Дзіўна, але Валодзева споведзь як бы абрадавала, абнадзеіла мяне. Значыць, не адзін я на свеце няўдачнік і не адзін я пакутліва думаю над сэнсам свайго жыцця, над сваёй вартасцю. Значыць, гэта працэс не заганны, а натуральны, заканамерны. Маладое віно, перад тым як набраць моц, таксама доўга калабродзіць...
* * *
На апошнім перапынку Ігар Касцевіч аб'явіў:
- Пасля заняткаў не разыходзіцца - будзе сход.
Я адразу здагадаўся: па справе Шульгі. Ва ўніверсітэт на Алеся прыйшла вялізная скарга. За подпісам старшыні калгаса. Пісьмо гэта перадалі нашаму дэкану, дэкан - сакратару камітэта камсамола.
У пісьме паведамлялася, што ў час вакацыяў у сваёй вёсцы Алесь Шульга сістэматычна п'янстваваў, паводзіў сябе непрыстойна ў клубе. А аднойчы, у нецвярозым стане, пабіўся з брыгадзірам - той не даваў яму каня, каб прывезці дроў.
У гэта лёгка верылася. Хто-хто, а Шульга мог учыніць такое!
Сход пачаў Мікола Верас - разам з прадстаўнікамі камітэта камсамола ён ездзіў правяраць скаргу.
- На жаль, некаторыя факты пацвердзіліся. Алесь сапраўды п'яны быў у клубе, паводзіў сябе не зусім прыстойна, - заікаючыся ад хвалявання, загаварыў Мікола. - Асноўнае ж абвінавачванне, быццам Алесь пабіў брыгадзіра, - выдумана. Аб гэтым гаварылі нам усе, хто быў у той вечар у клубе. Шульга пайшоў з клуба раней, чым брыгадзір. Сам жа брыгадзір не мог нават назваць дакладна месца, дзе яго білі. Урэшце шчыра прызнаўся, што нічога не памятае, бо быў п'яны. Такім чынам, мы зрабілі вывад, што пісьмо - своеасаблівая помста Шульгу за тое, што ён надрукаваў у раённай газеце крытычны артыкул пра безгаспадарчасць у калгасе.
Мікола кашлянуў і перавёў позірк на Алеся Шульгу.
- З гэтым, як кажуць, усё ясна. Нас, Алесь, цяпер цікавіць і хвалюе іншы бок справы. Як ты думаеш жыць далей? На заняткі амаль не ходзіш, часта выпіваеш. Разумееш ты ці не, чым гэта табе пагражае? Дык вось устань і раскажы нам усім, што ты думаеш рабіць далей.
Шульга панура, як бы неахвотна падняўся.
- Ну што я магу сказаць? - паціснуў ён плячыма. - Апраўдвацца не буду, вінаваты. А калі каго што цікавіць, хай пытаецца.
- У цябе папыталіся ўжо, адказвай! - абурыўся Ігар Касцевіч. - Табе што, сапраўды вучыцца надакучыла?
- Чаго б я тады паступаў...
- Дык чаму ж ты, дарослы чалавек, паводзіш сябе як неразумны падлетак? Адкуль у цябе гэтая распушчанасць, разбэшчанасць? Грыву унь адпусціў - глядзець агідна. Як разбойнік-рэцыдывіст.
Падняўся Кастусь Беленькі. Кастусь - наш камсорг. Выбралі мы яго, канечне, дарма, у чым цяпер моцна каемся, але ж хто тады, восенню, ведаў... Незразумелы ён нейкі, гэты Беленькі. Пра што б у групе ні зайшла размова, ён абавязкова выступіць супраць. Вось і на гэты раз.
- Нашто такі пракурорскі тон? - паварочваючыся да Ігара Касцевіча, сказаў Беленькі. - У кожнага свой характар, свая індывідуальнасць. Няўжо абавязкова, каб мы ўсе былі падобны адзін да аднаго як дзве кроплі вады?
- Не абавязкова.
- Чаму ж вы хочаце падагнаць Алеся пад нейкі стандарт?
Хлопцы абурана зашумелі.
- Стандарт не стандарт, а ў рамкі прыстойных паводзін Шульгу паставіць трэба! - выгукнула запальчыва Люда Барташэвіч.
Беленькі, які быў ужо сеў, падхапіўся зноў.
- Чалавек - не статычны партрэт, каб браць яго ў нейкія рамкі! І ўвогуле, кіньце гэтую манеру чапляць кожнаму розныя ярлыкі. «Нігіліст», «рэцыдывіст». Трэба больш цярпіма адносіцца да чужых недахопаў, разумець іх. Асабліва калі размова ідзе аб асобах творчых.
Слова папрасіў Валодзя Баравы.
- Вось што, Беленькі, - заявіў ён, націскаючы на кожнае слова. - Па-першае, ніхто ніякіх ярлыкоў не збіраецца нікому чапляць. Размова ідзе пра нашага таварыша, якога мы добра ведаем і якому хочам толькі дабра. Вось! А па-другое, даўно ўжо і канчаткова даказана: жыць у грамадстве і быць свабодным ад грамадства нельга! - Валодзя імпэтна секануў паветра рукою. - Так што, Беленькі, выкінь сваю дзяшовую дэмагогію на сметнік. Сапраўдны сябра не той, хто патакае чалавеку ў яго недахопах і слабасцях, а той, хто шчыра і прынцыпова паказвае на іх, памагае яму. Вось! А мы і так ужо занадта цацкаемся з Алесем, носімся з ім як з пісанай торбай, пахіхікваем з яго дзівацтваў, розных выбрыкаў, тым самым, па сутнасці, расцвельваем, падахвочваем яго. Вось ён і разышоўся.
Пасля Валодзі гаварылі яшчэ многія, урэшце большасцю галасоў рашылі: даць Алесю Шульгу выпрабавальны тэрмін - два месяцы.
Як толькі сход закончыўся, Алесь адразу падняўся і панура, ні на кога не гледзячы, выйшаў з аўдыторыі, толькі ляпнуў за сабою дзвярыма.
* * *
Калі мне трапляецца добры верш, я выпісваю яго ў свой спецыяльны сшытачак. Выпісваю з думкаю, што калі-небудзь я прачытаю яго Надзі. Толькі для яе адной я шукаю і берагу самыя светлыя, самыя цёплыя, самыя запаветныя словы.