Вялікае шчасце - жыць, таптаць басанож росныя травы, збіраць кветкі, слухаць шум бароў і птушыныя песні, радавацца сонцу, высокаму, чыстаму небу.
Але найвялікшае шчасце - кахаць!
* * *
Сустракаемся з Надзяй пяты вечар запар. І не сварымся. Яна прыходзіць дзіўна-ласкавая, добрая, і я ад шчаслівай радасці раблюся ўсё адно як дзіця. Здаецца, беспрычынна смяяўся, спяваў бы. І ледзь-ледзь стрымліваю сябе, каб не пусціцца ў выбрыкі, як цяля на першай вясновай пашы.
Я выдумляю розныя глупствы, Надзя смяецца, і мне прыемна слухаць яе смех. Амаль штохвілінна я абдымаю яе і цалую, і ў такія хвіліны я самы шчаслівы чалавек у цэлым сусвеце.
Гэта - вечарам. А днём мне чамусьці прыходзяць іншыя думкі. Ну, вось нарэшце і ў нас усё добра - так, як мне хацелася. Але чаму ж тады поўнай, глыбокай радасці я не адчуваю? Чаму, як іду на сустрэчу, побач з пачуццём радасці недзе ў глыбіні душы варушыцца трывога? Якой яна прыйдзе сёння? Пра што мы будзем гаварыць гэты раз? Нешта насцярожвае мяне ў ёй, адгукаецца ў маім сэрцы балючым і крыўдным.
Аднойчы мне захацелася пацалаваць яе проста на вуліцы. І хоць быў вечар, нідзе вакол ні душы, яна спалохана адхінулася:
- Перастань. Убачаць.
- Ну і што? Хай бачаць.
- Ага, знаю я вашых дубраўчан. Такія плёткі пусцяць, што пасля хоць з дому не паказвайся.
- Надзя, ну чаму ты так кепска думаеш пра нашых людзей?
- А што мне пра іх думаць, калі ў вочы яны гавораць адно, а за вочы - зусім другое... Ух, як я іх ненавіджу!
- Ніхто нічога пра цябе не гаворыць. А калі хто нешта і сказаў, то не трэба пераносіць на ўсіх.
- А, Жэня, ты нарадзіўся, вырас тут і, канечне, будзеш іх абараняць. Але, павер, я ведаю такое, чаго, можа, не ведаеш і ты. Мне бацька расказвае...
- Бацька расказвае! А ты павінна мець сваю думку, сваё меркаванне.
Яна скрывілася:
- Не будзем болей пра гэта. Усё роўна ты мяне не пераканаеш.
Што праўда, то праўда. І гэта мяне асабліва трывожыць. Я не помню выпадку, каб яна ў чым-небудзь згадзілася са мною, паслухала мяне. Часцей за ўсё даводзіцца саступаць мне - толькі б яна не крыўдзілася, толькі б нам не сварыцца.
Неяк забрылі мы з Надзяй далёка-далёка. Аж пад самыя Дубы. Назва ўрочышча трохі здзіўляе, бо вакол на некалькі кіламетраў ніякіх дубоў няма. Але калісьці, як кажуць старыя людзі, яны тут сапраўды раслі - векавыя, магутныя. Незадоўга да рэвалюцыі пан Ягодскі, які ўладарыў у нашых мясцінах, загадаў дубы спілаваць і вывез усе да аднаго некуды ў Польшчу. Цяпер тут - добрая натуральная сенажаць.
І мо таму, што мясціна гэта далёкая, глухаватая, яна змагла захаваць сваё першароднае, дзікае хараство. З аднаго боку ўрочышча ўпіраецца ў гразкае, гнілое балота, з якога заўсёды чуваць шапаценне чаратоў, даносіцца востры пах аеру. З другога боку падступае лес, выслаўшы наперад непралазную гушчэчу малінніку, шыпшыны, чаромхі. Самай сярэдзінай сенажаці сцелецца задуменная Вісліца. Меліяратары пакуль яшчэ сюды не дабраліся, і рака цячэ ў сваіх нізкіх, травяных берагах - паўнаводная, светлая. Вясною, як ападзе паводка, і летам на абодвух берагах успыхвае рознакаляровы пажар кветак.
Я люблю гэту мясціну, і мне захацелася паказаць яе Надзі. Мы спыніліся на самым беразе Вісліцы. Далёкія зараснікі чароту, кустоў выступалі ў цемры загадкавымі, таямнічымі прывідамі. З сенажаці моцна і хмельна пахла свежаскошанаю травою. Побач, ля самых ног, пляскалася-бруілася рэчка. На яе цёмнай гладзі мякка пакалыхваўся залаты серпік. Незвычайная паэзія была разліта вакол.
- Як хораша тут... Праўда? - прыгарнуў я Надзю бліжэй да сябе. - Здаецца, што мы трапілі ў нейкі незямны, дзіўна-чароўны свет. І нідзе нікога няма. Толькі мы з табою. Ты і я...
Яна ўсміхнулася:
- Ой, ну і скажаш ты. Днём тут, магчыма, і хораша. А ўначы?
- Табе не падабаецца?
- Нічога асаблівага, - паціснула яна плечуком. - Толькі сырасць ад балота. Хадзем лепш назад.
Не, я зусім не хачу, каб яна абавязкова любіла ўсё тое, што люблю я, каб падзяляла кожную маю думку, была маім ценем. Але я хачу - без гэтага, мне здаецца, проста немагчыма сумеснае жыццё - каб мы ішлі ў адным кірунку, а не цягнулі кожны ў свой бок.
Пяты дзень мы не сварымся... І ўсё ў нас нібыта добра, хораша. А поўнай, сапраўднай радасці няма. Нейкая няяснасць, недагаворанасць, крыўдная, неадольная мяжа існуе між намі па-ранейшаму.
* * *
Цікава, чаму чалавек, калі кахае і асабліва, калі каханая побач, ператвараецца ўвесь у слых і зрок? Я, напрыклад, адчуваю Надзю не толькі ўсёй сваёй істотай, а самай драбнюткай клетачкай, бачу кожны рух яе вачэй, заўважаю любую ледзь улоўную хмарку, што набяжыць на яе твар.