Калі я дачытаў пісьмо, у мяне пахаладзела сэрца. Што я натварыў? Чаму я, не праверыўшы нічога, не падумаўшы, усхадзіўся, як дурань, і настрачыў Бог ведае чаго?
Напісаў ёй доўгае, пакаянна-пяшчотнае пісьмо.
* * *
Нічога не пішу і не тое чытаю. Неяк на ўсё кідаюся і нічога не паспяваю зрабіць. На душы - прыкра.
Што ж мне рабіць? Не, ныццём тут нічога не паможаш. Трэба брацца за сябе сур'ёзна. Хопіць бяздумна транжырыць свой вольны час! З заўтрашняга дня ўстанаўліваю сабе жорсткі рэжым дня - займацца толькі карысным, толькі неабходным!
* * *
Як усё-такі мяне Ваня падвёў. Учора ён зноў прыслаў пісьмо і піша ўжо зусім іншае:
«Разумееш, еду я недзе а чацвёртай гадзіне раніцы, а яны стаяць каля дома і за рукі трымаюцца. Ну, дык, відаць, не проста так яна стаяла з Іванам Пятровічам да гэтай пары. Я не хачу сцвярджаць, што яна кахае яго і цалуецца з ім, але мяркую, што гэта так...»
Вось табе і на! Ужо «мяркую...». А тады, не задумваючыся, напісаў: «бачыў на ўласныя вочы...»
Што ж, гэта для мяне горкая навука.
* * *
Непадалёку ад нашага інтэрната - неблагое возера, і многія са студэнтаў прызвычаіліся на пляжы рыхтавацца да заняткаў і загараць.
Прыйшлі сюды і мы з Кандратам. На беразе ўжо было поўна людзей. Толькі на тым, другім беразе адзінока чырванела палатка і некалькі дзяўчат, хлопцаў загарала побач на траве.
- Вось бы і нам з Надзяй гэтак!.. - летуценна сказаў я, кіўнуўшы галавой на палатку. - І больш нічога не трэба, каб толькі кожную раніцу ўставаць разам з сонцам, бегчы да возера па роснай траве і радавацца жыццю.
- Рамантыка, - хмыкнуў Кандрат. - Нічога, з гадамі гэта выветрыцца.
Спрачацца не хацелася - усё роўна Бугаёва не пераканаеш.
Знайшлі вольнае месца, моўчкі распрануліся, унурыліся ў кніжкі.
Непадалёку завуркатаў матор. Я ўзняў галаву. У цяньку прыбярэжных кустоў спыніўся блакітны бліскучы «Масквіч». Адчыніліся дзверцы, і з-за руля шустра выскачыў высокі хударлявы мужчына, кінуўся да другіх дзверак, памог вылезці тоўстай, раскормленай кабеціне. Пакуль яна размінала замлелыя ў машыне ногі, жмурылася, прывыкаючы да сонца, мужчына хуценька дастаў з багажніка раскладанку, паставіў яе ў цяньку, заслаў пакрывалам. Кабеціна з грэблівай мінай ляніва павалюхала да кустоў, скінула халат і распласталася на раскладанцы.
Некалькі хвілін мужчына патаптаўся каля жонкі, як бы не ведаючы, чым яшчэ ўслужыць, а потым распрануўся таксама і сеў на траву побач. Сядзеў неяк нясмела, напружана, гатовы, здаецца, усхапіцца па першаму слову жонкі. І было яму, мусіць, вельмі сумна і адзінока.
Кандрат глядзеў на ўсё гэта засяроджана, паціху сапучы. Нарэшце выдыхнуў:
- Жывуць жа людзі...
* * *
З Людай Барташэвіч сядзелі ў «Ленінцы» і «грызлі» дыялектычны матэрыялізм. Да нашага стала падышла светлавалосая, сімпатычная дзяўчына. Люда перакінулася з ёю некалькімі словамі - і зноў з галавой у кніжкі.
- Хто гэта быў? - запытаў я пасля, калі мы выйшлі з Людай на перакур.
- Мая аднакласніца. У народнагаспадарчым. Цікавая дзяўчына. Шкада, збілася трохі з дарогі. Увесь час да адурэння марыла пра медыцынскі, а пасля першай няўдачы адразу адчаялася. І пайшла абы-куды. Цяпер каецца...
- Не знаю, як гэта ісці абы-куды. Мне шкада такіх людзей...
Загаварылі пра тое, як важна выбраць у жыцці адзіна правільную - па душы і па сіле - дарогу, як трэба з самага юнацтва мець ясную і цвёрдую мэту. Люда нават сказала: чалавек без мэты, што карабель без руля ў адкрытым моры. І працытавала Мантэня: «Той, хто не паставіў сабе ў жыцці выразнай мэты, не можа намеціць сабе і пэўных дзеянняў».
Маладзец, Люда! І хоць многія з нашых хлопцаў іранічна называюць яе «ідэяй у спадніцы», я нават трохі зайздрошчу ёй. У Люды - багаты духоўны свет. Ясная мэта. Моцная сіла волі. Кожны дзень яна ў бібліятэцы. Шмат чытае, многім цікавіцца.
* * *
Заўтра пачынаюцца экзамены.
Хвалююся. Але адчуваю сябе больш упэўнена, чым у зімовую сесію. Тады, перад першым экзаменам, я доўга блукаў вечарам па заснежаных вуліцах, каб падыхаць марозным паветрам, супакоіцца. Раніцаю ўвесь ажно калаціўся. Калі ішоў на экзамен - зуб на зуб не трапляў...
Цяпер сесія ўжо так не палохае. Ёсць нейкі вопыт, дый падрыхтаваўся я, здаецца, лепш.
І ўсё роўна, як сябе ні супакойваю, - хвалююся.
ЧЭРВЕНЬ
Пасля заняткаў я забег у інтэрнат - праверыць пошту. На маё здзіўленне, прыйшло пісьмо ад Надзі.
З трывожным заміраннем сэрца (што ж яна напісала) я распячатаў канверт, дастаў маленечкі, у некалькі радкоў, ліст. «Дзякую за шчырасць... Я не крыўдую... За гэтыя дні многае перадумала...» Так, зараз пачнецца. «Пісаць ні аб чым не буду...» Вось яно... «...таму што хутка, відаць, прыеду ў Менск...» Што такое? Не можа быць! Не, усё правільна: «...хутка прыеду ў Менск. Калі буду ехаць, дам тэлеграму. Як будзе час - прыйдзі сустрэць».