Mówił spokojnie i niespiesznie, pomimo zmęczenia, które wysuszyło mu skórę wokół oczu i ust, przez co jego długa szczęka upodobniła się jeszcze bardziej do staromodnej latarni. Kerans uświadomił sobie, że bez względu na swoje źródło choroba nie dotknęła właściwie jądra jaźni tego człowieka. Twarda samowystarczalność Hardmana objawiała się z taką samą siłą, jak zawsze, a może nawet potężniej, niczym stalowe ostrze, które uderzając o treningowy słupek szermierczy ujawnia swoją niszczącą moc.
Bodkin otarł twarz żółtą jedwabną chusteczką i przyglądał się Hardmanowi w zamyśleniu. Wytłuszczona marynarka i przypadkowo dobrana garderoba w zestawieniu z nalaną twarzą i cerą koloru chininy nadawała doktorowi wygląd niechlujnego konowała,
choć pod tą maską kryła się bystra i niespożyta inteligencja.
– Być może ma pan rację, poruczniku. Przecież niektórzy uczeni utrzymywali kiedyś, że świadomość to nic innego jak tylko pewna szczególna kategoria śpiączki cytoplazmowej, i że właściwości centralnego układu nerwowego są w pełni rozwinięte i aktywne zarówno podczas snu, jak i w stanie, który zwykle nazywamy jawą. Musimy jednak zachować w tej kwestii podejście empiryczne i stosować wszelkie możliwe środki zaradcze. Zgadzasz się ze mną, Kerans?
Kerans skinął głową. Temperatura w kabinie zaczęła spadać i było mu już nieco łatwiej oddychać.
– Pomoże nam chyba również powrót do bardziej umiarkowanego klimatu.
Na zewnątrz rozległ się głuchy brzęk. To metalowa, płaskodenna łódź, wciągana dawisami na pokład, obijała się o kadłub bazy.
– Atmosfera w lagunach sprzyja zdenerwowaniu. Za trzy dni, kiedy wyjedziemy, zapewne wszyscy poczujemy się lepiej – dodał.
Sądził, że Hardman wie o ich rychłym wyjeździe, ale porucznik spojrzał na niego badawczo i odłożył zeszyt. Bodkin odchrząknął i zaczął nagle mówić o niebezpieczeństwach, jakie niosą z sobą przeciągi z przewodu wentylacyjnego. Przez kilka chwil Kerans i Hardman przyglądali się sobie nieruchomo, a potem porucznik kiwnął tylko głową i wrócił do lektury, sprawdzając co chwila czas, wskazywany przez obydwa budziki.
Zły na siebie, Kerans podszedł do okna, odwracając się plecami do Bodkina i Hardmana. Zrozumiał, że celowo powiedział porucznikowi o wyjeździe, w nieświadomej nadziei, że wiadomość wywoła u niego taką właśnie reakcję. Doskonale wiedział, dlaczego Bodkin zataił tę nowinę przed swoim pacjentem. A teraz on, Kerans, ostrzegł niewątpliwie Hardmana, mówiąc mu wprost, że bez względu na to, jakie porucznik stawia sobie cele i z jakimi wewnętrznymi rozterkami chciałby dojść do ładu, powinien to zrobić w ciągu najbliższych trzech dni.
Zirytowany, Kerans spojrzał na stojące na stoliku urządzenie budzące, niezadowolony, że coraz bardziej traci kontrolę nad swoim postępowaniem. Najpierw bezsensowna kradzież busoli, a teraz, ten akt bezinteresownego sabotażu. Choć Kerans miał wiele rozmaitych wad, w przeszłości wierzył zawsze, że równoważy je przynajmniej jedna wyjątkowa cnota- całkowita, obiektywna świadomość motywacji, stojącej za jego postępowaniem. Jeśli nawet w niektórych sytuacjach życiowych reagował ze znacznym opóźnieniem, to nie tyle z niezdecydowania, ile z głębokiej niechęci do działania tam, gdzie całkowita samoświadomość była niemożliwa – jak na przykład w przypadku romansu z Beatrice Dahl, rozdzieranego mnóstwem sprzecznych uczuć i balansującego codziennie na linie, splecionej z tysięcy najrozmaitszych obaw i zahamowań.
Podejmując niewczesną próbę odzyskania pewności siebie, Kerans odezwał się do Hardmana: – Niech pan nie zapomni o budzikach, poruczniku. Na pana miejscu nastawiłbym je tak, żeby dzwoniły bez przerwy.
W szpitalu nie mieli już nic do roboty, zeszli zatem na nabrzeże i wsiedli na katamaran. Kerans był zbyt zmęczony, żeby zapalić silnik, ciągnął więc powoli łódź, wykorzystując cumę łączącą bazę i stację badawczą. Bodkin siedział na dziobie, trzymając gramofon na kolanach niczym teczkę. Pomrugiwał w jasnym słońcu, które roziskrzyło pomarszczoną powierzchnię leniwej, zielonkawej wody. Jego pulchna twarz, zwieńczona potarganą, siwą strzechą włosów, wyrażała zdenerwowanie i zadumę. Przyglądał się otaczającemu ich pierścieniowi na wpół zatopionych budynków, jak znudzony kupiec, którego po raz tysięczny obwożą łodzią po porcie. Kiedy zbliżali się do stacji badawczej, w górze rozległ się warkot helikoptera, podchodzącego właśnie do lądowania. Ciężar maszyny przechylił kadłub bazy, a cuma przez chwilę znalazła się pod wodą, po czym napięła się znów i wystrzeliła na powierzchnię, sprawiając Keransowi i Bodkinowi krótki prysznic. Bodkin zaklął pod nosem, ale obaj wyschli dosłownie w kilka sekund. Choć było już dobrze po czwartej, słońce wypełniało całe niebo, zmieniając je jakby w jeden olbrzymi palnik acetylenowy i nie pozwalając im unosić wzroku ponad linię wody. Co jakiś czas na szklanych ścianach pobliskich budynków pojawiały się niezliczone odbicia słońca, sunącego po zwierciadlanej powierzchni w ogromnych płaszczach ognia, niby płonące, wyłupiaste oczy gigantycznych owadów.
Stacja badawcza, dwupoziomowy kadłub o średnicy blisko pięćdziesięciu stóp, miała wyporność dwudziestu ton. Na dolnym pokładzie znajdowało się laboratorium, na górnym zaś kajuty obu biologów, kabina nawigacyjna i gabinety. Niewielka nadbudówka mieściła rejestry notowań temperatury i wilgotności, urządzenia do pomiaru wysokości opadów atmosferycznych i liczniki promieniotwórczości. Kępy suchych trzcin i czerwonych wodorostów przyczepiły się do ścianek wysmarowanego smołą pontonu. Słońce skurczyło i wypaliło rośliny, zanim zdołały dosięgnąć relingu wokół laboratorium, natomiast gęsta, pokryta rozmaitymi odpadkami warstwa gronorostów i wodorostów z rodzaju Spirogyra trzepotała miękko o wąskie nabrzeże, a potem osuwała się powoli w głębinę niczym wielka, namoknięta tratwa.
Wkroczyli w chłodną przestrzeń laboratorium i zasiedli przy biurkach, pod półkolem utworzonym przez wyblakłe już rozkłady zajęć, sięgające za podwyższeniem aż do sufitu – ponad szafkami pełnymi probówek i stołami laboratoryjnymi, zastawionymi sprzętem, wyglądały jak zapylone malowidło ścienne. Programy zajęć z lewej strony, powstałe w pierwszym roku pracy, pełne były szczegółowych komentarzy i starannie rozrysowanych bryzgów strzałek, ale programy po prawej stronie stawały się stopniowo coraz chudsze, a na kilku ostatnich widniało już zaledwie kilka nabazgranych ołówkiem pętli, zamykających wszystkie korytarze ekologiczne, może z wyjątkiem jednego czy dwóch. Większość kartonowych tablic zerwała się z pinezek i tekturowe płachty zwisały teraz w powietrzu niby niszcząca się blacha kadłuba porzuconego statku, zacumowanego przy swoim ostatnim nabrzeżu i pokrytego jakimś gnomicznym, bezsensownym graffiti.
Kerans wodził palcami po zakurzonej tarczy dużego kompasu, leżącego na biurku, i czekał, aż Bodkin wyjaśni mu cel swoich dziwnych eksperymentów z Hardmanem. Ale Bodkin usadowił się wygodnie, ukryty za stertą katalogów i pudełek na fiszki, a potem podniósł pokrywę gramofonu i zdjął z talerza płytę, obracając jaw palcach w zamyśleniu.
– Przepraszam, że wyrwała mi się wiadomość o naszym wyjeździe – zaczął Kerans. – Nie wiedziałem, że nie powiedziałeś o tym Hardmanowi.
Bodkin wzruszył ramionami, jakby chciał mu dać do zrozumienia, że to nieważne.
– Sytuacja jest złożona, Robercie. Postąpiłem kilka kroków naprzód w kierunku jej rozwikłania i nie chciałem dodawać do niej jeszcze jednego węzła.
– Ale dlaczego mu o tym nie powiedzieć? – naciskał Kerans w niewyraźnej nadziei, że zdoła uwolnić się od lekkiego poczucia winy. – Przecież perspektywa wyjazdu mogłaby go chyba wyrwać z tego letargu?