Мы пришли в свою деревню и увидели ту же печальную картину: ни дома, ни сараев, ни даже склепа не осталось, все сгорело. Остался только колодец с журавлем, который выкопал отец перед войной. Где жить, как искать пропитание? Соседи подсказали, что немцы расстреляли семью односельчанина Гриневича, дом которого пустовал.
Этот дом стал нашим первым пристанищем после войны в родной деревне. А вскоре вернулись Оля и Нина. Это была неописуемая радость для нас. Они рассказали о своих мытарствах. Их беды, наши скитания - все это, к счастью, было уже в прошлом... Мы строили планы на новую жизнь. Однако не тут-то было. Вскоре все заболели тифом. У мамы уже давно, после Черного болота, болели ноги, они были в незаживающих ранах. А кругом голод, продуктов нет, лекарств тоже. И мама, выбившись из сил и от ощущения безысходности, больная, ушла из дома в лес, решив умереть, чтобы не видеть, в каком страшном положении оказались ее дети... Полежав в лесу на земле, почувствовала себя легче и, собравшись с силами и духом, решила вернуться. Годы спустя она сама об этом нам рассказала. Это был первый и последний случай, когда мама проявила слабость и неуверенность. Так она считала, предъявляя самый жесткий счет к себе...
Вот как вспоминает трудное послевоенное время в разоренной фашистскими варварами деревне моя сестра Анна Вильченко: «У сярэдзіне 1944 года прыйшло даўгачаканае вызваленне. Раны, нанесеныя вайной, залечвалі ўпартай, напружанай працай жанчын, падлеткаў, дзяцей. Пякельна цяжкае жыццё ў пасляваеннай вёсцы, шчодра палітае горкімі дзіцячымі слязьмі, зусім станавілася непасільным тым, у каго загінуў бацька, не было, як у нас, дзе жыць, а такіх сем’яў у нашай вёсцы Старына была большасць. Мы не маглі разлічваць і на дапамогу старэйшага брата. Іван, захварэўшы на тыф у партызанскім атрадзе, выйшаў з шпіталя пасля вызвалення раёна і быў накіраваны на работу ў Баранавіцкую вобласць. Відаць, нялёгка яму там жылося, неяк ужо зімой прыйшло пісьмо, што хварэе, што ў яго стралялі бандыты...
Маці ўстрывожылася, паслала Ніну, старэйшую сястру, каб яна дапамагла брату. Заўсёды баявая і смелая, яна пасля нялёгкіх партызанскіх будняў стала такой рашучай і энергічнай, што ні ў чым не ўступала хлопцам.
Ніна паехала і праз некаторы час прыслала пісьмо, яшчэ больш трывожнае. Маці не вытрымала і паехала да дзяцей сама. Нарыхтавала дроў, напякла нам хлеба і рушыла ў дарогу. Засталіся мы ў хаце адны з пяцігадовым Пятром... Хлеб яшчэ быў, бульбу маглі варыць самі.
Цяжка было запаліць печ, да прыпечка мы яшчэ не дараслі. Я залажу на прыпечак, Пятро становіцца на калодку і падае мне палены. Укладваю дровы, раздзьмухваю вугалькі, якія яшчэ захаваліся ў попеле, пачынае курыць дымок... Я бягу раніцай у школу, Пятро чакае мяне, прымасціўшыся каля акна - выйсці на вуліцу яму няма ў чым... Але хутка скончыліся дровы, а маці ўсё не вяртаецца. Пайшлі мы ў лес па іх. Адкуль ні вазьміся, раптам нізка праляцеў самалёт. Мы памярцвелі: зноў вайна!.. I маці няма, адны мы... Што рабіць? Прасядзелі ў хмызняку да вечара, затым пайшлі ў вёску. Пытаемся ў людзей, ці няма вайны. Нас супакоілі, растлумачылі, што вайна ёсць, але яна далёка і сюды больш не прыйдзе...
Вярнулася Ніна, усе нашы страхі забыліся. Маці не хацела пакінуць Івана аднаго ў небяспечным становішчы, засталася з ім.
Надыйшла вясна, трэба было сеяць, а як?.. Насення ў нас крыху было, але цягла на ўсю вёску ніякага, ні адной жывёліны, не тое што каня — нават каровы. Саджалі бульбу па чарзе, дзевяць ці дзесяць жанчын цягнуць плуг, прымацаваны да жэрдкі, Ніна за аратага, а дзеці кідаюць бульбу ў баразну... Так адсеяліся ўсёй вёскай. I ў гэтыя ж дні прыйшла радасная, даўгачаканая вестка: перамога, вайна скончылася!.. Першымі даведаліся аб гэтым ад паштальёна мы, дзеці, пабеглі ў поле, дзе працавалі жанчыны. Колькі было радасці, колькі слёз, і радасных, і горучых!.. Усе нібы памаладзелі, кінулі работу, у адной з хат сабраліся ў госці, кожная прынесла, што магла, знайшлася і бутэлька гарэлкі. Такога вяселля я ніколі не бачыла, такой радасці не перажывала. Мы, дзеці, глядзелі на іх і весяліліся разам з усімі, і з нецярпеннем чакалі, калі нас, нарэшце, паклічуць за стол: у вёсцы так было заведзена, што пакарміць нас маглі толькі тады, калі закончыцца свята ў дарослых...»
Бороться за жизнь пришлось еще долго. Через некоторое время выселили из дома, где мы еще собирались пожить. Строение было большое и понадобилось для детского дома, который открывался в деревне. Я с Аней тоже хотел попасть в него, но нас не приняли, так как в детдом направляли только круглых сирот.