А я вось не ўяўляю сабе, як гэта можна быць настойлівым. Я наогул не магу ўявіць якога-небудзь прымусу над каханнем. Яно, маючы над чалавекам такую, здавалася б, неабмежаваную ўладу, разам з тым баіцца любога неасцярожнага дотыку, тым больш - грубай сілы.
Аб гэтым думаю сёння з самай раніцы. Хутка ўжо вечар, а я ўсё ніяк не вырашу: ісці мне да Надзі ці не? Тое, што нехта іншы быў у яе пакоі, які здаваўся мне самым цнатлівым, амаль святым месцам, абразіла мяне і абурыла. Ідучы ўчора дадому, я думаў, што болей і нагі маёй там не будзе. І наогул не хачу яе бачыць.
Але паступова злосць мая астывала, боль у сэрцы змяняўся на сумненне і прыйшлі больш цвярозыя думкі: не варта так гарачыцца, трэба пагаварыць з ёй аб усім спакойна. А мо ўсё гэта толькі мая раўнівая падазронасць? Можа, Іван Пятровіч аказаўся там зусім выпадкова? Раўнівы закаханы заўжды нечым падобны на таго скупога, які, знайшоўшы каштоўны скарб, дрыжыць-калоціцца над ім і бачыць у кожным, хто праходзіць паблізу, свайго смяротнага ворага.
Што ж рабіць? Ісці ці не ісці?
* * *
Усё-такі я пайшоў.
Яна была дома. Адна. Бацькі, я гэта ведаў, пайшлі ў клуб на сход.
У пакойчыку плаваў утульны паўзмрок: гарэла толькі настольная лямпа.
Надзя сядзела на канапе, укрыўшы ногі лёгкім пакрывалам, чытала. Яна стрымана, абыякава павіталася, машынальна паправіла на каленях пакрывала і зноў схілілася над кніжкаю. Але па тым, як яна старалася ўсім сваім выглядам паказаць гэту абыякавасць, я зразумеў: яна чакала мяне. І сэрца радасна тарганулася.
Я прысеў побач з Надзяй і, закрыўшы даланёю кніжку, усміхнуўся:
- Ды хопіць табе ўжо. Людзі ж, можа, прыйшлі.
Яна і не глянула на мяне, паволі, неахвотна ўстала з канапы і адышла да акна.
Я сумеўся: а мо яна сапраўды не жадае мяне бачыць? Можа, мне лепш павярнуцца і пайсці назад? Але не, тут нешта не тое.
Я ступіў крок да яе.
- Надзя, што з табой сёння?
Яна, не паварочваючы галавы, суха адказала:
- Нічога. Усё добра.
- Чаму ж ты такая?..
Маўчанне.
О, д'ябал! Няма горш, чым гэтыя пакутлівыя, бясконцыя, як вечнасць, хвіліны, калі ты амаль фізічна адчуваеш, як з кожным імгненнем дарагі табе чалавек, здаецца, усё аддаляецца і аддаляецца... Няўжо зноў прамаўчым цэлы вечар і развітаемся, як чужыя?
Цішыня стала невыцерпнай.
- Надзя, - сказаў я, - ну чаму ў нас усё так атрымліваецца?
- Як хочаш, так і атрымліваецца.
- Няпраўда!Я хачу і малю ў цябе аднаго - яснасці. Падабаецца Іван Пятровіч - будзь з ім. Але не маўчы, скажы.
- Пры чым тут Іван Пятровіч? Што, я забараню яму прыходзіць у нашу хату?
- Калі б ён бачыў, што ты гэтага не хочаш, дык не прыходзіў бы...
- Ну праўда, што я магу зрабіць? - Ледзь улоўная ўсмешка кранула яе вусны. - Я ўжо й казала яму, а ён усё роўна прыходзіць.
- І сёння прыйдзе?
- Думаю, што не.
- А я вось хацеў не ісці, і не змог. Прыйшоў...
Яна глянула на мяне ўжо больш лагодна, неяк па-дзіцячы нявінна, і ў пацяплелых вачах яе я выразна прачытаў пяшчотную ўдзячнасць. Ах, як небагата трэба закаханаму сэрцу: адзін ласкавы позірк - і ад нядаўняй крыўды не засталося і следу! «Сёння або ніколі...» - падумаў я і запытаў:
- Надзя... скажы нарэшце... ты мяне... Ну, я для цябе... абыякавы ці не?
Нейкі час яна задуменна глядзела ў акно, у шэрань марознага вечара, а затым ціха, з хваляваннем сказала:
- Зразумей, Жэня... Калі б ты мне быў абыякавы, я не хадзіла б з табой гэтулькі гадоў...
І я прыкмеціў, як запунсавелі адразу яе шчокі. Задумлівая, усё яшчэ нейкая журботная, яна была ў гэты міг асабліва прыгожая. Ва ўсёй яе паставе, лёгкім павароце галавы, руху пальцаў было столькі грацыі і жаноцкасці, столькі нечага роднага, любага, што я не стрымаўся - абняў Надзю.
- Не трэба... - шэптам сказала яна, але не адхілілася, не выслізнула, як звычайна, а прытулілася, сарамліва схавала галаву на маіх грудзях.
Я ўскінуў руку да настольнай лямпы і націснуў на выключальнік. Цемень ахінула нас. Надзя маўчала. Я баяўся паварушыцца. Мне здавалася, што да маіх грудзей прытулілася само сонца і ад любога неасцярожнага руху яно можа знікнуць, растварыцца.
- Я чую, як б'ецца тваё сэрца, - сказала яна, і ў голасе яе была незвычайная ласкавасць. - Як моцна яно б'ецца...
- Бо кахае цябе...
Я адчуў, як яна ўсміхнулася ў цемені, і кончыкі яе пальцаў пяшчотна дакрануліся да маёй шчакі.
- Надзейка, родная... Вось вазьму цябе зараз і не адпушчу больш нікуды-нікуды. Хочаш?
У гэты момант на двары пачуліся галасы. Надзя выслізнула з маіх абдымкаў, хуценька ўключыла святло.
Вярталіся дадому бацькі.
* * *
Гэта была дзівоснейшая і найшчаслівейшая казка.