— Не страляйце-э! — не сваім голасам закрычала Алеся.
— Адзін, — пачаў лічыць Санча.
— Хопіць здзекавацца! — усклікнуў Анту. Санча апусціў аўтамат.
— Ты павядзеш нас?
— Праз балота мы не пралезем. Вернемся назад. Прыйдзецца плысці па рацэ. Іншай дарогі я не ведаю.
— Даўно б так, — усміхнуўся Санча.
Я падбег да Максіма, дапамог яму ўстаць. Санча скамандаваў:
— Хадзем.
Расцягнуўшыся ланцужком, мы прабіраліся праз джунглі. Тут магутныя дрэвы, шырока расхінуўшы свае кроны, стаялі воддаль адно ад аднаго. Я ведаў, як называюцца некаторыя з іх — бачыў на малюнках у падручніку геаграфіі, але тут сустракаліся і зусім невядомыя.
Я дакрануўся рукою да нейкай ружовай кветкі, і руку апякло, што агнём.
— Ай! — усклікнуў я.
— Чаго ты? — азірнуўся Анту.
— Апякла, — тыцнуў я пальцам, паказаўшы на гэтую ружовую пякучку.
— Гэта фанціхулітра, — сказаў Анту.
— Няўжо яна пячэцца? — не паверыў Максім.
— Правер, — кажу яму.
— Ну і праверу. — Максім дакрануўся да фанціхулітры, айкнуў, як і я.
— Пячэцца? — пытаюся ў яго.
— Яшчэ як, — сказаў ён.
Раптам у кустах, паўз якія мы праходзілі, нешта затрашчала, а пасля пачуўся тупат. Спачатку мне падумалася, што на нас нападае гіганцкая змяя. Але ж ног у змяі няма, так што тупацець яна не магла.
Анту нас супакоіў:
— Не бойцеся. Дзікая свіння — пекары — пабегла. Яна ў кустах адпачывала, а мы яе напалохалі.
Незвычайная, своеасаблівая прырода вакол нас. Ды няма радасці — яе адабралі бандыты.
Скарпіёны
Не толькі Алеся, але і бандыты стаміліся.
— Адпачывайце, — скамандаваў Санча. — Даю паўгадзіны на адпачынак. Мы селі на траву.
Чамусьці зашчымела на душы. Вось-вось слёзы навернуцца на вочы і капнуць на далонь. Я прыкусіў губу, адвярнуўся.
— Сумуеце? — парушыў маўчанне Анту.
— Дзядзька Анту, як уцячы ад бандытаў? — шэптам запытала Алеся.
Я зірнуў на бандытаў. Сядзяць, надзьмуўшыся, што сычы. Чаму такія незадаволеныя, такія злосныя? За ўвесь дзень ані разу не ўсміхнуліся. Зыркаюць, буркаюць, шчэрацца.
— Паспрабуем уцячы, — прамовіў Анту.
— Дзядзька Анту, праўда, што вашы токі перад боем вешалі на шыю плоскі камень, падобны на сякеру? — запытаў Максім.
Анту павярнуўся да яго.
— Токікуру?
— Гэтакі камень называецца токікура? — запытала Алеся.
Анту кіўнуў галавою.
— Але, токікура. Токікурай змагаюцца з ворагам і душы нашых памерлых вялікіх токі. Здараецца, што ў час гэткіх завоблачных бітваў токікура падае на зямлю разам з маланкай. Калі яна набліжаецца да зямлі, то пачынаецца такая вялікая бура, што пад ветрам стогнуць, ломяцца векавыя дрэвы. Токікура — зброя нашых памерлых вялікіх продкаў. Яна жывым токі дае сілу і мужнасць.
— У час вайны ўсе вашы мужчыны змагаліся? — пацікавілася Алеся.
— Усе як адзін. Каму ж, як не мужчынам, бараніць зямлю і звычаі?
— І доўга будзем па джунглях бадзяцца? — перапыніў нас Чон-чон.
— Не даспадобы? — буркнуў Санча.
— Чаго мне радавацца? Сядзім у джунглях, як звяры. Многія цяпер на моры адпачываюць. А тут нават жабаў трэба баяцца, — са злосцю прагаварыў Чон-чон.
— Хіба вы першы раз узялі ў рукі аўтаматы? Я памятаю, як каля вашых вушэй свісталі кулі. Тады вы былі мужчынамі, а цяпер сталі бабамі. Не пазнаю я вас.
— Надакучыла ўсё гэта. Хочацца па-людску пажыць, — сказаў Чон-чон.
— Не апускай нос. Пажывеш, калі забярэм залатую дзіду. На ўсіх хопіць золата.
Бач ты. Санча кажа сваім сябрукам, што шмат золата атрымаюць. А ці надоўга яго ім хопіць? Прагуляюць, праматаюць. І да гэтага, як відаць, мелі немалыя грошы. Прагулялі, цяпер у іх пустыя кішэні. Нездарма аказаліся тут.
— Глядзіце! — тыцнуў пальцам Кайф, паказваючы на выварацень, які ляжаў непадалёку.
Я падняў галаву і ўбачыў, што там б'юцца два скарпіёны. Выгнуўшы кручком хвасты, на канцах якіх былі шыпы, яны адчайна размахвалі клешнямі.
"Шыпы ў скарпіёнаў ядавітыя. Імі яны наносяць смяротны ўдар", — успомніў я.
Скарпіёны наступалі адзін на аднаго, а бандыты, скупіўшыся каля вываратня, загаманілі:
— Не адступай!
— Бі, каб не ўстаў!
— Чаго марудзіш?
— Рэзні! Рэзні!
— Хвастом яму! Хвастом!
Скарпіён, які быў справа ад нас, наскочыў на таго, які быў злева. Хацеў стукнуць ядавітым шыпом, ды прамахнуўся. Бандыты загул і.
— Слабак!
— Яшчэ раз паспрабуй!
— Пастарайся!
— Дай яму па галаве!
— Хлопчыкі, мне страшна, — прызналася Алеся і штосілы ўчапілася за маё плячо.
Ні адзін са скарпіёнаў не збіраўся здавацца, адступаць. Яны наскоквалі адзін на аднаго, размахваючы клешнямі. Алеся затуліла далонямі твар:
— Я не магу на гэта глядзець.
Максім узяў яе за руку, адвёў убок. Я падышоў да іх, стаў побач. Металіст наставіў на нас аўтамат.
— Куды? Уцячы ўздумалі?
— Нам гэты спектакль не даспадобы, — кажу Металісту.
— Прывыкайце, — хіхікнуў ён.
— Не чапляйся да дзяцей, — заступіўся за нас Анту.
— Зараз кулькай прастрэлю, — прамовіў Металіст. Ягоныя паплечнікі-бандыты закрычалі:
— Усё!
— Яшчэ дрыгае!
— Добра яму даў!
Я зразумеў, што адзін са скарпіёнаў дамогся свайго, ядавітымі шыпамі забіў свайго праціўніка.
Да нас падышоў Санча. Ён жмурыўся, як кот, лежачы на сонцы. У ягоных вачах была асалода.
— Бачылі, як біліся скарпіёны? — звярнуўся Санча да сваіх сябрукоў.— Бачылі, якія яны зацятыя? А вы жабаў нейкіх спалохаліся.
— Не крыўдуй на нас. Мы пастараемся, — сказаў Піучэн.
Чон-чон узняў уверх аўтамат.
— Вядзі нас, Санча., Санча падышоў да Анту.
— Вядзі, індзеец. Вядзі нас да ракі.
Каля ракі
Мы выйшлі на бераг ракі. Я думаў, што ўбачу бервяно, па якім уцякаў, ратуючыся ад вампіра Траука, але тут яго не было. Мы выйшлі зусім на іншае месца. Тут рака разлівалася шырока, а каля самай вады раслі магутныя дрэвы і густыя кусты.
— Будзем рабіць плыт, — сказаў Санча.
Я адышоўся ўбок, прыхінуўся да ствала дрэва, падняў галаву і ад неспадзеўкі аж прысеў. Нада мною, на ніжнім суку, нерухома сядзела доўгая жывёліна велічынёю з кракадзіла. Сама сіне-зялёная, уздоўж спіны і хваста цягнецца высокі грэбень. Халодныя змяіныя вочкі пазіраюць проста на мяне, працінаюць наскрозь.
Няўжо гэта кракадзіл? Чаму ж ён залез на дрэва? Хіба кракадзілы ўмеюць лазіць па дрэвах? Як відаць, тут умеюць. Вось-вось наваліцца на мяне, схопіць і ў ваду пацягне. Не-э.
Наставіўшы рукі, я стаў паволі адступаць назад, а потым пабег з усёй сілы. Адбегшыся, выдыхнуў:
— Кракадзіл! Бандыты ўстрапянуліся.
— Дзе кракадзіл? — запытаў Санча.
І Максім з Алесяй у адзін голас усклікнулі:
— Дзе?
Я тыцнуў пальцам, паказваючы на дрэва:
— Там.
— Ха-ха-ха… — чамусьці зарагатаў Санча. А Анту, пагладзіўшы мяне па галаве, сказаў:
— Супакойся, Антось.
Ён падышоў да дрэва і махнуў рукою. Кракадзіл саскочыў з дрэва і знік у кустах.
— Вось і ўсё. Прагнаў,— падышоўшы да нас, прамовіў Анту.
— Вы ўмееце кракадзіламі камандаваць? — усклікнула Алеся.
І праўда, умее. Спалохаўся кракадзіл, уцёк, нібы авечка. Дзе ж Анту навучыўся кракадзіламі камандаваць? Напэўна, у сваім племені. Вось каб мне гэтаму навучыцца!