- Ізноў піковы кароль! – сустрэў Кацярыну запалы матчын голас, калі яна вярнулася ў хату. Маці, ачунялая, паружавелая з твару, сядзела на ложку і займалася тым, чым яна любіла займацца кароткімі хвілямі спачыну – варажыла на картах.
- І будзеш стаяць каля казённага дому, і сустрэнецца табе той кароль, і нейкі піковы ніжнік будзе побач, - бубніла старая, мерна ківаючыся. – Нядобры чалавек. Калісьці вы зь ім ужо сустракаліся. Цяпер ізноў стрэнецеся, але адно аднаго не пазнаеце.
“З кім гэта я сустрэнуся? – падумала Кацярына, сьцягваючы з плячэй дарэшты змакрэлую кофту. – Ці ня зь Хведзькам Мазарыным? Апух жа ад п’янкі, што й пазнаць цяжка”.
- Колькі ты мне, мама, жаніхоў наваражыла, ды дзе яны, жаніхі тыя? – Кацярына ўздыхнула, са стогнам узьлезла на ложак. – Хлусяць твае карты!
- Перабірала дужа, - азвалася са свайго кута маці, - дужа носам круціла. Вось і засталася векавухай.
Кацярына зноўку ўздыхнула, і маленькі, ня большы ад друкарскай кропкі, павучок мерна закалыхаўся пад стольлю.
- Перабірала… Было б што перабіраць, - скрозь сьлёзы прашаптала жанчына, кульнулася на правы бок, і вочы ейныя паланіў нехлямяжы алень на выцьвілым дыване. Колькі разоў яна парывалася зьняць гэты дыван, кінуць пад ногі, прыхаваць ад вачэй абрыдлага аленя, але маці не давала.
- Пройма ад сьценкі, дый па бацьку памяць. З Масквы, са зьезду ўдарнікаў прывёз, - казала старая, і алень стаяў у вачах, і крыўда смактала сэрца, і здавалася векавусе, што алень, гэта зусім і не алень, што гэта яна, Кацярына, тоне ў атрамантавай багне, загнаная туды невядомымі драпежнікамі.
- Непагадзь якая. Можа, ня ехалі б сёньня, перачакалі? – шпурнутыя вятрыскам кроплі звонка секанулі па шыбах. Маці прамармытала яшчэ нешта, але дачка не пачула. Кацярына плакала, утрапёна пазіраючы на аленя, і алень плыў у чорнай багне, і плылі лісты нетутэйшых расьлін, і ўсё плыло ў вачах векавухі, як плыло яно той салодкай хвіляй, калі гарачыя Хведзькавы рукі лашчылі яе маладое неспатольнае цела.
Кацярына лягла на сьпіну, яшчэ раз уздыхнула, і разам з павучком, што калыхаўся пад стольлю, ускалыхнулася і квяцістая фіранка ля ложку.
Вадзілу малакавозкі, па якім плакала жанчына, звалі Хведарам Пятровічам Мазарыным. І хоць вадзілу таму было далёка за сорак, Хведарам, а пагатоў Пятровічам, яго ніхто не называў. Клікалі па-свойску: Чомба. Хто такі гэты Чомба, у гонар якога ахрысьцілі Хведзьку, ніхто ў вёсцы ня памятаў – зьнік Чомба, расьцёкся бясьсьледна ў тумане людзкой няпамяці. Ну, ды такой бяды! Затое сеўрукоўскі цёзка ягоны квітнеў і пахнуў. Дарэчы, пахнуў цёзка адмыслова: у тых, хто меў шчасьце пастаяць зь ім побач і прынюхацца, стваралася ўражаньне, што ў чэраве ягоным месьціцца парфумны аддзел унівэрмагу. Гарадзкія алькагалічкі, якіх прыслалі ў Сеўрукі на перавыхаваньне, круцілі ад таго паху насамі, моташна вякалі, а каб пазбыцца пахмельных пакутаў, прыкладваліся да бітону з брагай. Налівалі, вядома, і адэкалёншчыку. Чомба бражку выпіваў, крэкаў, а пахмяліўшыся, любіў алькагалічкам пра свае любошчы распавесьці. Сядзе на тарпу саломы, папяроску прысмаліць і давай… Дзеўкі ад тых аповедаў вокраччу поўзалі, рукамі махалі ды за друзлыя жываты хапаліся. На дварэ раная раніца, каровы рыкаюць нядоеныя, а на фэрме сьмех, віскат… Чомба якую ссыльную і на торп узваліць, за сьцягно хапане, але тут усё і канчалася. Не падабалася сталічным дэвоткам такое абыходжаньне: па пысе Чомбу білі ды стармонам нярускім абзывалі. Надта ж крыўдаваў Чомба на тыя словы. Не, не за “стармона” – тут усё правільна. Не любіў вадзіла, калі яго “нярускім” называлі. І ў каго ён толькі такі смуглявы ўдаўся? Маці ж, цётка Тацяна, белая, бы тая павуцінка, ды і бацька, казалі, русявы быў. Праз тую смуглоту і чапляліся да Хведзькі розныя мурынскія мянушкі. Вунь і ў арміі, як на шафёра вучыўся, інструктар ваджэньня іначай як Поль Робсанам не называў.
Дык вось, сядзіць Чомба на тарпе, кусьцістыя бровы хмурыць – чакае, значыцца, калі яму яшчэ нацэдзяць. Але дзеўкі ўжо навучаныя: налі яшчэ – не даедзе малакавозка да гораду. Захрасьне дзе ў канаве ці мо, як летась, у Вядрошу зваліцца. Мінулым летам Чомба ўжо даваў нырца, як толькі не ўтапіўся. Машыну потым два дні з рэчкі цягнулі. Чомбу пасьля таго выпадку на комплекс паслалі, гной ад кароў адкідваць. Цэлы месяц з сахаром уходжваўся, аж неўзабаве на фэрме малако скісла, не было каму на завод адвесьці. Старшыня тады ў раён паехаў, некага там улашчыў, прывёз правы назад. Загадаў, праўда, заяву напісаць аб звальненьні, толькі дату ня ставіць. А Чомбу што – заяву напісаў і далей абаранак круціць, у канавы куляецца.