ёй Міхалка.
А яна, дурная, напраўду падумала, што прыгожая вельмі, натапырылася, пахвалою пераняўшыся, ажно месяц гарласты чуць не зарагатаў. Тут прыпыніла яго буланка, хвастом таемна махнуўшы, і зубялямі жоўтымі перадрачыла месяцаву нястрыманасць. Анямеў паднябесны валакіта, застыла на ім срабрыстая ўсмешка ад вуха да вуха.
У полі чыстым бор удалечыні чарнаціць. Заяц-труслівец вышмыгнуў з каляіны і кінуўся ўцякаць без аглядкі ў прысады сялянскія.
— Памятай, нідзе не быў і нічога не бачыў!, — нёсся за ім бясслоўны наказ мой, хроснага Міхалкі і буланкі, якая нават капытамі заперлася.
А сава нячутна паляцела следам, каб наказ наш дапільнаваць, за хвальбу кавалерскую адудзячыцца. Толькі зоркі залётна хіхікалі, што-раз якая-небудзь ад смеху ўніз падала.
У Чортавым гушчары Міхалка выцягнуў з саломы пілу, рукавіцу тоўстую падаў патрымаць, а сам пальцам мазольным зубы навостраныя мацаў.
— Рэжа, як масла, — сказаў голасна, аяс сосны прыціхлі. — Вось, гэту спілуем, — стукнуў ботам дрэва векавое.
Сосны-сястрыцы пахіліліся, загудзелі. Піла непаслушная з рук усё выслізгаецца, енчыць:
— Што-о ро-обіце... што-о ро-обіце...
Прыімчаў вецер-задавака, загаласіў у дрымучым урочышчы.
— Зла-адзеі-і... зладзе-еі-іі...
Сняжынкі нахлынулі роем, мяцеліцай вочы засыпалі, у шчокі закалолі марознымі іголкамі, за-пяклі:
— А вон!... а вон!!!...
З-за пня гарыць Міхалкава вока, гарыць, не міргане. — Ну! Пот цячэ па скронях. Дрэва трашчыць, валіцца, знікае ў віхры. Камель падско-чыў, уздрыгнуў, быццам задумаў адпомсціцца за смерць, але вось ляжыць і ціха стогне, а Міхалка ўсё адмервае кавалкі, а піла ў роспачы дастае гарачкі.
— Не бойся, толькі не бойся, — Міхалка хлопае мяне па плячы. — След задуе зусім, у пагоду такую сабакі на двор не выгнаць, не гаворачы аб лесніку...
На гасцінцы адусюль збягаюцца ёлачкі прыгорбленыя, сумныя. Праводзяць маці-сасну, бы хсывыя, хістаюцца ад спаткаўшага іх гора. Міхалка лупіць пугаю буланку — крывадушна, бязлітасна. Я папіхаю сані, хутчэй бы выбрацца ў поле, далей ад таго натоўпу зялёнай сям'і.
Млеўка, ой, млеўка на душы...
Уздыбілася снежная гурба, круціць. Не, не гурба, гэта — смерць у белым адзенні, з касою, скаліцца над саньмі, задаволена ківае чэрапам. Але што гэта!? Дзе каса была, там дула вінтоўкі, а дзе чэрап — вусатая маска стражніка ляснога! I крык: