І мы пайшлі.
Я трапіў у цэх шасі. Пазнаёміўся з двума братамі. Маладыя яшчэ хлопцы, не так даўно пасля арміі. Простыя, шчырыя. І мо ад гэтай іхняй адкрытай даверлівасці, мо ад таго, што расказвалі мне яны, як роўнаму, і расказвалі добра, цікава, я выйшаў з цэха нейкі ўвесь узрушана-радасны, акрылены.
А цяпер вось сяджу над чыстым лістом паперы і баюся: як напісаць пра іх, двух харошых хлопцаў, каб было гэтак жа проста і шчыра, гэтак жа добра, як яны самі мне расказвалі?
* * *
Зрэдку сустракаюся з Галяй. Нядаўна хадзілі разам у кіно. Цікавы яна чалавек. Усё часцей і часцей лаўлю сябе на тым, што думаю пра яе...
САКАВІК
Зіма як бы і не думае здавацца. Вакол - снег. Не адлягае мароз. Неба заткана нізкімі, непрыветна-свінцовымі хмарамі.
І ўсё ж такі ўжо выразна ва ўсім адчуваецца блізкая вясна. Бо і снег той, хоць ён яшчэ і ляжыць вакол, але пачарнелы, пабіты ўжо на дзіркі. Глядзіш на яго - і не казыча пад сэрцам халаднаватая радасць, якая бывае на пачатку зімы, а наплывае адно толькі нейкае шкадаванне... Бо і мароз той бярэ за вушы звычайна ўжо толькі раніцай, як мы бяжым на заняткі, а днём - прыкметна цяплее... Бо і ўсё часцей і часцей сонца прабівае хмары - ласкавае, вясёлае, і тады на асфальце сям-там пачынаюць блішчаць лужынкі, ля якіх адразу збіраюцца задзіры-вераб'і...
Пра недалёкую вясну нагадваюць і пасвяжэлае, празрыста-хмельнае паветра, і неверагодны грачыны галас у скверах, і першыя пары закаханых на лаўках...
Прырода і чалавек ужо жывуць прадчуваннем вялікага, мудрага працэсу спрадвечнага абнаўлення.
* * *
Прайшло роўна паўгода, а я ўсё не магу адвыкнуць ад думкі, што жыву ў горадзе часова. Вось, здаецца, пабуду яшчэ які тыдзень-другі і паеду дадому.
Не было таго дня, каб не прыгадаўся мне то наш невялічкі, за вёскаю, поплаў, дзе некалі, у дзяцінстве, мы пасвілі свіней, ладзілі розныя гульні; то звонкі, утульны лес, дзе кожным летам багата і ягад, і грыбоў, і птушыных песень; то ціхая, светлая рэчка Вісліца - калыханка маіх дум і мар...
Многія нашы хлопцы радуюцца: вось гэта, маўляў, сапраўднае жыццё - тэатры, кіно, танцы!.. А мне - сумна. І, можа, нават не столькі сумна, колькі журботна. Не магу прывыкнуць да горада. Куды ні пойдзеш - усюды чужыя, незнаёмыя людзі...
* * *
Увайшло ў прывычку: пасля заняткаў - адразу ў бібліятэку. Як я люблю тыя хвіліны, калі ў светлай, утульнай зале сядзеш за невялічкі, сімпатычны столік, абкладзешся кніжкамі - і айда ў неабдымны, чароўны свет ведаў.
У зале - ціха-ціха. Толькі зрэдку зашалясціць дзе старонка, рыпне крэсла... Нехта на хвіліну адарвецца ад кніжкі, разагне самлелую спіну - і зноў за працу. Уся гэта творчая, рабочая атмасфера настолькі захапляе, паглынае ўсяго, што праседзіш цэлы вечар - і не заўважыш.
* * *
Я думаў, пісьмо ад яе будзе злое, знішчальнае. І памыліўся. «Жэня, ты не крыўдуй, што я так мала пішу. Але мне здаецца, што ты і так усё ведаеш. Нашто паўтарацца? Праўда, у мяне змен аніякіх. І я не знаю, што пісаць... Ты, вядома, пакрыўдзішся, але лепш не трэба. Ты ж ведаеш мяне: я заўсёды такая. Хочацца як найлепш, а выходзіць наадварот. Вось іншым я пішу без разбору ўсё, а табе ўсё неяк выбіраю: гэта можна, гэта - не. А чаму - не знаю...»
Я нашу гэта пісьмо сёння цэлы дзень з сабою, перачытваю яго бясконца і кожны раз знаходжу для сябе ўсё новыя і новыя прыемныя падрабязнасці і адценні. І сэрца замірае ад шчаслівай надзеі.
* * *
Выкладчык затрымліваўся. Мы сумавалі. Займаліся хто чым.
Алесь Шульга сваёй звыкла-расхлябанай паходкаю падышоў да кафедры і выняў з кішэні томік вершаў. Прыняў артыстычную позу (о, ён гэта ўмее!) і моцным, як металічным, голасам абвясціў:
- Сяргей Ясенін!
Усе міжволі павярнуліся да кафедры.
- «Исповедь хулигана...»
Мы заўсміхаліся - гэта якраз падыходзіць Алесю! Нетаропка, жэстыкулюючы свабоднай рукою (у левай ён трымаў кніжку), Шульга пачаў чытаць:
Не каждый умеет петь,
Не каждому дано яблоком
Падать к чужим ногам.
Сие есть самая великая исповедь,
Которой исповедуется хулиган.
Я нарочно иду нечесаным,
С головой, как керосиновая лампа, на плечах...
Дзіўны ён нейкі, гэты Алесь. Адчуваецца ў ім нешта добрае, нават пяшчотнае, але яно закідана, завалена розным друзам. Хлопцу дваццаць трэці год, армію адслужыў, а ён як хлапчук які. Усё выкідвае свае конікі, усё куражыцца. Пад Ясеніна ладзіцца. Толькі вершаў не піша. Некалі, праўда, у школе пісаў, нават у рэспубліканскіх газетах друкаваўся, але кінуў. Кажа, расчараваўся: не захацеў быць пасрэднасцю.