- Як вы… козыту не баіцеся? Сэрца не заходзіцца?
- Папрашу без эківокаў! – ужо без ранейшай упэўненасьці азваўся Штэрн, і голас ягоны заглушыла напорлівае зумканьне тэлефону.
Лейтэнант не любіў гэтых званкоў. Тэлефон заўсёды абуджаўся ня ў час, поўнячы душу халоднай трывогай. Вось і цяпер, прыціснуўшы слухаўку да вуха, ён адчуў, як клёкнула ў горле ўраз абамлелае сэрца. Трубка пагрозьліва маўчала, але па тым мерным сіпе, што далятаў з тэлефонных глыбінь, можна было зразумець: тэлефанаваў палкоўнік.
- Як там, лейтэнант, твае гадунцы? – голас палкоўніцкі перарваў пракураны кашаль.
- Жывыя-здаровы, таварыш палкоўнік! – гракнуў лейтэнант, калі аціхла кашляніна.
- А як “сорак першы”?
“Ужо ведае”, - мільганула ў галаве лейтэнанта. Абцягнуўшы канец кіцеля, ён ямчэй прыціснуў слухаўку да вуха і гэткім жа бадзёрым голасам прамовіў: - Памёр, таварыш палкоўнік!
- Вось што, лейтэнант, - вымавіў палкоўнік пасьля пярэрвы, - разьбярыся з гэтай справай і ўсе матэрыялы па “сорак першым” мне на стол. І не пазьней панядзелку. Па-ня-дзел-ку! – па складох паўтарыў шэф і паклаў слухаўку.
- Абакумчык! Абакумчык! Абакумчык! – пачулася лейтэнанту ў кароткіх гудках адбою, і цьмяная здагадка пакутліва заварушылася ў галаве. “Так-так… Абакумчык… Гэта ён зьеў Казарына. Палкоўнік, вядома, усё ведае. Толькі Абакумчыка голымі рукамі ня возьмеш. Ня йначай як на самога Бацьку працуе”.
Заняты сваімі думкамі лейтэнант і не прыкмеціў, як падсьледны Штэрн падышоў да стала, выхапіў са шклянкі аловак. Кароткае імгненьне лейтэнант глядзеў на рухавы аловак, потым перавёў позірк на няголеную пысу Штэрна і толькі тады ачуўся. Ён крадком, не раўнуючы як той кот, падышоў да Штэрна, зазірнуў у паперку.
- Заява пракурору? – роблена ўсхваляваным голасам запытаў лейтэнант і, ступіўшы крок назад, выцяў нагой па схуднелым азадку ваенкара.
- Пад стол! Пад стол, юда! – другім высьпяткам лейтэнант загнаў карэспандэнта пад стол, пісака спалохана заенчыў, паспрабаваў устаць, і стол завіс на ягоным карку.
- Сволач! Дывэрсант! – галёкнуў лейтэнант, з жахам заўважыўшы, як хітнуўся на стале алебастравы бюсьцік Сталіна.
Дзьверы за сьпінай расчыніліся, і Фаміных зь днявальным віхурна падляцелі да Штэрна. Заехаўшы карэспандэнту па шыі, хлопцы пацягнулі небараку па падлозе, і лейтэнант з палёгкаю расшпіліў аплікі на ўзмакрэлай шыі.
- Запомні, сука! Жыць табе засталося два дні! Так што падумай… - крыкнуў лейтэнант, але той, да каго ён зьвяртаўся, наўрад ці меў здольнасьць думаць. Галава карэспандэнта матлялася, як у хворага гусака, і толькі на імгненьне ажыла, ляснуўшыся аб вушак падвойных дзьвярэй. Лейтэнант паставіў на месца алебастравы бюсьцік, абцёр зь яго нябачны пыл, крутнуў корбу ўнутранага тэлефону.
- Кіквідзэ? Зноў сьпіш? – у трубцы нарадзіўся сіплы зык: Кіквідзэ набіраў паветра, каб гойкнуць “Ныкак нэт!”, але лейтэнант папераджальна крэкнуў: - Зараз пісаку прывалакуць. Ты яго… гэта… у сто другую аформі, - трубка зноў засіпела, мерачыся азвацца грымлівым голасам Кіквідзэ, але замест грому пачулася запабежлівае хіхіканьне: у сто другой каморы сядзелі гомасэксуалісты.
Паклаўшы трубку, лейтэнант ладную хвіліну сядзеў нерухома, штосьці няўцямна мармытаў сабе пад нос, выразна прамаўляючы толькі адно слова “дзіўна”, нарэшце яшчэ раз крэкнуў і падняўся з крэсла.
“Абакумчык капаў пад палкоўніка… і так схібіў з “сорак першым”. Хітры, абачлівы Абакумчык. Не, тут штосьці ня тое”, - лейтэнант адчыніў сэйф, выцягнуў адтуль сьледчыя матэрыялы – зялёную тэчку з забарскамі і перавязаную аборкай гімнасьцёрку са жмуткам прычэпленых мэдалёў. Пералічыўшы ўзнагароды, ён калупнуў пальцам чырвоную лычку раненьня, перасмыкнуў галавою і запіхнуў гімнасьцёрку ў ніжні аддзел сэйфу.
Матэрыялаў у тэчцы было небагата: паперка з анкетнымі дадзенымі, рапарт нейкага капцёра ды пара лісткоў з пратаколамі допыту. Чытаць пратаколы лейтэнант ня стаў, а вось рапарт перачытаў аж тройчы. Ад тае непісьменнай, шчодра прыпраўленай украінскімі словамі пісаніны лейтэнанту стала моташна. Ён закрыў тэчку, піхнуў назад у сэйф і, зрабіўшы на халявах ботаў гармонік – адзнаку блізкай сустрэчы з жанчынай, рушыў у ядальню.
Справа сяржанта Мазарына, якую так уважліва вывучаў лейтэнант, узьнікла, можна сказаць, на голым месцы. 25 верасьня 1946 году дэмабілізаваны Мазарын стаяў у чарзе па сухі паёк і новае абмундзіраваньне. Ну, стаяў бы сабе ды стаяў, як усе астатнія дэмабілізаваныя, дык не… пачаў языком мянціць, з капцёра пацьвельваць. “Тыловою крысою мэні назвав, та всі сміялыся” – так напісана ў рапарце. Дайшла да сяржанта чарга новае абмундзіраваньне атрымліваць, а капцёр не дае. Загад, кажа, выйшаў – не даваць дэмабілізаваным новай гімнасьцёркі, калі старая ня зношаная. У чарзе захваляваліся, “мацюкатыся почалы”, капцёр па інтэнданта пабег. Скончылася тым, што сяржант старую гімнасьцёрку з мэдалямі над галавой раскруціў ды на кучу брудных падштанікаў ускінуў – ня вытрымалі ў хлопца нэрвы. А наступнага дня сяржанта ў адмысловы аддзел паклікалі. Асабіст на яго і накінуўся: “Што вас прымусіла савецкія мэдалі пад ногі кінуць, на іх жа выявы правадыроў выбітыя? Хто падбіў на такую правакацыю?” Карацей, пачаў на псыхіку ціснуць, ды так натхнёна, што ў сяржанта пасьля першага ж допыту старая рана адкрылася.