— Што мае быць, то будзе, — сказаў філосаф. Ён сёрбаў ужо другі кубачак чорнай кавы.
— Гаворыш пагаворкамі, — у Юркі збіралася злосць.
— Не хочацца думаць.
— Бачу.
Філосаф запаліўся.
— Напрыклад, рэвалюцыя. Што такое рэвалюцыя? Рэвалюцыя, гэта неабходнасць! Ці ёсць сэнс змагацца за рэвалюцыю, калі яна і так будзе? — філосаф забаўляўся паняццямі, як дзіця цацкамі.
Запытала дзіця:
— Ці бачыш сэнс, га?
Хутчэй бы прыносіла каву, чаго марудзіць, злаваў Юрка на кавярку. У тых разважаннях было нешта з бурчання машыны, дасканалай машыны ды непрыдатнай. Прыгожай на выгляд цацкі, купленай за мільён долараў.
— сказаў быццам да сястрычкі. — Мо і рацыя...
Прынеслі каву, Юрка выпіў адразу і папрасіў яшчэ.
Ён праяснеў:
— Калі ўсе стануць адно чакаць, заклаўшы рукі, рэвалюцыі, дык яе можа не быць увогуле.
— Так, — пагадзілася дзіця. — Ды гэта немагчымае: заўсёды знойдуцца змагары.
Толькі не я, толькі не я, баялася дзіця. Мо і не баялася, яму проста не хацелася нічым займацца. Ну, і ліха з табою, думаў Юрка, як бы сапраўды збіраючыся рабіць рэвалюцыю.
— Рэвалюцыі непазбежныя, усё непазбежнае, — разважала дзіця. — Смерць непазбежная, жаніцьба...
— Можна і без жаніцьбы, — гэта не быў мужчынскі жарт, гэта было нешта агіднае, запацелае і брыдкае.
Не адразу дайшло гэта да Юркі.
— Бамбіза ты!
— А ты?
— Што я?
— А ты, што? Не бамбіза?
Юрка пахваліў яго:
— Прыгожы ты.
— Прыгожая ты, але на цябе можна толькі паглядзець, бы на куст ружы дзікай, і пайсці далей, — сказала дзіця натхнёным голасам і дадало: — Гэта мой верш.
— Віншую. Ты пішаш вершы?
— Адно, што застаецца рабіць разумным людзям, гэта пісаць вершы з думкай аб будучых пакаленнях, якія і без таго будуць мець даволі з чаго пасмяяцца з нас.
— Не цудач.
— Гэта ты цудачыш. Думаеш аб тым, аб чым не трэба думаць, даволі толькі ведаць.
— Эт, ідзі ты к чорту.
— Хочаш анекдот?
— Давай.
— Найпраўдзівейшы і найсвяжэйшы.
— Ну, давай, давай.
Юрка думаў, як адчапіцца.
— Ты толькі паслухай.
— Слухаю. Кажы ўрэшце.
— Слухай: аднаго старога распусніка напалохалі пеклам, а ён нічога, не спалохаўся. Смяецца і кажа: а я забаяўся, што накіруюць мяне за кару ў рай...
— Можна? — каля століка стаяў незнаёмы, ён усміхаўся.
— Сядай, — дзіця адразу пазнала яго. — Знаёмцеся.
Юрка падаў руку:
— Юрка.
Незнаёмы таксама сказаў сваё імя, неразборлівае і нейкае смешнае.
— Сядай, распуснік ты стары, — дзіця вельмі разбэсцілася. — Дзіва, як ты яшчэ не палысеў ад распусты...
Незнаёмы быў лысы.
— Маеш выключнае шчасце пабачыць чалавека! — дзіця павярнулася ад незнаёмага ўбок Юркі, прыжмурыла вочы. — Чалавек, як мае быць, які яшчэ не страціў сваёй істоты актыўнасці і руху. Не тое, што мы: балельшчыкі, кібіцы гэтага свету...
Незнаёмы хацеў агаліць зубы, але пагамаваўся, убачыўшы Юркаў твар не ў гуморы.
Дзіцяці папсавалася цацка, і яно таксама пасмутнела. Юрка развітаўся і пашоў.
— Галава баліць, — сказаў Юрка.
— Добра выпіць кефіру, — параіў незнаёмы.
— Пайду па кефір, — сказаў Юрка. — Бывайце!
— Чэсць! — сказаў незнаёмы.
— Ці не маеш сённяшняй газеты? — спытаў ужо недзіцячы голас.
— Не.
— Бывай.
— Бывай!
— Чэсць.
У палове студзеня выпаў вялікі снег, а потым пятнаццаць дзен была вялікая адліга. Людзі хадзілі на работу ў гумовых ботах, а вечарамі сядзелі ў цёплых кватэрах і слухалі, як крапаціць па шыбах дождж.
Апусцелі вуліцы і неоны на гандлёвых магазінах свяціліся невядома каму. Прадаўшчыца ў малочнай краме наракала, што не распрадае нават паловы звычайнай колькасці малака. Затое павялічыўся тыраж мясцовай газеты. Павялічыўся таксама продаж папяросаў і папулярных таблетак ад болю галавы. Твары паразумнелі — у такія дні добра спіцца, цікава чытаецца і многа думаецца.
Мастак гатоў гаварыць цэлы вечар.
— Давай пойдзем да мяне, — сказаў Юрка.
Жонка з дзяцьмі вярнулася з вёскі.
— Хадзем, — уцешыўся мастак. Ён гарэў.
Пайшлі.
Жонка сядзела ў кухні і штосьці рабіла.
— Добры вечар пані, — сказаў мастак. Ён прывітаўся.
— Праходзь далей, — запрасіў Юрка.
— Утульная кватэра, — пахваліў мастак.
Юрка папрасіў жонкі:
— Зрабі нам кавы.
— Няма ў нас пірожнага! —- зашаптала жонка.
— Глупства, — сказаў Юрка.
Жонка адчыніла крэдэнс.