— Ага.
— Не заходзілі?
— Яны?
— Не запрашалі яшчэ?
— Зойдуць, — Юрка хацеў сказаць што другое, але трэба сказаць менавіта так.
Магчыма, прыходзілі на кватэру тады, калі ён спаў? Як бы і памятае, што хтосьці стукаў, снілася вайна ў Карпатах і біла артылерыя. Потым плакала жонка... Добра, што не прачнуўся, не хо-чацца валачыцца па вяселлях, а адмовіцца не было б як. Зрэшты, можа і не прыходзіў брат. Яго амаль не ведае. Мала помніць яго. Ніколі не гаварыў з ім. Бачыў яго. Столькі ўсяго сваяцтва.
Жанчына ўсё гаварыла.
Чаго ты, кабеціна, тут у Беластоку і то ўвечары? Колькі ты стаптала парогаў за гэты дзень і ў якой справе? Чаго?
Прагаварылі хіба з паўгадзіны.
Жанчыне патрэбна было вырабіць метрыку праз суд і яна не ведала, як пісаць у суд і дзе пішуць?
I Юрка памог ёй. Жанчына спрабавала даць яму дзесяць злотых.
Ад'ехала апошнім аўтобусам, што перад восьмай. У дарозе спала і ёй сніўся хлеб. Ёй моцна хацелася есці.
Вуліца ветрылася, вецер дзьмуў прама, уздоўж тратуара. Хтосьці сказаў «дзень добры», Юрка паглядзеў за ім, гэта быў галоўны бухгалтар, адзіны начальнік, які першы вітаецца з падначаленымі і як бы спецыяльна сочыць ён за тым, каб хто не сказаў яму «дзень добры» хутчэй за яго. Гэта рабіла мілы настрой і многія па сённяшні дзень думаюць, чаму галоўны бухгалтар вітаецца з усімі без разбору, са сторажам і дырэктарам.
Аднойчы Юрка выклікаў службовую легкавую машыну і цэлы дзень правёў на візітацыі будоваў, дзе абсталяваны цяжкія будаўнічыя механізмы. Да канца працы заставалася дваццаць мінут. Юрка рашыў не заязджаць ужо ў бюро, вярнуцца проста дамоў.
Едуць Юравецкай вуліцай, праязджаюць каля аўтобуснага вакзала. Шафёр спыніўся і кажа:
— Адну хвілінку, пане кіроўнік, я толькі на пару слоў са знаёмым шафёрам.
Юрка не кіраўнік, ён намеснік кіраўніка, але шафёр мае справу.
— Проша, — адказвае Юрка.
Шафёр вылез з машыны, перабег на другі бок вуліцы, знік у дзвярах будынка вакзала. Юрка паглядзеў яму ўслед і напаткаў знаёмыя вочы, Вочы глядзяць не на Юрку, яны кіруюцца на машыну і ўбок ад яе, так глядзяць вочы людзей, якія намераны перайсці цераз вуліцу.
Юрка пазнаў: гэта Грыша, муж Тані.
Падышоў да яго і штурхнуў яго ў плячо.
— Ты чаго? — загаварыў Юрка так, як бы яны бачыліся ўчора і меліся кончыць някончанае.
Гавораць, перабіваючы адзін другога.
— Бачу, начальнік з цябе, машынаю разбіваешся, — азваўся Грыша пасля некаторага маўчання.
Глядзіць Юрку ў твар.
— Э, што ты, — Юрка махнуў рукою.
У руках Грышы папяровая торбачка. Чамадан лашчыцца да ног.
— У Беластоку апельсіны прадаюць, а ў нас няма, — кажа Грыша і паказвае торбачку.
— У Вроцлаве няма апельсінаў?
— Мо і ёсць, але пакуль вернемся з працы, ужо няма іх у крамах.
I дадае:
— Таня ўсяго раз купіла за гэты час.
Абое працуюць.
— Ого, дваццаць мінут да ад'езду аўтобуса, — сказаў Грыша. — Што яна робіць? — занепакоіўся. — Пабегла! Чаго ж яе панясло туды! — зазлаваў.
Юрка здагадауся, што тут Таня і яна зараз прыдзе.
Ён запытаў:
— Не сказала?
— Гаварыла, што ідзе на Рынак Касцюшкі, у Delikatesy накупіць цукерак для хросніцы, маем водпуск, едзем у вёску...
Сказаўшы гэта, Грыша паглядзеў на легкавую машыну Юркі і дакончыў:
—...халера, спознімся на аўтобус!
Падышоў шафёр і ні то запытаў, ні то сказаў:
— Едзем, пане кіроўнік.
— Так, так, — хутка адказаў Юрка і падаў руку Грышу:
— Ну, cześc, шчаслівай дарогі.
Развіталіся.
Юрка нырнуў у машыну, убачыў, як да Грышы падбягае Таня з пакуначкам у руцэ, яны загаварылі, ён паказвае рукою ўбок машыны. Машына кранулася і ехала, ад'язджала.
Юрка чуўся так, як бы вышаў з папяросаю ў зубах са складу бензіну.
Юрка бліскуча вытрымаў экзамены ў вячэрняй інжынерскай школе і неўзабаве назначылі яго кіраўніком. З аддзела кадраў прыслалі яму сакратарку, яна называлася Таня.
Юрка ўздрыгануў, пачуўшы яе імя, паглядзеў на зграбную незнаёмую Таню і запрасіў яе да сябе, у кабінет — растлумачыў ёй абавязкі.
Размова не цягнулася доўга, ён памаўчаў.
— Маю да пані просьбу, — загаварыў не сваім голасам.
— Слухаю, — яна насцярожылася.
I сказаў:
Дазвольце мне называць вас: «пані Тося».
Дзяўчына згадзілася.
Просьба была дурненькая і Юрка гаварыў да яе толькі — «пані».
Была калісьці такая размова. Гаварылі:
— Актывісты крычаць, што не даюць ім дзейнічаць! Але ж, калі ласка, дзейнічайце, колькі ўлезе!!
Юрка маўчаў, гаварылі далей.
— Ведаеце што? — не вытрываў Юрка. — Гэтае заахвочванне падобна да заахвочвання неграў на плантацыі. З той розніцай, што ёсць магчымасць ухіліцца ад такога заахвочвання.