- Дык і мы можам гэтак! - падаў голас Валодзя Баравы.
- Канечне! - ахвотна згадзілася Ніна Аляксандраўна. - Канечне, можаце. Хто вам перашкаджае?
- Лянота, - уставіў Мікола Верас.
- Дазвольце, калі ласка, мне, - падхапіўся раптам Фіма Слуцкі і адразу пачаў: - Патэнцыяльныя магчымасці кожнага індывідыума дазваляюць яму дзейнічаць у непараўнальна большым дыяпазоне, чым гэта бывае ў сапраўднасці. Павінен сказаць...
- Пачакай, Фіма, - перапыніў яго Ігар Касцевіч. - Тут не навуковы дыспут. Зрэшты і так ясна, што крытыка Ніны Аляксандраўны справядлівая. Давайце ж шчыра, па-людску пагаворым, што мы можам зрабіць...
Пасля гэтага лёд нашай абыякавасці нарэшце крануўся. Хлопцы шумна загаварылі, заспрачаліся. Адкуль што і ўзялося. Розныя прапановы пасыпаліся, як з меха. Сакратар сходу Валодзя Баравы ледзь паспяваў іх запісваць.
Разыходзіліся ўзбуджаныя, радасныя. І, здаецца, упершыню ішлі ў інтэрнат усе разам.
* * *
Хадзілі калектыўна (усёй групай!) у Купалаўскі тэатр. На спектакль пра камсамольскіх работнікаў.
Спектакль - так сабе, а калі гаварыць больш строга, то і слабенькі. Мне здаецца, гэта якраз той выпадак, калі артыстам (а ў беларускім тэатры артысты цудоўныя!) не было чаго іграць. Занадта ж у п'есе ўсё прамалінейна, усё на паверхні. Рэзкі падзел герояў на адмоўных і станоўчых. І калі адмоўны, дык абавязкова вузенькія штаны, доўгая грыва, развязныя рухі, цыгарэтка ў грэбліва складзеных губах. Станоўчых жа герояў хоць да раны прыкладвай, такія ўжо яны правільныя ды разумненькія.
Сумна... У жыцці так не бывае. Чалавек куды больш складаны і багаты.
І ўсё ж (яшчэ адно пацверджанне таго, што ў любым кепскім ёсць нешта добрае) у спектаклі прагучала некалькі цікавых думак. Адна з іх - пра абыякавасць.
Я бачыў, як стаілася, замерла зала, калі са сцэны даведзеная да адчаю Клаўка крыкнула са слязамі на вачах: «Што ж гэта такое?! Усім усё роўна!»
Чаму, чаму ў нас яшчэ столькі людзей, якім напляваць на ўсё і ўсіх, акрамя ўласнай асобы, прынцып жыцця якіх: мая хата з краю? Адкуль такая абыякавасць? Дзе яе вытокі? У чым прычына?
* * *
Недзе яшчэ перад сесіяй мы разгаварыліся з Кастусём Беленькім, і ён расказаў мне, што ў яго ёсць вельмі харошая дзяўчына, у якую ён закаханы, і калі ўсё будзе добра, то яны летам пажэняцца.
Сёння пасля заняткаў фізкультуры мы засталіся з Кастусём у раздзявалцы адны, і я, прыгадаўшы гэту размову, запытаў у яго:
- Ну як, Кастусь, у цябе з тваёй дзяўчынай?
- А-а, - пакрывіўся Беленькі і са злосцю пачаў шараваць сябе мачалкай.
- Не сустракаешся?
- Сустракаюся. А што толку? - Кастусь хмурна махнуў рукою і пайшоў пад халодны душ.
Я не стаў больш назаляць пытаннямі. Захоча - раскажа сам. І сапраўды, неўзабаве Беленькі закруціў кран і, расціраючы цела ручніком, загаварыў:
- Усё-такі я яшчэ раз пераконваюся, што не трэба з імі сюсюкаць. Як пачнеш ёй пісаць ды гаварыць рознае - усё прапала. Трэба быць мужчынам, а не хлюпікам. Шкада, што я позна зразумеў гэта.
І ўжо вечарам, вяртаючыся ў інтэрнат, мне чамусьці ўспомніліся гэтыя словы. «Не трэба з імі сюсюкаць...» І мне падумалася: «Магчыма, і Надзя таму такая са мной, што ёй надакучылі мае вечныя ўздыханні, мае пакутніцкія міны».
ТРАВЕНЬ
Толькі што адбушавала навальніца - сапраўдная, з вялікім громам і бліскавіцамі. Амаль усе з чытальнай залы высыпалі на калідор і доўга стаялі, з нейкай вусцішнай асалодаю ўбіраючы гэту першую вясновую музыку.
Люблю навальніцы! Люблю за іх дзікую, жахліва-велічную сілу, за іх буйнасць і непадуладнасць! Сёння, калі я глядзеў навальніцу, мне чамусьці падумалася: гэта неба так апантана прызнаецца ў каханні зялёна-маладой зямлі. Цярпела-цярпела і вось не вытрымала - абхапіла зямлю рукамі-маланкамі і загрымела на ўсе грудзі-хмары пра сваё пачуццё. У першыя хвіліны здалося нават, што зямля, уся нейкая пакорлівая, прыціхлая, спалохалася гэтай неўтаймаванай сілы. Але не. Унь як імкнецца яна насустрач разбушаванаму небу кожнай сваёй травінкай, кожным лісцікам, як прагна ловіць яна кожную маланку, не заўважаючы ні болю, ні страху, упіваючыся гэтым нястрымным парывам кахання.
* * *
Усё ж такі ёсць на свеце нейкія біятокі. Інакш чым растлумачыць, што ўчора, пасля заняткаў, замест таго каб ісці ў бібліятэку, мяне пацягнула ў інтэрнат. Толькі зайшоў у пакой - стукаецца дзяжурны:
- Палескі, да тэлефона!
Сэрца адразу радасна тарганулася: Надзя! Як апантаны кінуўся ў вестыбюль, узяў слухаўку.
- Алё... - знаёмы голас пачуўся раптам з далечыні.
- Надзя?! Добры дзень, Надзя! Я ўжо думаў, нешта здарылася. Чаму ты нічога не пішаш? Дзе ты была на першамайскія святы?