Выбрать главу

Сяргей БЕЛАЯР

ЗАКЛАД

Фантастычнае апавяданне

— Я вар’яцею ад праклятай манатоннасці! — паскардзіўся Таўтвоіш Кандрашэвіч, здаючы карты. — Кожны дзень адно і тое ж: батарэі, калектары, модулі... Яшчэ гады два, і мяне можна будзе здаваць ва ўтыль!

Кгін Мажэйка падняў вочы на інжынера-геліяэнергетыка і сказаў:

— Ты ж выдатна ведаў, што чакае цябе ў месяцовай калоніі, калі падпісваў кантракт з касмічным агенцтвам!

— Але ж я не думаў, што рэчаіснасць акажацца настолькі аднастайнай! Мне вельмі хочацца зламаць адну з батарэй, каб хоць гэтак разнастаіць знахо- джанне ў паселішчы!

— Паспрабуй адцягнуцца — займіся сексам, выпі самагонкі, пакуры траўкі!.. Калі не адпусціць, звярніся да Доўкшы.

— Ды я і без візіту да псіхааналітыка магу паставіць дыягназ! Баналь­ная нуда!

— Нават так?.. Адбой!

— Праекціроўшчыкам трэба было паклапаціцца пра большы выбар забавак для каланістаў!

— Бібліятэка, аранжарэя, спартыўная зала, фанатэка з відэатэкай — хіба мала?

— Мала!.. Бяру!

— Бюджэт асваення Месяца не настолькі вялікі, каб дазволіць мець у калоніі ўсе тыя забавы, якія былі на Зямлі! — нагадаў галоўны механік. — Радуйся, што ў нас наогул штосьці ёсць — марсіянскія каланісты і гэтага мінімуму не маюць!

Таўтвоіш Кандрашэвіч сумна кіўнуў і пачаў тасаваць калоду.

— Калі Вегер даведаецца пра тое, што ты спецыяльна зламаў сонечную батарэю, табе не паздаровіцца — бліжэйшым рэйсам адправішся на Зямлю з «воўчым білетам» і будзеш вінен агенцтву за неадпрацаваны кантракт! Яно табе трэба?.. Так што цярпі!

— Ды не вытрымаю я яшчэ сем гадоў!

— Прымусь сябе!.. Дама!

— Не магу!

— Туз!.. Тады папрасі Вегера — ён дакладна знойдзе для цябе занятак!

— Пашле здабываць гелій-тры! Мэр толькі і ведае, як нагружаць людзей цяжкай фізічнай працай!.. А мне патрабуецца разумовая рэлаксацыя!

— Прапаную партыю ў гексаганальныя шахматы Глінскага.

— Надакучыла! — інжынер-геліяэнергетык згроб карты ў кучу. З гульнёй яму сёння не шанцавала — вось ужо сёмы раз запар ён заставаўся дурнем, з іх тры — з пагонамі. — Мне хочацца чаго-небудзь арыгінальнага!

Таўтвоіш Кандрашэвіч перастаў варушыць карты і задумаўся. Скарыстаўшыся паўзай, Кгін Мажэйка закурыў.

— Эўрыка! — праз некалькі хвілін гаркнуў інжынер-геліяэнергетык.

Нездаровы бляск вачэй Таўтвоіша Кандрашэвіча Кгіну Мажэйку зусім не

спадабаўся. І галоўны механік не памыліўся ў чаканнях.

— Праз тыдзень я стану кіраўніком калоніі!

— Калі ты хочаш падняць бунт, я — пас! Супраць Вегера я не пайду!

— Для таго, каб узначаліць паселішча, бунт не спатрэбіцца — каланісты самі зробяць мяне мэрам!

— Хіба? — Кгін Мажэйка і не думаў хаваць свайго скепсісу.

— Трымаем заклад?

Галоўны інжынер адказаў толькі пасля таго, калі перабраў у галаве ўсе магчымыя варыянты, як зрушыць Лювера Вегера.

— У цябе нічога не атрымаецца!

— Упэўнены?

— На сто адсоткаў! Не, нават на дзвесце!

— У такім выпадку трымаем заклад. Праз тыдзень я стану мэрам, дзякуючы толькі самагонцы, траўцы і амбіцыям!.. Калі выйграю я, ты на паўгода станеш маім рабом! А калі ты... Чаго хочаш?

— Тады ты год будзеш маім! — у запале выпаліў Кгін Мажэйка. У сваёй перамозе ён ніколькі не сумняваўся. Як і ў тым, што рабства таварыша абмяжуецца максімум адным днём.

— Па руках! Пачынаем проста цяпер!

У наступную гадзіну Таўтвоіш Кандрашэвіч раздрукаваў на лазернай друкарцы пачак пагадненняў.

— Я, ніжэйпадпісаны, прадаю сваю душу Таўтвоішу Кандрашэвічу і атрымліваю наўзамен...

— Літр самагонкі ці дзесяць папярос!

— Ты сапраўды думаеш, што хтосьці пагадзіцца прадаць табе душу за самагон і траўку?

— Ты дрэнна ведаеш людзей, Кгін! У кожнага ёсць свой кошт, і ён, як правіла, не вельмі высокі! Патрэбен толькі правільны падыход да чалавека!

— Сумняваюся, што табе ўдасца падабраць падыход да ўсіх каланістаў!

— Вось пабачыш! — інжынер-геліяэнергетык шырока ўсміхнуўся, а Кгін Мажэйка злавіў сябе на думцы, што ўжо не так моцна ўпэўнены ва ўласнай перамозе. — Дуят, паставіш подпіс?

— Калі адкажаш, навошта табе нашы душы! — пасля паўзы сказаў адмін.— Простая фармальнасць, неабходная для таго, каб даказаць, што рабіць так або інакш усіх без выключэння людзей — пабуджае ўлада!

— Я чытаў Ніцшэ!.. Праўда, гэта было даўно, і я нічога не зразумеў!.. Мне траўкі!

— Зойдзеш вечарам!

— У тэхнічны модуль або ў жылы блок?

— У жылы блок!.. Ну, што я табе казаў? — усміхнуўся інжынер-геліяэнергетык, калі мужчыны пакінулі камп’ютарны цэнтр. — Кожны з нас гатовы прадаць усё, была б толькі такая магчымасць!